Της Ελένης Κυριακοπούλου,
Το ζήτημα του εμβολιασμού διχάζει κατά καιρούς την κοινή γνώμη. Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν τα εμβόλια ένα από τα θαύματα της επιστήμης, ενώ, ταυτόχρονα, μεγάλο είναι το ποσοστό του πληθυσμού που αρνείται είτε να εμβολιαστεί, είτε απαγορεύει ρητά και κατηγορηματικά τον εμβολιασμό στα παιδιά του. Μα γιατί να θεωρείς τα εμβόλια επικίνδυνα από τη στιγμή που συντέλεσαν στην εξάλειψη νοσημάτων που παλαιότερα αποδεκάτιζαν ολόκληρη την ανθρωπότητα; Γνώριζες ότι χάρη στον εμβολιασμό η θνησιμότητα εξαιτίας της ιλαρά μειώθηκε μέσα σε μία δεκαετία σε ποσοστό 70% σε παγκόσμιο επίπεδο, ότι η ευλογιά έχει εξαλειφθεί από το 1980, ενώ πριν την ανακάλυψή τους ολόκληροι λαοί έφτασαν στον αφανισμό;
Ο αρνητισμός προς τον εμβολιασμό είναι απότοκο της άγνοιας, όχι μόνο του τι πραγματικά είναι ένα εμβόλιο, αλλά και του πώς, τελικά, το ίδιο παρέχει στον οργανισμό μας ασπίδα προστασίας από τους παθογόνους μικροοργανισμούς.
Τι είναι, λοιπόν, ένα εμβόλιο;
Εμβόλιο είναι ένα βιολογικό παρασκεύασμα που περιέχει περιορισμένη ποσότητα είτε από νεκρό-εξασθενημένο μικροοργανισμό είτε από κάποιο συστατικό ή τμήμα του μικροοργανισμού. Η ποσότητα αυτή είναι η μικρότερη δυνατή, ώστε να δράσει ως αντιγόνο για τον οργανισμό μας και να ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Αντιγόνο καλείται κάθε, ξένος για τον οργανισμό μας, μικροοργανισμός που διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα και προκαλεί παραγωγή αντισωμάτων. Κάθε ομάδα αντισωμάτων που παράγεται είναι σαφώς εξειδικευμένη έναντι του συγκεκριμένου αντιγόνου. Κατά την παρασκευή εμβολίων χρησιμοποιείται κάθε φορά ο μικροοργανισμός εκείνος για τον οποίο, ύστερα από τη χορήγηση του εμβολίου, επιθυμούμε την απόκτηση ανοσίας έναντι της μόλυνσης από το συγκεκριμένο μικροβιακό κύτταρο και την αποτροπή εμφάνισης συμπτωμάτων της ασθένειας που πυροδοτούνται από τον μικροοργανισμό.
Ποιά είναι η δράση του εμβολίου;
Η υποδόρια ένεση (κάτω από το δέρμα), που σου χορηγεί ο γιατρός ή ο φαρμακοποιός σου, αποτελεί έναυσμα μία διαδικασίας στον οργανισμό που καλείται επίκτητη ανοσία και αντιπροσωπεύει τη δεύτερη γραμμή άμυνας του οργανισμού. Πιο συγκεκριμένα, κατά την είσοδο ενός σωματιδίου στον οργανισμό σου που αναγνωρίζεται ως ξένο, ξεκινάει η παραγωγή αντισωμάτων που θα δεσμεύσουν τα σωματίδια αυτά και τελικά θα τα καταστρέψουν. Η επίκτητη ανοσία όμως διαθέτει έναν ακόμη μηχανισμό. Εκείνον των “κυττάρων μνήμης”. Σαφέστερα, ύστερα από την πρώτη επαφή του οργανισμού σου με το αντιγόνο, έπειτα την παραγωγή των κατάλληλων αντισωμάτων και την επιτυχή εξάλειψή του, ο ίδιος σου ο οργανισμός σου παρέχει κύτταρα μνήμης. Ρόλος των κυττάρων μνήμης είναι να θυμούνται τον ίδιο μικροοργανισμό και να βρίσκονται σε ετοιμότητα, ώστε όταν εισβάλει ξανά στον οργανισμό σου να παραχθούν αντισώματα που θα αντιδράσουν ταχύτερα και εντονότερα σε σχέση με την πρώτη επαφή του οργανισμού σου με τον βλαπτικό αυτό παράγοντα.
