Της Ματίλντας Γεωργελέ,
Ένα καζάνι που βράζει και είναι έτοιμο να εκραγεί είναι αυτή τη στιγμή η περιοχή της Μέσης Ανατολής λόγω της δολοφονίας του Ιρανού υποστράτηγου Κασέμ Σουλεϊμανί, από αμερικάνικο μη επανδρωμένο αεροσκάφος το οποίο έπληξε τα αυτοκίνητα που τον μετέφεραν. Το γεγονός αυτό προκαλεί παγκόσμια ανησυχία ανοίγοντας ένα νέο φρικτό κεφάλαιο συγκρούσεων στην περιοχή, αναζωπυρώνοντας τις ήδη τεταμένες σχέσεις ΗΠΑ – Ιράν. Οι συνέπειες διαφαίνονται σκληρές και το πάθος για εκδίκηση από την πλευρά του Ιράν φουντώνει όλο και περισσότερο. Ας πάρουμε όμως, τα γεγονότα με την σειρά.
Παρασκευή 3 Ιανουαρίου 2020, η ημέρα που η Αλ-Κούντς[1], η στρατιωτική δύναμη ελίτ των φρουρών της Επανάστασης, του ιδεολογικού στρατού της Ισλαμικής Δημοκρατίας είναι ακέφαλη, αφού ο ηγέτης και καθομολογία δεύτερος ισχυρότερος άνδρας του Ιράν Κασέμ Σουλεϊμανί είναι νεκρός από Αμερικανική επίθεση. Το Πεντάγωνο ωστόσο απέφυγε να δώσει κάθε είδους πληροφορία και λεπτομέρεια για την επίθεση, επιλέγοντας την αοριστία όταν παραδέχθηκε ότι η ενέργεια αυτή διεξήχθη κατά αυστηρή και αποκλειστική εντολή του Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλντ Τράμπ. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να σημειωθεί πως ο Σουλεϊμανί δεν αποτελούσε μια απλή στρατιωτική φυσιογνωμία στο Ιράν, αλλά ένα ίνδαλμα το οποίο έχαιρε σεβασμού και θαυμασμού. Ενώ στις ΗΠΑ θεωρείτο τρομοκράτης, στη χώρα του αποτελούσε ένα πρόσωπο μεγάλου κύρους και σημασίας, καθότι ήταν από τους βασικότερους σχεδιαστές και καθοδηγητές των προσπαθειών του Ιρανικού καθεστώτος να ισχυροποιήσει τη θέση της χώρας του στην περιοχή και να αναδειχτεί ως μια ισχυρή δύναμη, αναμορφώνοντας ταυτόχρονα την επιρροή στον ευρύτερο χώρο της Μέσης Ανατολής.
Παράλληλα, εκτός της διοίκησης της Αλ-Κούντς, όπως προαναφέρθηκε, ο Σουλεϊμανί ηγείτο σε όλες τις ξένες και ιδιαίτερα σημαντικές στρατιωτικές επιχειρήσεις που διεξήγαγε το καθεστώς, ενώ ταυτόχρονα συνετέλεσε στην ενίσχυση των δεσμών του Ιράν με την κυβέρνηση της Συρίας, με τη Χεσμπολάχ στο Λίβανο και με Σιιτικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ. Στην επίθεση αυτή δε βρήκε μόνο τραγικό θάνατο ο Σουλεϊμανί, αλλά και ο Αμπού Μάχντι αλ-Μουχάντις ,μια από τις ισχυρότερες στρατιωτικές φυσιογνωμίες και δεύτερος στην ιεραρχία ενός συνασπισμού φιλοϊρανικών πολιτοφυλακών, ο οποίος είχε ασκήσει σκληρή κριτική και είχε αντιταχθεί έντονα στον ιρακινό τακτικό στρατό. Ιδιαίτερη εντύπωση δημιουργεί το γεγονός ότι οι δυο φόνοι αυτοί δεν θυμίζουν σε τίποτα τις επιθέσεις απόλυτης ακριβείας και οργάνωσης που εξαπολύουν οι ΗΠΑ σε περιπτώσεις εξόντωσης καταζητούμενων (παράδειγμα Οσάμα μπιν Λάντεν. Αμπού Μπακάρ αλ-Μπαγκντάντι).
