Της Γεωργίας Παγιαβλά,
Η οικονομική κρίση του 2008, κλόνισε το οικονομικό κλίμα και δημιούργησε προβληματισμούς αναφορικά με τη παγκοσμιοποίηση και το καπιταλιστικό σύστημα. Αύριο, υποδεχόμαστε το 2020 και ο κόσμος είναι πιο χρεωμένος, καθώς το παγκόσμιο χρέος έχει ξεπεράσει τα 250τρις και είναι το 225% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Αναπτυγμένες χώρες όπως η Ελλάδα και η Ισπανία προσπαθούν να ανακάμψουν έπειτα από μια περίοδο με μέτρα λιτότητας, ενώ η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ έχουν από τα υψηλότερα επίπεδα χρέους.
Την δεκαετία που μας έρχεται, η πρόκληση που έχουν να αντιμετωπίσουν οι οικονομίες είναι πιο περίπλοκη από ποτέ. Από τη μία, δεν μπορούν να μειώσουν τα επιτόκια για να δώσουν ώθηση στην οικονομία, καθώς θα προκαλέσει μεγαλύτερα ελλείμματα στον προϋπολογισμό αλλά και του επιπέδου του δημόσιου χρέους. Από την άλλη, δεν μπορούν ούτε και να αυξήσουν τα επιτόκια για να προσελκύσουν ξένα κεφάλαια, καθώς θα προκαλέσει μείωση της καταναλωτικής δύναμης. Παράλληλα, η μεσαία τάξη βλέπει το βιοτικό της επίπεδο να επιδεινώνεται με συνέπεια, όλο και περισσότεροι πολίτες να μην έχουν θετική άποψη για το καπιταλιστικό σύστημα. Επίσης, οι σημερινοί 35άρηδες δυσκολεύονται να αγοράσουν δικό τους σπίτι, λόγω των υψηλών τιμών στην αγορά ακινήτων. Τέλος η ανισότητα, έχει αρχίσει και απασχολεί έντονα τους οικονομολόγους, σε επίπεδο χωρών αλλά κυρίως στο εσωτερικό της κάθε χώρας.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, είναι δύσκολο να βρεθεί μια λύση που θα εξασφαλίζει την εύρωστη οικονομία και την κοινωνική δικαιοσύνη μέσα σε αυτό το πλαίσιο της αβεβαιότητας. Όμως, για να κατανοήσουμε την οικονομική πραγματικότητα θα βοηθούσε η μελέτη των παρακάτω 8 βιβλίων που είχαν την μεγαλύτερη επιρροή στην οικονομική σκέψη.
- The Euro του Joseph Stiglitz
Το βιβλίο πραγματεύεται την κρίση στην Ευρωζώνη και τονίζει πώς το ευρώ είναι ένα λανθασμένο εγχείρημα, με βαθιά διαρθρωτικά ελαττώματα. Ο συγγραφέας επιχειρηματολογεί ότι ένα κοινό νόμισμα, χωρίς ένα κοινό δημοσιονομικό σύστημα και μια κοινή πολιτική οντότητα η οποία θα έχει ως σκοπό να το στηρίζει και να το προωθεί, δεν είναι τελικά νόμισμα. Η συμβολή αυτού του βιβλίου είναι η ανάγκη αναθεώρησης της Ευρωζώνης.
- Capital in the Twenty-First Century του Thomas Piketty
Η βασική πρόταση του βιβλίου είναι η εφαρμογή ενός παγκόσμιου φόρου στο πλούτο. Παρατηρεί ότι η εισοδηματική ανισότητα έχει αυξηθεί από το 1970, με δραματική αύξηση του μεριδίου από το συνολικό εισόδημα που πηγαίνει στους πιο πλούσιους. Επίσης, τονίζει ότι η δραματική αύξηση της εισοδηματικής ανισότητας δεν έχει πραγματοποιηθεί σε όλες τις πλούσιες χώρες, όμως αυτή η τάση θα συνεχίσει και την επόμενη δεκαετία. Η συμβολή αυτού του βιβλίου είναι ότι φέρνει στον οικονομικό διάλογο την έννοια της ανισότητας και την ανάγκη για αναδιανομή του πλούτου.
- The Globalization of Inequality του François Bourguignon
Ένα ακόμα βιβλίο που ασχολείται με την ανισότητα και επιχειρηματολογεί ότι η αύξηση των ανισοτήτων στις ανεπτυγμένες οικονομίες πυροδότησε την χρηματοπιστωτική κρίση. Ταυτόχρονα, οι ανισότητες είναι παράγοντες οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής αστάθειας. Η συμβολή του βιβλίου είναι η ανάγκη οικοδόμησης μιας δικαιότερης οικονομίας που βασίζεται στην οικονομικής αποτελεσματικότητα.
