Της Κωνσταντίνας-Μαρίνας Χριστοφή,
Από πολύ νεαρή ηλικία, μας έχουν εμφυσήσει ότι υπάρχει ο Παράδεισος και η Κόλαση. Αναπολώντας τους συνειρμούς μου ως παιδί, ο πρώτος φάνταζε ως έναν κήπο όπου η γαλήνη κι η ευτυχία άρχουν, ενώ η δεύτερη έμοιαζε με ένα καζάνι γεμάτο δαίμονες, πόνο και δυστυχία. Μεγαλώνοντας, εισήχθησαν νέες έννοιες στους συνειρμούς μου, όπως «η κάθαρση», η «λύτρωση», η «θεία δίκη»… ο Παράδεισος, από την αθώα απεικόνιση ενός κήπου, έγινε ένα μακρινό μέρος λύτρωσης και κάθαρσης, ενώ η Κόλαση μία ατέρμονη προσπάθεια μετάνοιας, η οποία, όμως, επιτείνει τον αιώνιο βασανισμό. Φυσικά, όλες αυτές οι εικόνες, παιδικές και μη, αλλάζουν ανά συνειδήσεις, ηλικία και βιώματα.
Ο Αλμπέρ Καμύ, Γάλλος συγγραφέας και νομπελίστας, δήλωνε μεγάλη δυσπιστία για το αντιφατικό δίπολο Παράδεισος-Κόλαση, πράγμα το οποίο απέρρεε από την απόλυτη ιδεολογία του υπαρξισμού που ενστερνιζόταν. Ο Καμύ, ειδικότερα, έχοντας εκφράσει με έμμεσο τρόπο τις θεολογικές του αντιλήψεις στο έργο «Η Πανούκλα», αναφερόμενος στα εκδικητικά δεινά που αντιμετωπίζουν μικρά «μη αμαρτωλά» παιδιά, λόγω της ομώνυμης αρρώστιας που τους προσβάλλει, καυτηριάζει τη θεϊκή ύπαρξη, αφού από την αφήγησή του αναδύεται το ερώτημα: «Και ο Θεός, πού βρίσκεται όταν άδικα πεθαίνουν αυτά τα παιδιά;».
Η ιδεολογική σφαίρα του Καμύ ή τουλάχιστον όπως αυτή φαίνεται από τα έργα του, δεν είναι άγνωστη με τη φιλοσοφία που επικρατεί σήμερα. Σε καμία περίπτωση δεν αναφέρομαι σε ζητήματα πίστης, αλλά πολύ περισσότερο στο γεγονός ότι όλοι οι άνθρωποι, όντας θεατές ή και παθόντες του πόνου, της παρακμής, της απογοήτευσης, κατακλυζόμαστε από σωρούς παραγωγικών «γιατί». «Γιατί να υπάρχει πείνα;», «Γιατί να γίνονται πόλεμοι και χιλιάδες άνθρωποι και παιδιά να χάνουν άδοξα τη ζωή τους;» και άλλα τόσα εύλογα ερωτήματα.
Στη θέα όλων αυτών, δεν μπορώ παρά να επικαλεστώ τα λόγια ενός αγαπημένου μου φιλολόγου, «ο Παράδεισος κι η Κόλαση, κάποιες φορές είναι εδώ»… αυτή η σκέψη έντονα ταλάνιζε τη συνείδησή μου, ίσως διότι πρόκειται για κάτι εντελώς διαφορετικό, το οποίο ξεφεύγει από τη σφαίρα των τετριμμένων αντιλήψεων για τη μεταθανάτιο ζωή, το οποίο για την ακρίβεια ακυρώνει την προϋπόθεση του θανάτου για να βρεθεί κανείς αντιμέτωπος στη θέα του Παραδείσου ή της κολάσεως.