Άλλο ένα βασικό ερώτημα που ανακύπτει είναι για ποιο λόγο οι ΗΠΑ αποφάσισαν να εξαπολύσουν την επίθεση συγκεκριμένα την Παρασκευή. Βασική αιτία αποτελεί η επίθεση που δέχθηκε η αμερικανική πρεσβεία στη Βαγδάτη από φιλοϊρανούς. Ταυτόχρονα όμως, ερώτημα αυτό απάντησε και το Πεντάγωνο το οποίο δήλωσε ότι οι Αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες παρακολουθούσαν για αρκετούς μήνες ιδιαίτερα στενά τις ενέργειες του Σουλεϊμανί, εξηγώντας πως ο στρατηγός αδιαμφισβήτητα προετοίμαζε επιθέσεις κατά Αμερικάνων διπλωματών, αξιωματούχων και στρατιωτικών στο Ιράκ, απειλώντας επομένως την ασφάλεια και τη ζωή τους. Επιπροσθέτως, πρόσθεσε ότι η δολοφονία Αμερικανού εργολάβου στην περιοχή του Κιρκούκ σε επίθεση με ρουκέτα, η οποία αποδόθηκε σε ενέργεια υποκινούμενη από μια φιλοϊρανική παράταξη, όξυνε δραματικά τις ήδη διαρρηγμένες σχέσεις των δύο χωρών, «αλλάζοντας τα δεδομένα», όπως σημείωσε ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου.
Οι συνέπειες της δολοφονίας είναι πολυδιάστατες και πολύπλευρες, αφού κυμαίνονταν όχι μόνο στο φάσμα των διεθνών σχέσεων και της σταθερότητας στην περιοχή αλλά και στον τομέα της οικονομίας. Με το Ιράν να υπόσχεται εκδίκηση και το λιβανικό σιιτικό κίνημα Χεσμπολάχ να δεσμεύεται για δίκαιη τιμωρία των δολοφόνων, είναι φανερό ότι ανάβει μια φωτιά ιδιαίτερα σθεναρή σε μια περιοχή εξαιρετικά ευαίσθητη και «εύφλεκτη». Τεράστιος κίνδυνος ανακύπτει επίσης, από το ενδεχόμενο φιλοϊρανικές οργανώσεις να εξαπολύσουν επιθέσεις εναντίον αμερικανικών βάσεων στην περιοχή και συγκεκριμένα, στα κράτη του Κόλπου ή ακόμα να επιχειρήσουν επιθέσεις εναντίον πετρελαιοφόρων ή και εμπορικών πλοίων στα στενά του Χορμούζ. Ακόμα, κίνδυνος ξεπροβάλλει από την πιθανότητα στόχευσης του Ιράν στις βάσεις που έχει αναπτύξει ο αμερικανικός στρατός στη Συρία και στο Ιράκ αλλά και στις πρεσβείες που έχει στην περιοχή, καθώς και η εξαπόλυση επιθέσεων εκδίκησης στους συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως η Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ.
Στον οικονομικό τομέα, η δολοφονία του Σουλεϊμάνι δύναται να αποβεί καταστροφική, καθότι μόλις μετά την ανακοίνωση του θανάτου του οι τιμές του πετρελαίου ανέβηκαν κατά 4%, καθώς το ενδεχόμενο κλιμάκωσης των εντάσεων στην περιοχή δημιουργεί μεγάλο φόβο στις αγορές. Απέναντι σε αυτούς τους τεραστίων διαστάσεων κινδύνους, αλλά και στο γενικότερο καθεστώς ασφάλειας που επικρατεί εδώ και καιρό στην περιοχή οι ΗΠΑ έχουν στείλει περισσότερους από 14 χιλιάδες στρατιωτικούς, για να παράσχουν ενίσχυση στην περιοχή, ενώ μετά την επίθεση εναντίον της πρεσβείας τους στη Βαγδάτη στάθηκαν επιπλέον 500. Από την Πέμπτη Ιανουαρίου τάγμα 4 χιλιάδων στρατιωτών βρίσκεται σε απόλυτη ετοιμότητα να δράσει, ενώ στον απόηχο της δολοφονίας του Σουλεϊμανί δόθηκε η εντολή σε όλους τους Αμερικανούς υπηκόους που διαμένουν στο Ιράκ να εγκαταλείψουν άμεσα την χώρα. Ταυτόχρονα, το Ισραήλ έκλεισε έναν τεράστιο χώρο που έχει προσαρτήσει στα σύνορα Λιβάνου και Συρίας για στρατιωτικούς λόγους. Οι συνολικές δυνάμεις των ΗΠΑ στην περιοχή ανέρχονται σε 60 χιλιάδες άνδρες.
