Του Βασίλη Τρικούπη,
«Ο Τσίπρας πνίγηκε στις Πρέσπες», ανέφεραν πολύ χαρακτηριστικά τα εγχώρια μέσα τον χρόνο που πέρασε, για την εκλογική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ, μεταφέροντας παραστατικά τις «τιμωρητικές», κατά κάποιους, διαθέσεις του λαού απέναντι σε έναν «προδότη» με τη συχνά χρησιμοποιούμενη φρασεολογία. Όπως και να τοποθετηθεί κανείς, ωστόσο, ως προς τον τέως πρωθυπουργό, ουδόλως ακυρώνεται πως μέχρι νεωτέρας τουλάχιστον αποτελεί τον έτερο ισχυρό πόλο του πολιτικού συστήματος στα αριστερά.
Δεν φαίνεται, ωστόσο, πως η έξοδος του πρωθυπουργού της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ από το πιλοτάρισμα του κρατιδίου θα είναι ούτε ομαλή, ούτε ίσως και συντεταγμένη. Έως και την παραίτησή του την απερχόμενη Παρασκευή και την ανάληψη καθηκόντων από υπηρεσιακή κυβέρνηση μέχρι τις πρόωρες εκλογές στη χώρα τον Απρίλιο, τα μέτωπα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ήταν πολλαπλά και καταστροφικά για τον ίδιο.
Το πιο σημαντικό από αυτά, αδιαμφισβήτητα αποτέλεσε ο πολιτικός προσανατολισμός της χώρας. Ως ηγέτης ενός φτωχού κρατιδίου -από τους τελευταίους τροχούς της ευρωπαϊκής αμάξης- μαστιζόμενου από ανεργία της τάξης του 17,5% και με λίγες προοπτικές για τους νέους που θα κληθούν να στηρίξουν την ανάπτυξή του, ο σοσιαλδημοκράτης Ζάεφ «έδεσε» το πολιτικό του όραμα στην ευρωατλαντική πορεία της χώρας. Η υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών αποτέλεσε το “μεγάλο στοίχημα”, με υψηλότατο πολιτικό κόστος, το οποίο, σαμπόταρε η Γαλλία του Μακρόν επικαλούμενη τη μη συμμόρφωση στις συμφωνημένες ενταξιακές διαδικασίες, παρά τις σφοδρότατες ευρωπαϊκές πιέσεις για την υπογραφή και εφαρμογή της Συμφωνίας ως προαπαιτούμενα για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ.
Η εξέλιξη πέρα από δυσμενέστατη για τις ισορροπίες και τη διασφάλιση της σταθερότητας στα πολύπαθα Βαλκάνια είναι και άκρως απογοητευτική για τον ηγέτη που επένδυσε στο να βάλει τέλος στην αδιάλλακτη στάση του VMRO-DPMNE και του προκατόχου του Νίκολα Γκρούεφσκι και η παραίτηση του ,σχεδόν φυσική συνέχεια, ακόμα και αν βρίσκεται στο κατώφλι του ΝΑΤΟ με την υπογραφή της Ισπανίας στο Πρωτόκολλο Προσχώρησης να εκκρεμεί μονάχα.
Στο εσωτερικό από την άλλη, οι πιέσεις που δέχτηκε θυμίζουν καζάνι που κοχλάζει με τις υποσχέσεις του να βάλει τέλος στα σκάνδαλα και τη διαπλοκή που έκαναν διαβόητο τον προκάτοχό του, να αποδεικνύονται μάλλον κάλπικες. Η παραίτηση Ζάεφ συμπίπτει χρονικά, μάλιστα, με την έκδοση νέων κατηγοριών από τη Δίωξη Οργανωμένου Εγκλήματος της χώρας κατά της βουλευτού του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και Αντιπροέδρου του Κοινοβουλίου Frosina Remenski, για συμμετοχή σε υπόθεση εξαπάτησης και ξεπλύματος πολλών εκατομμυρίων ευρώ, μέσω φιλανθρωπικής πρωτοβουλίας, καταχρώμενη το κυβερνητικό της αξίωμα. Και δεν είναι η πρώτη περίπτωση που το κόμμα του κλυδωνίζεται από κατηγορίες για διαφθορά κατά την κυβερνητική του θητεία, προσθέτοντας με αυτό τον τρόπο έτι περαιτέρω στην εσωτερική αντίδραση. Οι εκτιμήσεις δείχνουν πως η αποχή στις εκλογές του ερχόμενου Απρίλη θα σημειώσει μεγαλύτερα ποσοστά, τα οποία στις τελευταίες προεδρικές εκλογές τουλάχιστον ξεπερνούσαν το 53% και η διαφθορά επιβαρύνει την κατάσταση.