Ανακαλώντας τη φράση, δεν μπορώ παρά να αποδεχτώ ότι πράγματι κρύβει μία δόση αλήθειας. Αν ο Παράδεισος πράγματι επιφέρει την απόλυτη λύτρωση, την απόλυτη ευτυχία, τότε γιατί να μη θεωρήσουμε ότι η ικανότητα του ανθρώπου να ερωτεύεται, να αισθάνεται, να αγαπά, δεν αποτελεί μια σύντομη βόλτα στον κήπο του Παραδείσου; Αντίστοιχα, αν η Κόλαση τιμωρεί το ανθρώπινο «είναι» για όλα τα σφάλματά του, τότε ο πόλεμος, η απώλεια, η αρρώστια, δεν είναι μία μικρή ουλή από τις φωτιές της Κολάσεως;
Το ερώτημα που εξακολουθεί να υφίσταται, όμως, είναι το γιατί… Γιατί να καίγονται στις φλόγες άνθρωποι που δεν έχουν «φταίξει» σε τίποτα ή γιατί να υπάρχει αυτή η εκδικητική ροπή, ακόμη κι αν έχουν σφάλει… θα μπορούσα να αναφερθώ σε πολλές «σχολές» και κινήματα που επεξηγούν τη φιλοσοφία του καλού και του κακού, τον Χριστιανισμό, τον Παράδεισο και την Κόλαση, όμως πάλι δε θα υπάρξει σαφής απάντηση, παρά θεωρίες που μεμονωμένα καλύπτουν επιμέρους ζητήματα. Θα ήθελα, βέβαια, να αναφερθώ στη θεωρία του παραλόγου που τόσο αβίαστα παρουσιάζει ο Καμύ στο έργο του «Ο μύθος του Σισύφου». Σύμφωνα με τον Μύθο, επειδή ο Σίσυφος θύμωσε τους θεούς, αυτοί τον τιμώρησαν να ζει μέσα στα Τάρταρα και στα σκοτάδια του, να σπρώχνει έναν βράχο συνεχώς προς την κορυφή του λόφου και λίγο πριν την κορυφή, να κουράζεται και μη αντέχοντας το βάρος του, ο βράχος να ξεφεύγει, να κατρακυλάει πίσω στους πρόποδες και ο Σίσυφος να αρχίζει πάλι από την αρχή την ίδια προσπάθεια.
Σκοπός του μύθου είναι να τονιστεί η ατέρμονη προσπάθεια του ανθρώπου να φτάσει στην κορυφή, να φτάσει σε ένα τέλος, σε μια τελειότητα. Ο μύθος, αν και παρουσιάζει ένα παράλογο, διαρκές βασανιστήριο, στην πραγματικότητα κρύβει ένα αισιόδοξο μήνυμα. Ο άνθρωπος δε θα φτάσει στην τελειότητα, στην τελείωση, διότι ο άνθρωπος είναι προορισμένος να γεννάται ξανά, να δημιουργεί, να αναπτύσσεται και να επιδιώκει διαρκώς κάτι ανώτερο και ιδανικό-τερο.
Αυτός είναι ο κύκλος της ζωής και σε αυτόν κρύβεται ένας μικρός Παράδεισος και μια μικρή Κόλαση. Η κατάληξη του ανθρώπου είναι άγνωστη σε μία ζωή που επικρατεί ο παραλογισμός, ωστόσο, κυνηγώντας τα ιδανικά, τις αξίες, την τελείωση, ο καθένας μας μπορεί να δημιουργήσει έναν μικρό Παράδεισο.
Είναι προπτυχιακή φοιτήτρια του τμήματος της Νομικής, στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Ο τομέας που την ενδιαφέρει αρκετά όσον αφορά στη νομική, είναι εκείνος του ναυτικού δικαίου, ωστόσο την αγγίζουν έντονα και ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών. Σε ένα έξω-νομικό πλαίσιο, λατρεύει ιδιαίτερα τη συγγραφή, τη λογοτεχνία και την τέχνη. Τέλος, προσπαθεί να δραστηριοποιείται όσο το δυνατόν περισσότερο εθελοντικά καθώς υποστηρίζει έντονα τις αρχές της φιλανθρωπίας και ανιδιοτέλειας.