- Poor Economics των Abhijit Banerjee και Esther Duflo
Οι συγγραφείς τιμήθηκαν φέτος με το βραβείο Νόμπελ Οικονομικών για τη μελέτη που εκπόνησαν στους φτωχότερους ανθρώπους 5 χωρών και εξήγησαν τρόπους με τους οποίους τα ανεπτυγμένα κράτη μπορούν να παρέχουν βοήθεια η οποία δε θα καταλήξει σε σπατάλη πόρων ή δε θα χρηματοδοτήσει την διαφθορά. Η συμβολή του βιβλίου είναι η αναθεώρηση της φτώχειας, και συγκεκριμένα ο τρόπος καταπολέμησής της, μέσα από την μελέτη της ζωής και των επιλογών των φτωχότερων ανθρώπων.
- Why Nations Fail των Daron Acemoglu και James A. Robinson
Το βιβλίο αλλάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την επιτυχία ή αποτυχία των εθνών. Δεν είναι η κουλτούρα, το κλίμα ή η γεωγραφία αλλά οι πολιτικοί και οι οικονομικοί θεσμοί που καθορίζουν την οικονομική επιτυχία ενός έθνους. Το ερώτημα που προσπαθούν και αυτοί απαντήσουν είναι πώς μπορούν να οδηγηθούν δισεκατομμύρια άνθρωποι έξω από τη φτώχεια.
- The Rise and Fall of Nations: Forces of Change in the Post-Crisis World του Sharma Ruchir
Ο συγγραφέας συμπυκνώνει τους χιλιάδες παράγοντες που επηρεάζουν την οικονομική ανάπτυξη σε 10 κανόνες. Κάποιοι από τους κανόνες αφορούν παραγνωρισμένα στοιχεία της οικονομικής δραστηριότητας, άλλοι καταρρίπτουν κανόνες της οικονομικής θεωρίας, ενώ άλλοι είναι απροσδόκητοι. Η συμβολή του βιβλίου είναι ότι δίνει έναν οδηγό για να κατανοήσουμε πότε θα έρθει η επόμενη μεγάλη αλλαγή.
- Thinking, fast and slow του Kahneman Daniel
Ο συγγραφέας εμβαθύνει στο τρόπο που λειτουργεί ο ανθρώπινος νους και εξηγεί τα δύο συστήματα που καθοδηγούν τον τρόπο σκέψης μας, το Σύστημα 1 που είναι γρήγορο, διαισθητικό και συναισθηματικό και το Σύστημα 2 που είναι αργό, συνετό και έλλογο. Η συμβολή του βιβλίου είναι ότι ανακαλύπτει σημαντικά γνωρίσματα για την ανθρώπινη συμπεριφορά, γιατί δηλαδή κάνουμε συγκεκριμένες επιλογές.
- The Global Minotaur του Βαρουφάκης Γιάνης
Το παρόν βιβλίο επιχειρηματολογεί για την πραγματική αιτία της οικονομικής κρίσης. Ο τίτλος είναι εμπνευσμένος από την ελληνική μυθολογία, όπου οι Αθηναίοι πλήρωναν «φόρους υποτέλειας» στο Μινώταυρο, σε παραλληλισμό με το σήμερα όπου οι όλοι οι πολίτες χρηματοδοτούν τα αμερικανικά ελλείμματα, τον σύγχρονο Μινώταυρο. Η συμβολή του βιβλίου είναι ότι μας προτρέπει να σκεφτούμε οικουμενικά, αλλά να δρούμε τοπικά, καθώς μόνο έτσι μπορεί να βελτιωθεί η οικονομική κατάσταση.
Ξεκίνησε την πορεία της ως μαθήτρια στα «Εκπαιδευτήρια Νέα Γενιά Ζηρίδη», συνέχισε ως φοιτήτρια στο Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και ως μεταπτυχιακή στο University of Glasgow με ειδίκευση Economic Development. Παρακολούθησε δεύτερο μεταπτυχιακό στα Οικονομικά στο «Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών», ενώ παράλληλα ήταν βοηθός ερευνήτρια στο «Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης». Αυτή τη περίοδο απασχολείται σε μια αστική ΜΚΟ και παράλληλα συνεχίζει τις σπουδές της σε διδακτορικό επίπεδο. Χόμπυ της η Λογοτεχνία και οι περίπατοι στην Αθήνα.
