Του Οδυσσέα Γραμματικάκη,
Όσοι είδαμε το «The Irishman» του Μάρτιν Σκορτσέζε (και δε μας κούρασε), αναρωτηθήκαμε, θεωρώ, ένα πράγμα: Ποιος είναι ο Τζίμυ Χόφα;
Αυτό το άρθρο δεν προσπαθεί να λύσει το μυστήριο θάνατό του, που το FBI ακόμα ερευνεί, αλλά προσπαθεί να ρίξει λίγο φως σε έναν από τους πιο ισχυρούς άνδρες που έζησαν εκείνα τα χρόνια, σε μια εποχή που οι ΗΠΑ άλλαζαν ριζικά. Μια εποχή, που οι αφροαμερικανοί διεκδικούσαν τα πολιτικά τους δικαιώματα, διεκδικούσαν μια ζωή με αξιοπρέπεια. Μια εποχή, που οι ΗΠΑ χάσανε την Κούβα από στενό σύμμαχο και στενό συνεργάτη με την επανάσταση του Φιντέλ Κάστρο και την εδραίωσή του στην εξουσία. Μια εποχή που οι Κένεντι έρχονται στο πολιτικό προσκήνιο και όπως ήρθανε… θα φύγουνε. Μια εποχή που ξεκινάει ο πόλεμος του Βιετνάμ και οι Αμερικάνοι τον χάνουν, μια εποχή που θα κλονιστεί με το μεγαλύτερο σκάνδαλο στην ιστορία των ΗΠΑ, αυτό του Watergate. Σε αυτήν την ταλαιπωρημένη, περίεργη και τρελή εποχή, μεγαλούργησε ο Τζίμυ Χόφα, ο πρόεδρος του μεγαλύτερου συνδικαλιστικού σωματείου των ΗΠΑ, των Teamsters. Ένας από τους πιο ισχυρούς άνδρες εκείνη την εποχή, που ποτέ δε θα μάθουμε τι απέγινε (το πτώμα του).
Γεννήθηκε στην Ιντιάνα το 1913 σε μια εργατική οικογένεια, όπου ο Χόφα θα δει τον πατέρα του, ο οποίος ήταν ανθρακωρύχος να πεθαίνει όταν ο ίδιος ήταν 7 χρονών. Κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης του ’29, ο Χόφα θα πιάσει δουλειά σε ένα σουπερμάρκετ, το οποίο πλήρωνε βασικό μισθό τους εργάτες και τους προσέφερε τις χειρότερες δυνατές εργασιακές συνθήκες, χωρίς καν ασφάλιση. Ο Χόφα αν και πολύ νεαρός κατάφερε να οργανώσει τους εργάτες και να κηρύξουν απεργία για καλύτερες συνθήκες, ο ίδιος απολύθηκε από την δουλειά λίγο αργότερα, αλλά αυτό το περιστατικό θα του άλλαζε για πάντα την ζωή, καθώς του πρότειναν να γίνει ο οργανωτής του σωματείου των φορτηγατζήδων, των Τeamsters στο Ντιτρόιτ.