Αφού γνώρισες τι πραγματικά είναι ένα εμβόλιο και ποιος ο λόγος που σου χορηγείται, ας καταρρίψουμε μερικούς ισχυρισμούς σχετικά με τον εμβολιασμό.
Ισχυρισμός 1ος: Εμβόλια για ασθένειες, όπως η ιλαρά και η ευλογία, που έχουν εξαλειφθεί δεν είναι πλέον απαραίτητα.
Παρότι τα συγκεκριμένα νοσήματα εμφανίζονται σπάνια οι μικροοργανισμοί που τα προκαλούν συνεχίζουν να υπάρχουν, απλά εμείς έχουμε αναπτύξει μία ασπίδα άμυνας απέναντι τους. Αν σταματήσουμε τον εμβολιασμό, το μόνο σίγουρο είναι πως κανένας μολυσματικός παράγοντας δε θα διστάσει να εισβάλλει σε κάποιο απροστάτευτο οργανισμό
Ισχυρισμός 2ος: Εφόσον το βιοτικό επίπεδο έχει βελτιωθεί τα εμβόλια καθίστανται περιττά.
Η διατήρηση των συνθηκών υγιεινής στο βέλτιστο επίπεδο σαφέστατα συμβάλει στην προστασία μας έναντι νοσημάτων. Παρόλα αυτά πολλές ασθένειες μεταδίδονται είτε είμαστε καθαροί είτε όχι.
Ισχυρισμός 3ος: Τα εμβόλια προκαλούν σοβαρές παρενέργειες.
Όπως όλα τα φάρμακα έτσι και τα εμβόλια είναι φυσιολογικό να προκαλέσουν κάποιου είδους παρενέργειες όπως τοπικός πόνος, ερυθρότητα στην περιοχή της ένεσης και χαμηλός πυρετός για λίγες μέρες. Παρενέργειες παροδικές και ήπιες σε σχέση με την τύφλωση που μπορεί να προκαλέσει η ιλαρά ή την παράλυση από την πολιομυελίτιδα.
Ισχυρισμός 4ος: Η φυσική νόσηση είναι προτιμότερη από τον εμβολιασμό.
Σκέψου το καλά πριν ισχυριστείς ξανά το ίδιο! Με την είσοδο του εμβολίου το ανοσοποιητικό σου σύστημα ενεργοποιείται και προσπαθεί να καταπολεμήσει τον εισβολέα χωρίς την εμφάνιση των σοβαρών συμπτωμάτων και επιπλοκών που θα προκαλούσε φυσιολογικά η ασθένεια. Ακόμη και ήπιες νόσοι δύνανται να οδηγήσουν σε μηνιγγίτιδα, πνευμονία ή ακόμη και σε θάνατο. Επιπλοκές που σίγουρα δε θα εμφανιστούν με ένα εμβόλιο. Άρα, είναι στο χέρι σου να επιλέξεις αν θα υποφέρεις ή όχι.
Ισχυρισμός 5ος: Δεν χρειάζεται να εμβολιαστώ εφόσον όλοι οι υπόλοιποι έχουν κάνει όλα τα εμβόλια.
