Της Κωνσταντίνας Γιαννηνάσιου,
Η ισχύς της τηλεόρασης φαίνεται με το πέρασμα του χρόνου να χάνει την επικυριαρχία της στο χώρο της ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας. Το διαδίκτυο έχει, από κάθε άποψη, κερδίσει επάξια την πρωτιά στους τομείς αυτούς. Διαδοχικά, παρουσιάζεται το φαινόμενο να μένει αμελητέα η επιρροή που συνεχίζει να ασκεί η τηλεόραση στις συνειδήσεις των πολιτών, η μοναδική της δύναμη να χαράζει τη κοινή γνώμη.
Συχνά, όσος χλευασμός κι αν επιδεικνύεται στα, και σε κόστος και σε ποιότητα, «φθηνά» τηλεοπτικά προγράμματα, ο τρόπος που υποσυνείδητα ο πομπός περνά στο δέκτη το μήνυμα, δε γίνεται αντιληπτός. Το θέμα, όμως, είναι ότι όσο η κοινωνία μένει ατάραχη μπροστά στο οποιοδήποτε μήνυμα, τόσο ισχυρότερο κίνητρο δίνεται στους εκάστοτε παρουσιαστές, ηθοποιούς, δημόσια πρόσωπα να λειτουργούν αβίαστα, δίχως τη συνειδητοποίηση της κοινωνικής ευθύνης που φέρουν.
Όταν μια άκρως σοβαρή, σοκαριστική και ανησυχητική είδηση διαδραματίζεται στους κόλπους ενός εκπαιδευτικού χώρου, κανείς παρουσιαστής δεν έχει το δικαίωμα να τη διακωμωδεί, να την απενοχοποιεί, να τη σχολιάζει «όπως θα τη σχολίαζε σε μια παρέα». Δεν τίθεται θέμα λογοκρισίας, παρά μόνο ευθύνης. Το βάρος μιας ευθύνης βαθιά ηθικής και ανθρώπινης. Αν κάποιος δε μπορεί να αντιληφθεί τη διάκριση της ελεύθερης έκφρασης μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας, ίσως δε θα’πρεπε να φέρει κι ένα τόσο επικίνδυνο «φορτίο».
Με αφορμή, λοιπόν, το πλέον γνωστό περιστατικό που συνέβη σχεδόν δύο μήνες πριν στους δείκτες της τηλεόρασης, αλλά επανήλθε στην επικαιρότητα λόγω της επέμβασης του ΕΣΡ, είναι ευκαιρία να γίνει ένας συλλογισμός, σε γενική και καθολική βάση, από κάθε παράγοντα. Πρωτίστως, πώς δύναται να μην τίθενται όρια, διαχωριστικές γραμμές, μεταξύ απόψεων και προσβολών; Η κοινωνία έχει αφυπνισθεί, έχει περάσει δυσκολίες, έχει γίνει πιο αμυντική. Οι «χρυσές» εποχές των έντονων διαπληκτισμών, της αμετροέπειας, των «καλτ» καταστάσεων της τηλεόρασης, δεν «πουλάνε» πια. Έπειτα, με πόση απερισκεψία δημόσια πρόσωπα φθάνουν σε σημείο να απαξιώνουν θεμελιώδη δικαιώματα, να διαμορφώνουν στους πολίτες μια τόσο συγκεκριμένη στάση απέναντι σε ζητήματα κοινωνικής συμπεριφοράς;
Τέλος, πόσο λυπηρό είναι το γεγονός ότι πολίτες ασπάζονται τις ίδιες απόψεις, όταν οι ίδιοι βιώνουν, ανεξαρτήτως φύλου, εθνικότητας, πίστης και σεξουαλικού προσδιορισμού καθημερινώς απαξιωτικά, υβριστικά και προσβλητικά περιστατικά; Η τηλεόραση και κάθε μέσο δημόσιας έκφρασης δεν είναι μια εύκολη και απλή ενασχόληση. Απαιτεί σύνεση, κριτική ικανότητα και εγκράτεια. Σίγουρα η αμετροέπεια και η αυθάδεια δεν αποφέρουν θετικό πρόσημο. Θετικό, όμως, είναι ότι ο μόνος κριτής είναι η ίδια η κοινωνία. Για να είναι «υγιή» τα πρότυπα της τηλεόρασης, πρέπει οι πολίτες να διαθέτουν αμυντικούς μηχανισμούς. Για να είναι «υγιές» το κοινωνικό σύνολο, πρέπει τα πρότυπα της τηλεόρασης να διαμορφώνουν αμυντικούς μηχανισμούς, ενάντια σε κάθε ανισότητα, σε κάθε προσβολή, σε κάθε αδικία.