Ο Χόφα έγινε μέλος του σωματείου των φορτηγατζήδων, χωρίς ο ίδιος να έχει οδηγήσει ποτέ νταλίκα. Κατάφερε μαζί με άλλους ηγέτες τοπικών οργανώσεων να φτάσουν τα μέλη του σωματείου στα 170.000 το 1936, 100.000 μέλη παραπάνω από το 1933 δηλαδή. Το 1939 τα μέλη ήταν 420.000. Οι Teamsters αρχικά κάνανε δρομολόγια στις μεσοδυτικές πολιτείες της Αμερικής και μετέπειτα σε όλες τις πολιτείες. Για να επιτευχθεί αυτό, έπρεπε να πιέσουν εταιρείες και εργοστάσια για τη διανομή σε άλλες πολιτείες. Ο ίδιος έπαιξε σημαντικό ρόλο σε αυτό, οργανώνοντας απεργίες και μποϊκοτάρισμα προϊόντων για να καταφέρει να κάνει το συνδικάτο το μεγαλύτερο στις ΗΠΑ. Το 1952 σε συνέδριο στο Λος Άντζελες ο Χόφα εκλέγεται αντιπρόεδρος του Σωματείου πανεθνικά, κέρδισε κάνοντας έναν «βρώμικο» πόλεμο στον πρώην πρόεδρο Ντάνιελ Τόμπιν, ο οποίος εκλεγόταν σταθερά από το 1907. Τα κεντρικά γραφεία του σωματείου μεταφέρθηκαν στην Ουάσινγκτον, οι δικηγόροι προάσπισης του σωματείου επίσης αυξήθηκαν και ο Χόφα διάλεξε για προσωπικό του δικηγόρο τον Μπιλ Μπαφαλίνο, της γνωστής (στους αμερικάνους) οικογένειας μαφιόζων Μπαφαλίνο που δρούσε για 30 χρόνια στην Πενσιλβάνια.
Ο Χόφα έγινε πρόεδρος του σωματείου το 1957 και ο προκάτοχός του φυλακίστηκε για απάτη. Βλέπετε η παρακμή των σωματείων δεν ξεκίνησε από τον Χόφα αλλά από πολύ πριν, τα σωματεία σταμάτησαν να παλεύουν για τα δικαιώματα των εργατών αλλά πάλευαν για να τα έχουν καλά με τη μαφία. Την ίδια χρονιά το σωματείο διαγράφηκε από την Αμερικάνικη Ένωση Συνδικάτων με κατηγορίες για διαφθορά. Ο Χόφα, όσο πόλεμο και να δεχόταν από άλλα σωματεία, από αντιπάλους του ακόμα και από την κυβέρνηση ήξερε ότι ήταν δύσκολο να του κάνουν κακό. 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι ήταν εγγεγραμμένοι στο συνδικάτο που ήταν πρόεδρος, είχε μια τεράστια δύναμη, αλλά τα πράγματα θα δυσκόλευαν για το συνδικαλιστή της ιστορίας μας, με την εκλογή του Τζον Φ. Κένεντι στο προεδρικό θώκο των ΗΠΑ. Ο Κένεντι έβαλε τον αδερφό του Ρόμπερτ γενικό εισαγγελέα και ο Ρόμπερτ είχε ένα στόχο, να φυλακίσει τον Χόφα για τις σχέσεις του με τη μαφία, για ξέπλυμα χρήματος και διαφθορά. Ο Χόφα στη δίκη και στις ακροάσεις στη Γερουσία τα αρνήθηκε όλα, κατάφερε να δει τον μισητό του αντίπαλο, τον πρόεδρο Κένεντι να δολοφονείται αλλά δεν κατάφερε να γλιτώσει τη φυλακή, καθώς πρώην συνεργάτες του όπως ο Έντουαρντ Γρεϊντι Πατιν ομολόγησαν εναντίον του. Ο Χόφα φυλακίστηκε τελικά για δωροδοκία δικαστή αλλά και για απάτη, καθώς χρησιμοποίησε χρήματα από το ταμείο συντάξεων του συνδικάτου για δάνεια προς σημαντικές προσωπικότητες του οργανωμένου εγκλήματους. Λίγο πριν μπει στην φυλακή, έκανε τον Φρανκ Φιτζσιμονς πρόεδρο του συνδικάτου, χωρίς όμως να παραιτηθεί ο ίδιος. Παραιτήθηκε μόνον όταν ήταν να βγει από τη φυλακή και αυτό γιατί, αντί για 13 χρόνια κάθειρξη, έκανε μόνο 5 χρόνια καθώς ο Ρίτσαρντ Νίξον τον αποφυλάκισε με τον όρο να μην ξαναγίνει Πρόεδρος του συνδικάτου.
