Του Αθανάσιου Μαντζώλα,
Οι τελευταίες δεκαετίες του περασμένου αιώνα και οι δύο πρώτες του αιώνα που διανύουμε σηματοδοτήθηκαν από ραγδαίες μεταβολές σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης ζωής σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η παγκοσμιοποίηση, η διαδικασία που επέφερε αυτές τις αλλαγές, ταυτίζεται με διάφορες τάσεις οι οποίες έκαναν την εμφάνισή τους μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και άρχισαν να ενισχύονται σημαντικά με την λήξη του Ψυχρού Πολέμου.
Τυπικά, ως παγκοσμιοποίηση ορίζεται η αυτονόμηση όλων εκείνων των παραμέτρων που επεδίωκαν να έχουν σύνορα μέσα σε ένα κράτος. Παράμετροι που τείνουν να ελευθερώνονται και να διαχέονται, ακολουθώντας την διεθνοποίηση, είναι η οικονομία, το εμπόριο, η κοινωνική δομή, η τεχνολογία, ο πολιτισμός, το πολιτικό σύστημα, η πληροφορία. Ουσιαστικά, πρόκειται για την προσπάθεια μετατροπής της οικουμένης σε μια ενιαία οικονομική, πολιτική και πολιτισμική επικράτεια. Αυτή η διαδικασία ενοποίησης της γης σημαίνει τη σταδιακή εγκαθίδρυση ενός κοινού τρόπου σκέψης και ζωής σε όλο και περισσότερα τμήματα του παγκόσμιου πληθυσμού με διαβαθμίσεις, βέβαια, στην κατά έθνη ή κατά γεωγραφικές περιοχές πραγμάτωσή της.
Το πόσο έχει προχωρήσει η διεθνοποιητική διαδικασία στον τομέα της οικονομίας καταδεικνύεται από το γεγονός και μόνο ότι η αυτάρκεια ως στόχος της οικονομικής πολιτικής έχει εκλείψει από τον δημόσιο λόγο και το ενδιαφέρον μονοπωλεί η ανάπτυξη. Τι σημαίνει ανάπτυξη μπορεί να διανοηθεί κάποιος αν αναλογιστεί ότι σε κάθε κοινωνία μια μικρή μερίδα ανθρώπων μαζί με τον περίγυρό της κατέχει πλούτο πολλαπλάσιο από τον πλούτο του υπόλοιπου πληθυσμού.
Η πολιτική πρακτική έχει αποκοπεί από τον ορθό λόγο. Πουθενά δεν υπάρχει προσέγγιση στο γεγονός. Τα πάντα περιστρέφονται γύρω από τις εντυπώσεις. Παντού αναζητείται η εκδοχή εκείνη των εντυπώσεων που θα προκαλέσουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η υποκατάσταση της αλήθειας, της πραγματικότητας, του γεγονότος από τις εντυπώσεις οδηγεί στην αδυναμία άσκησης οποιουδήποτε είδους πολιτικής.
Ο ατομικισμός που είναι το χαρακτηριστικότερο στοιχείο του παγκοσμιοποιημένου ανθρωπολογικού τύπου είναι ασυμβίβαστος με το κοινωνικό γεγονός, το φαινόμενο δηλαδή της ανθρώπινης συνύπαρξης. Ο αυτοπεριορισμός σταδιακά εξαφανίζεται από τις κοινωνικές σχέσεις. Η μετοχή, όμως, στις κοινωνικές σχέσεις προϋποθέτει τον αυτοπεριορισμό, την υποχώρηση ως ένα βαθμό από το εγώ. Αν η κοινωνία δεν λειτουργεί ως τέτοια λειτουργεί όπως η φύση, ο καθένας επιδιώκει την προσωπική κατασφάλιση, τουτέστιν το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό.
Σε πολιτισμικό δε επίπεδο, από την ποιότητα των τηλεοπτικών προϊόντων που καταναλώνει καθημερινά ο μέσος Έλληνας μπορεί να αντιληφθεί κανείς πώς επιδρά η επικράτηση της κουλτούρας των προηγμένων οικονομικά κρατών σε κράτη όπως η Ελλάδα.
Αυτή η αναπόφευκτη για πολλούς πραγματικότητα επιβάλλει με έναν τρόπο ίσως και αυταρχικό, θα έλεγε κανείς, τα δικά της πρότυπα και κριτήρια, τις δικές της ιεραρχήσεις, το δικό της νόημα βίου ακόμα και σε κοινωνίες που δεν έχουν κατορθώσει την αφομοίωση της ή και αντιδρούν σε αυτήν.
Πώς γίνεται, λοιπόν, η κατεύθυνση προς μία νέα οικουμενική συνείδηση και άλλα τέτοια πομπώδη να μην οδηγήσουν σε έναν νέο ολοκληρωτισμό; Πρόκειται τελικά για παγκόσμιο χωριό ή για παγκόσμιο κλουβί; Και αν ο Έλληνας έχει “μισομπεί” στο παγκόσμιο κλουβί, όπως έλεγε ένας σύγχρονος, τι τον εμποδίζει, άραγε, να μπει όλος;
Γεννήθηκε το 1999 στην Βέροια Ημαθίας. Αποφοίτησε το 2017 από το Γενικό Λύκειο Μελίκης και έκτοτε φοιτά στην Νομική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
