Της Σοφίας Γεωργούλη,
Ένα από τα πιο έκδηλα και λυπηρά φαινόμενα της εποχής μας, δεν είναι άλλο από την αυξανόμενη τάση περιθωριοποίησης του βιβλίου, της ανάγνωσης και των ποικίλων γνώσεων που μπορούν να ληφθούν μέσω αυτού, απαξιώνοντας γενικώς την κάπως «ντεμοντέ» έντυπη μορφή του λόγου. E-mails, chats, μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν τις πλέον ενδιαφέρουσες και ευρέως χρησιμοποιούμενες διόδους τόσο επικοινωνίας, όσο και αναζήτησης, ενημέρωσης και μάθησης. Το διαδίκτυο κυριαρχεί, πλέον, σχεδόν σε όλες τις καθημερινές ανάγκες και αναζητήσεις μας· επικοινωνία, ενημέρωση, συναλλαγές, ψυχαγωγία κ.ο.κ. Ωστόσο, πέρα από το γνωστικό και μορφωτικό όφελος που αποφέρει καθεμία μορφή πληροφόρησης και ψυχαγωγίας, η επίδρασή τους στον εκφραστικό και εν γένει γραπτό λόγο των νέων στην Ελλάδα είναι τουλάχιστον ανησυχητική.
Το βαρύ και ογκώδες βιβλίο αποτελεί συνήθως αντικείμενο αποστροφής από τους μαθητές κατά τη σχολική ηλικία, όντας επιφορτισμένοι να δαπανήσουν ώρες ανάγνωσης σε ένα μέσο χωρίς ήχο, χωρίς πολύχρωμες και εναλλασσόμενες εικόνες ή με άλλα λόγια, σε ένα μέσο μάθησης τρόπον τινά βαρετό. Ακόμα περισσότερο, το έντυπο υλικό των εφημερίδων και των περιοδικών ποικίλης ύλης χάνει διαρκώς έδαφος απέναντι στην πολυφωνική, διαρκώς προβεβλημένη και ζωντανή (σε πραγματικό χρόνο) ψηφιακή ενημέρωση. Το κοινό εκτίθεται σε έναν αέναο και τεράστιο όγκο πληροφορίας, ικανό να συνθλίψει το γνωστικό επίπεδο και την κριτική ικανότητά του, αλλά πρωτίστως την ίδια του τη γλώσσα. Τα επίπεδα χαμηλής ή ελλιπούς ορθογραφικής ικανότητας που πλήττουν τις νέες γενιές της χώρας μας, τις γενιές που γαλουχήθηκαν από το Facebook, το twitter και το Instagram, προβάλλονται απειλητικά, θέτοντας σε κίνδυνο το μορφωτικό επίπεδο των νέων.
Στον αχανή διαδικτυακό χώρο, στον οποίο εισέρχονται εκατομμύρια χρήστες και μπορούν πολύ εύκολα να γίνουν είτε εκφραστές, είτε αποδέκτες ιδεών, μηνυμάτων και πληροφοριών, η έκφραση (και φυσικά εδώ εννοείται αποκλειστικά η ορθή γραφή και απόδοση του λόγου) δεν εμπίπτει σε κανέναν έλεγχο της γραμματικής ορθότητας των λεγομένων, σε κανένα όριο, αναφορικά με τους κανόνες που διέπουν τη γλώσσα μας. Ελλιπή σημεία στίξης, greeklish, λάθη ορθογραφίας και σύνταξης είναι η συνηθέστερη εικόνα στην οποία εκτίθενται και εντέλει συνηθίζουν και υιοθετούν οι νέοι στη χώρα μας, κατά την πολύωρη ενασχόλησή τους με τα ηλεκτρονικά μέσα. Μια εκφορά λόγου που βιάζει την ελληνική και καταπατά κάθε κανόνα κατάληξης, κάθε ρηματική διάθεση, κάθε ορθογραφική επιταγή. Κατά συνέπεια, ο γραπτός λόγος των μαθητών, των σπουδαστών και αργότερα των νέων πολιτών της Ελλάδας, πιθανόν να μαρτυρά μια βαθιά γραμματική και μορφωτική πενία, η οποία συν τω χρόνω μπορεί να απειλήσει την ίδια την ύπαρξη της γλώσσας.
Αποφεύγοντας παρ’ όλα αυτά την κινδυνολογία για την ελληνική γλώσσα, σαφώς κανένας μας δεν μπορεί παρά να μην αποδεχτεί τα νέα δεδομένα και την προσαρμογή μας στις επιταγές των σύγχρονων καιρών· αναγκαίο το διαδίκτυο, αποδεκτά τα greeklish, αναπόφευκτη η νέα κυρίαρχη τάση μελέτης και ενασχόλησης της ψηφιακής εποχής μας. Το ζητούμενο είναι, κατά πόσο είναι δυνατή η εξισορρόπηση μεταξύ του έντυπου λόγου, που αποτελεί ελεγμένο και θετικό αναγνωστικό πρότυπο και της έκθεσης στον άκριτο διαδικτυακό λόγο. Μπορεί να κρατήσει τα θεμέλια της γλώσσας μας στέρεα; Διότι, είναι μάλλον επιτακτική ανάγκη να γράφεται το γέλιο με -ι, προτού καταλήξει γελοίο.
Γεννήθηκε το Μάιο του 1991 στη Χίο, όπου διαμένει και σήμερα. Είναι απόφοιτη του τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου. Αγαπά την αέναη μάθηση και επιδιώκει την ενασχόληση με τομείς συναφείς με τις σπουδές της, όπως η παρακολούθηση σεμιναρίων και διαλέξεων αναφορικά με την ελληνική λογοτεχνία και ποίηση. Αφιερώνει τον ελεύθερο της χρόνο στον αθλητισμό, την ανάγνωση και το ελεύθερο σχέδιο.