Μπροστά στους όρκους εκδίκησης και τιμωρίας από την πλευρά του ανώτατου ηγέτη του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμεϊνί, του προέδρου Χασάν Ρουχανί και του υπουργού Άμυνας Αμίρ Χαταμί αλλά και στις φωνές του Ιρανικού λαού για «θάνατο στην Αμερική», η διεθνής κοινότητα στέκεται και αντιδρά έντονα, φοβούμενη βαθειά για το σκηνικό πολέμου που σταδιακά εξελίσσεται. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ από την πλευρά του, Βενιαμίν Νετανιαχου, υπό τον φόβο άμεσων κλιμακώσεων και πράξεων εκδίκησης του Ιράν κατά των συμμάχων των ΗΠΑ αναχώρησε εσπευσμένα από την Αθήνα, ενώ στην χώρα του ο ραδιοφωνικός σταθμός του Ισραηλινού Στρατού μετέδωσε ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας βρίσκονται σε αυξημένη ετοιμότητα και συναγερμό. Από την πλευρά της, η Γαλλία, και συγκεκριμένα η υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Αμελί ντε Μονσαλέν δήλωσε ότι η βασική προτεραιότητα της Γαλλίας είναι η σταθεροποίηση της κατάστασης στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, ενώ ταυτόχρονα αξιωματούχοι της Γαλλίας θα έρθουν σε επαφή με ανώτερους παράγοντας της περιοχής.
Η Μεγάλη Βρετανία κάλεσε τις δύο πλευρές ΗΠΑ και Ιράν να αποκλιμακώσουν την ένταση και παράλληλα αύξησε την ασφάλεια, οργάνωση και ετοιμότητα στις στρατιωτικές βάσεις που διαθέτει στην περιοχή. Βασική της προτεραιότητα είναι η ασφάλεια των 400 ατόμων στρατιωτικού προσωπικού που διαθέτει στο Ιράκ για την εκπαίδευση του ιρακινού στρατού. Η Ρωσία τόνισε ότι η δολοφονία του Σουλεϊμανί θα αυξήσει τις εντάσεις στην Μέση Ανατολή, εκφράζοντας ταυτόχρονα συλλυπητήρια προς τον Ιρανικό λαό. Η Συρία, όπως μετέδωσε την Παρασκευή 3 Ιανουαρίου το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων SANA, καταδίκασε σθεναρά την αμερικανική δολοφονική ενέργεια εναντίον του στρατηγού Κασέμ Σουλειμανί, χαρακτηρίζοντας την «δόλια και εγκληματική» και συνάμα επέρριψε και επιβεβαίωσε όπως αναφέρει το SANA, τις ευθύνες που έχουν οι ΗΠΑ για την αστάθεια στη Συρία. Η Κίνα από την πλευρά της τόνισε ότι αντιτίθεται σε οποιαδήποτε πράξη βίας στις διεθνείς σχέσεις, καλώντας τις ΗΠΑ να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση αποφεύγοντας την κλιμάκωση της έντασης.
Η δολοφονία του Κασέμ Σουλεϊμανί ξάφνιασε και τρομοκράτησε την διεθνή κοινότητα, πυράκτωσε τις σχέσεις ΗΠΑ-Ιράν, δυναμιτίζοντας ένα κλίμα ήδη ιδιαίτερα επιβαρυμένο. Όρκοι εκδίκησης και τιμωρίας πλανώνται στον αέρα και ένα πέπλο ανασφάλειας και αποσταθεροποίησης έχει σκεπάσει την περιοχή. Μπορεί ο Σουλεμανί για την πατρίδα του και τους Σιίτες στη Μέση Ανατολή να αποτελούσε ένα ίνδαλμα, έναν ηγέτη, ένα υβρίδιο, κράμα του Τζείμς Μποντ και του Έρβιν Ρόμελ, όπως τον χαρακτηρίζουν, όμως για τις ΗΠΑ δεν ήταν τίποτε παραπάνω από έναν τρομοκράτη, την ύστατη απειλή για την ασφάλεια της Αμερικής. Οι εξελίξεις προβλέπονται σύντομες, ραγδαίες και ιδιαίτερα επικίνδυνες. Πράξεις αντεκδίκησης ελλοχεύουν από παντού και η ανθρωπότητα αναμένει “με κομμένη την ανάσα” τα επόμενα βήματα. Το Ιράν είναι πληγωμένο, το καθεστώς εξοργισμένο και ο λαός επαναστατεί ζητώντας δικαίωση για το ίνδαλμα του ,ο οποίος όπως ακριβώς και ο ήρωας που τον παρομοιάζουν, έγινε «Κινούμενος Στόχος».
[1] Η δύναμη Κούντς είναι επιφορτισμένη με επιχειρήσεις εκτός των συνόρων του Ιράν. Βασικές της ενέργειες ήταν: η στήριξη που προσέφερε στον πρόεδρο της Συρίας Μπασάς αλ-Άσαντ το 2011 όταν κατά τη διάρκεια του συριακού εμφυλίου ήταν στα πρόθυρα της ήττας, καθώς και η συνδρομή της στην ήττα του ΙSIS στο Ιράκ.