Όταν οι εμβολιασμένοι συνιστούν το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού είναι φυσικό να προστατεύονται και οι μη εμβολιασμένοι, διότι η διασπορά της ασθένειας στο κοινό τους περιβάλλον περιορίζεται. Αποκτούν, δηλαδή, τη γνωστή ανοσία αγέλης. Τι συμβαίνει όμως όταν οι μη εμβολιασμένοι αρχίζουν και πληθαίνουν; Τότε οι παθογόνοι μικροοργανισμοί αρχίζουν και διασπείρονται και μολύνουν πρωτίστως τους μη εμβολιασμένους. Ακόμη, οι μη εμβολιασμένοι γίνονται φορείς ασθενειών και προσβάλουν άτομα που πιθανόν δεν έχουν προλάβει να εμβολιαστούν.
Ισχυρισμός 6ος: Τα εμβόλια καθίστανται επικίνδυνα διότι περιέχουν υδράργυρο.
Πράγματι σε πολλά εμβόλια χρησιμοποιούνταν μία φαρμακευτική ουσία, η θειομερσάλη (Thiomersal), η οποία περιέχει υδράργυρο και λειτουργούσε ως συντηρητικό. Πλέον έχει καταργηθεί ύστερα από συστάσεις της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής. Γνώριζες, όμως, πως στα ψάρια υπάρχει εκατό φορές μεγαλύτερη ποσότητα θειομερσάλης σε σχέση με αυτή που προστίθεται στα εμβόλια;
Ισχυρισμός 7ος: Μέσω του εμβολιασμού υπερφορτώνουμε τον οργανισμό μας με αντιγόνα με αποτέλεσμα να μειώνεται η αποδοτικότητα του ανοσοποιητικού μας.
Οι ποσότητες των αντιγόνων που περιέχονται στα εμβόλια είναι μονάχα αυτές που απαιτούνται για την επαρκή ανοσολογική αντίδραση, ενώ τα αντιγόνα που λαμβάνει ο καθένας μετά την προσβολή του από έναν παθογόνο μικροοργανισμό είναι εκατό φόρες παραπάνω.
Ισχυρισμός 8ος: Όλα αυτά είναι ένας τρόπος για να πλουτίζουν οι φαρμακοβιομηχανίες.
Τα έξοδα για την παραγωγή ενός εμβολίου είναι τεράστια, αφού απαιτείται εξοπλισμός υψηλής τεχνολογίας. Αντιθέτως, τα έσοδα που λαμβάνονται για μία νοσοκομειακή νοσηλεία είναι εκατοντάδες φορές περισσότερα από εκείνα που λαμβάνονται μετά την πώληση ενός εμβολίου. Μην ξεχνάτε ότι πολλά εμβόλια χορηγούνται δωρεάν σε πολλές χώρες του κόσμου.
Ο εμβολιασμός, λοιπόν, στοχεύει στην πρόληψη των ασθενειών και την αποφυγή εμφάνισης των βαριών συμπτωμάτων μιας νόσου που θα θέσουν την ζωή σου σε κίνδυνο. Ενισχύει το ανοσοποιητικό σου σύστημα προσφέροντας έτοιμα αντισώματα όταν προσβάλει τον οργανισμό σου ο πραγματικός ξένος εισβολέας, το μέγεθος του οποίου θα είναι πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με εκείνον που περιέχεται μέσα σε ένα εμβόλιο.
Μεγάλωσε στην Αθήνα και πλέον σπουδάζει στην Πάτρα στο τμήμα Βιολογίας. Αγαπάει τα ταξίδια ενώ στον ελεύθερό της χρόνο απολαμβάνει να ακούει μουσική, να ζωγραφίζει και να βλέπει ταινίες. Οι γνώσεις που λαμβάνει από τη σχολή της είναι αρκετές ώστε στο 3ο έτος των σπουδών της να διατηρεί τεράστιο ενδιαφέρον για τη βιολογία. Μέσα από το κομμάτι της συγγραφής προσπαθεί να κερδίσει γνώσεις και να μάθει τόσο τον τρόπο να ερευνά κάθε πληροφορία που δέχεται αλλά και να την μεταδίδει με τον βέλτιστο τρόπο.