Όταν βγήκε από τη φυλακή, η ισχύς του ήταν μειωμένη. Η επιρροή του είχε χαθεί και όσο και να ήθελε να ξαναγίνει πρόεδρος του σωματείου, η μαφία είχε άλλη άποψη. Και όταν μιλάμε για μαφία, το μυαλό σας μην πάει πολύ μακριά, παρά μόνο σε άλλους τοπικούς αρχηγούς συνδικάτων, όπως ο Τονυ Προβεντζανο ή Τονυ-Προ, ο οποίος αρνήθηκε να τον στηρίξει να επανακτήσει εξουσία. Η άρνηση που έβρισκε ο Χόφα, βεβαίως δημιούργησε ένα κύμα βίας και αίματος, όπου πρώην «σύντροφοί» του δολοφονούνταν, αλλά πλέον η ίδια του η ζωή ήταν σε κίνδυνο όσο και να προσπαθούσε να αποδείξει τη δύναμη που κατείχε.
Στις 30 Ιουλίου 1975, ο Χόφα δολοφονήθηκε και δεν τον ξαναείδε κανείς. Δε γνωρίζουμε το δολοφόνο, δε γνωρίζουμε τι κάνανε τον Χόφα αλλά ξέρουμε ότι δολοφόνοι του ήταν οι πρώην συνεργάτες του, είτε αυτοί ήταν συνδικαλιστές-μαφιόζοι είτε σκέτο μαφιόζοι.
Σε μια εποχή αλλαγών, ο Χόφα βρήκε πρόσφορο έδαφος να δημιουργήσει το μεγαλύτερο σωματείο στις ΗΠΑ, μόνο που αντί να στηρίξει τους εργαζομένους και τα συμφέροντα τους, εξυπηρετούσε τα δικά του συμφέροντα και των συνεργατών του. Σε μια εποχή που η βία στις ΗΠΑ κλιμακωνόταν, ο μόνος τρόπος για να κερδίσεις εξουσία ήταν να είσαι σωστός με τα μεγάλα κεφάλια. Και αυτό μπορεί να ξεκινούσε από τον πρόεδρο της χώρας (βλέπε Κένεντι και τη σχέση του με τη μαφία), μέχρι ένα απλό επιχειρηματία. Όλα αυτά τώρα μας φαίνονται τρελά και αρκετά μακρινά, αλλά ήταν μια εποχή τρομακτικών αλλαγών. Δολοφονίες πολιτικών ακτιβιστών, προέδρων, συνδικαλιστών, υποψήφιων προέδρων, παραιτήσεις Προέδρων για σκάνδαλα, πόλεμοι, συγκρούσεις, βία και αίμα. Τα συνδικάτα στις ΗΠΑ δεν ήταν πάντοτε έτσι. Στα τέλη του 19ου αιώνα όταν ξεκίνησαν τα πρώτα δειλά αλλά σταθερά βήματα του αμερικανικού συνδικαλισμού, ο κόσμος έδινε αληθινές μάχες εναντίον των εργατικών αυθαιρεσιών. Και μην ξεχνάμε κιόλας, ότι η πρώτη μεγάλη διαδήλωση που έμελλε να αλλάξει τα εργασιακά δικαιώματα για πάντα συνέβη στις ΗΠΑ την 1η Μάη του 1886. Η δύναμη που απέκτησαν όμως, οι πολιτικές διασυνδέσεις και η συνεχής άνοδος του οργανωμένου εγκλήματος σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ, δημιούργησαν ανθρώπους σαν τον Χόφα, όπου προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία και να ελέγχει την εξουσία, μετέτρεψε το συνδικάτο του σε παρακλάδι του οργανωμένου εγκλήματος.
Βιβλιογραφία:
- George Washington Library, Collection: James R. Hoffa Documentation
- INFOWAR, Νούμερο 350: Μικρές αληθινές ιστορίες για τον Ιρλανδό του Σκορτσέζε, Άρης Χατζηστεφάνου