Ακόμα, για την εσωτερική πολιτική κατάσταση είναι σημαντικό να αναφερθεί πως η προοπτική της ευρωατλαντικής πορείας αποτέλεσε ενοποιητικό παράγοντα ανάμεσα στη σλαβομακεδονική πλειοψηφία και την αλβανική μειοψηφία, ενώ η σύμφωνη γνώμη των Αλβανών ήταν απαραίτητη για την επίλυση του ονοματολογικού και την πρόοδο της χώρας στους διεθνείς θεσμούς. Το 2019 είδε σημαντική ύφεση η ένταση στις σχέσεις μεταξύ των πληθυσμών ιδιαίτερα μετά τις αιματηρές συρράξεις του 2001 και την πενταπλή δολοφονία Σλαβομακεδόνων από Αλβανούς το 2012, την εποχή της παντοκρατορίας του VMRO-DPMNE.
Ωστόσο, χαρακτηριστικά το 2018 η συγκυβέρνηση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και του αλβανικού DUI προώθησε τον Γλωσσικό Νόμο διευρύνοντας σημαντικά τη χρήση της αλβανικής ως επίσημης γλώσσας του κράτους και σε πολλούς τομείς. Η εξέλιξη σχολιάστηκε σε γνώμη που εξέδωσε η Επιτροπή της Βενετίας, συμβουλευτικό όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης επί του συνταγματικού δικαίου, στην οποία εξέφρασε πως ο Νόμος σε κάποια κομμάτια υπερβάλλει και χρειάζεται διορθώσεις. Συγκεκριμένα, η χρήση της αλβανικής στα δικαστήρια θα δημιουργούσε μη ρεαλιστικές νομικές υποχρεώσεις στα δικαστικά ιδρύματα σε περίπτωση που δε δύνανται να παρέχουν επαρκείς υποδομές μετάφρασης και διερμηνείας για την εκπλήρωση του καθήκοντός τους να διεξάγουν δίκαιες δίκες, ενώ και τα λοιπά δημόσια ιδρύματα θα έπεφταν σε νομικούς και πρακτικούς υφάλους λόγω ανεπάρκειας των ιδίων υποδομών.
Η εξέλιξη κράτησε όμηρο τον μείζονα εταίρο του κυβερνητικού σχήματος, με το έλασσον αλβανικό κόμμα να αρνείται οποιαδήποτε αναθεώρηση του Νόμου και την εθνικιστική αντιπολίτευση του VMRO-DPMNE να κατηγορεί την κυβέρνηση Ζάεφ για προδοσία. Ο ίδιος φαίνεται να προσπαθεί να ακροβατήσει ανάμεσα στους Αλβανούς, στους οποίους στοιχηματίζει πολλά για να ξανασχηματίσει κυβέρνηση, αλλά και να σιωπήσει την αντιπολίτευση κρατώντας τις απαραίτητες αποστάσεις από την Επιτροπή της Βενετίας.
Με βάση τις εξελίξεις, λοιπόν, ο Ζάεφ παραιτείται μέσα σε ένα κλίμα αστάθειας που ουδόλως συμφέρει τη χώρα σε μια γενικότερα κρίσιμη στιγμή για την πορεία των Δυτικών Βαλκανίων και την αναβάθμιση της περιοχής συνολικά με τα νέα ενεργειακά και πολιτικά δεδομένα. Και όπως φαίνεται, πέφτει και πνίγεται όχι σε λίμνη αλλά σε ωκεανό, καθώς ιδιαίτερα το πολιτικό του μέλλον βρίσκεται υπό αμφισβήτηση.
Γεννήθηκε το 1999 στην Αθήνα. Είναι προπτυχιακός φοιτητής στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς και εργάζεται στον χώρο της εστίασης. Ασχολείται ερευνητικά με την Ανατολική Ευρώπη, την Τουρκία και την Ανατολική Μεσόγειο στο Εργαστήριο Τουρκικών και Ευρασιατικών Μελετών του Πανεπιστημίου. Είναι ενεργός πολιτικά στα τοπικά της Ηλιούπολης στην οποία και μεγάλωσε και συμμετέχει σε ευρωπαϊκά προγράμματα ανταλλαγής Erasmus+. Μιλάει Αγγλικά και Τουρκικά.
