Του Άγγελου Μεταλλίδη,
O ελληνικός οίκος είναι παρακλάδι του οίκου της Δανίας, όπου εμφανίστηκε για πρώτη φορά η δυναστεία, και ο πρώτος Έλληνας βασιλιάς της δυναστείας των Γκλύξμπουργκ είναι ο Γεώργιος Α’, αναλαμβάνοντας την θέση μετά την ανατροπή του Όθωνα. Η αλλαγή βασιλιά δεν σήμανε μόνο την αλλαγής μιας δυναστείας αλλά και την μετάβαση σε ένα νέο πολίτευμα, αυτό της Βασιλευομένης Δημοκρατίας.
Η βασιλική οικογένεια των Γκλύξμπουργκ κατείχε τον θρόνο έως και την κατάργηση της βασιλείας στην Ελλάδα το 1973, έπειτα από δημοψήφισμα που πραγματοποίησε η Δικτατορία των Συνταγματαρχών. Τελευταίος βασιλιάς την δυναστείας ήταν ο Κωνσταντίνος Β’. Ο Οίκος έχει έναν πλάγιο κλάδο τον οποίο ίδρυσε ο Ανδρέας (1882-1944), πρίγκιπας της Ελλάδας. Με το γάμο τού γιου του Φιλίππου με την Ελισάβετ Β΄ του Ηνωμένου Βασιλείου, ο γιος τους Κάρολος έγινε διάδοχος του θρόνου του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο οίκος αριθμεί συνολικά, μαζί με τους βασιλείς και τους πρίγκιπες, 58 μέλη.
- Γεώργιος Α’
Είναι ο πρώτος βασιλιάς της δυναστείας και δεύτερος σε σειρά των συνολικών βασιλέων. Υπήρξε ο μακροβιότερος βασιλέας της Ελλάδας. Ήταν ο δεύτερος γιος του πρίγκιπα Χριστιανού του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόνντερμπουρκ-Γκλύκσμπουρκ και της Λουίζας της Έσσης-Κάσσελ. Τα αδέλφια του Γεώργιου ήταν ο Φρειδερίκος (ο οποίος διαδέχθηκε τον πατέρα του στον θρόνο της Δανίας), η Αλεξάνδρα (η οποία έγινε βασιλική σύζυγος του Εδουάρδου Ζ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου και βασιλομήτωρ τού Γεώργιου Ε΄), η Μαρία Φιόντοροβνα (σύζυγος τού Αλέξανδρου Γ΄ της Ρωσίας), η Τύρα και ο Βάλντεμαρ. Αρχικά δεν μιλούσε ελληνικά παρά μόνο δανικά και αγγλικά. Στην συνέχεια έμαθε και την ελληνική γλώσσα. Η καριέρα του ξεκίνησε στο ναυτικό της Δανίας.
Έγινε βασιλιάς μετά την έξωση του Όθωνα το 1863 και η στέψη του πραγματοποιήθηκε όταν ήταν ακόμα ανήλικος. Υπήρξε μια από τις προσωπικότητες που πήραν μέρος στην δημιουργία του Συντάγματος του 1864. Παρόλα αυτά, έδειξε κάποια αδυναμία συμμόρφωσης στην νέα πολιτική κατάσταση με αποτέλεσμα οι συγκρούσεις να είναι συχνό φαινόμενο. Η πρώτη φορά στην οποία ένιωσε τριγμούς στον θρόνο του ήταν το 1874 όταν ο Χαρίλαος Τρικούπης με μια σειρά άρθρων, του επιτέθηκε για την πολιτική του, να βοηθάει πολιτικούς της αρεσκείας του με στόχο να γίνουν πρωθυπουργοί. Η μεγάλη ευελιξία του Γεωργίου φάνηκε από τον τρόπο που αντέδρασε στην επίθεση. Μετά από μια παρατεταμένη κρίση λόγω αποκαλύψεων για δωροδοκίες υπουργών, κάλεσε τον Τρικούπη, του έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης και διακήρυξε την πρόθεσή του να εφαρμόζει την Αρχή της Δεδηλωμένης. Το 1909 θα ξεσπάσει το Κίνημα στο Γουδί από στρατιωτικούς. Τα αιτήματα των κινηματιών ήταν κάθε άλλο παρά ριζοσπαστικά, ωστόσο όσον αφορά στη Δυναστεία απαιτούσε την απομάκρυνση των Πριγκίπων από το στράτευμα. Στη συνέχεια θα συμμετάσχει στους Βαλκανικούς Πολέμους. Ο Βενιζέλος, επιδιώκοντας την εθνική ενότητα, ζήτησε από τον Γεώργιο να τεθεί επικεφαλής του κινήματος εθνικής αναγέννησης.
Ο γηραιός, πλέον, Βασιλιάς άφησε τον Βενιζέλο να κυβερνήσει ριζοσπαστικά, να ανασυγκροτήσει το ελληνικό κράτος, να προβεί σε γενναίες εσωτερικές μεταρρυθμίσεις και να δημιουργήσει ισχυρό στράτευμα. Τοποθέτησε τον Διάδοχο Κωνσταντίνο επικεφαλής του στρατεύματος και προσαρτήθηκαν στην Ελλάδα η Ήπειρος, η Μακεδονία και τα Νησιά του Αιγαίου. Οι επιτυχίες της Ελλάδας στον πόλεμο θα του δώσουν την ευκαιρία προς στιγμήν να γίνει πολύ αγαπητός στους Έλληνες. Δολοφονήθηκε στις 18 Μαρτίου 1913 στην Θεσσαλονίκη. Η δολοφονία του αποδίδεται από ορισμένους μελετητές σε γερμανική σκευωρία.
- Κωνσταντίνος Α’
Ο Κωνσταντίνος είναι ο πρωτότοκος γιος του Γεώργιου Α’ και της Βασίλισσας Όλγας. Γεννήθηκε στις 2 Αυγούστου του 1868 και έλαβε το όνομα του παππού του, του μεγάλου δούκα Κωνσταντίνου της Ρωσίας. Σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, από την οποία αποφοίτησε με το βαθμό του ανθυπολοχαγού του Πεζικού. Στις 15 Οκτωβρίου του 1889 ο Κωνσταντίνος νυμφεύτηκε στην Αθήνα τη Σοφία της Πρωσίας, αδελφή του αυτοκράτορα της Γερμανίας Γουλιέλμου Β΄, με την οποία έκανε έξι παιδιά.
Ήταν αρχιστράτηγος στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, όταν ο ελληνικός στρατός ηττήθηκε. Θεωρήθηκε από μεγάλο μέρος του πληθυσμού και της διανόησης ένας από τους βασικούς υπεύθυνους της εθνικής ταπείνωσης στο πολεμικό μέτωπο. Το 1909 αντιφρονούντες Έλληνες αξιωματικοί του Στρατιωτικού Συνδέσμου οργάνωσαν κίνημα για να αναδιοργανώσουν τη χώρα με ένα από τα στοιχεία της κριτικής τους να είναι η μεροληπτική μεταχείριση στις προαγωγές του Διαδόχου και των αδελφών του, όπως και η αναδιοργάνωση του στρατεύματος. Συμμετείχε στους, νικηφόρους για την Ελλάδα, Βαλκανικούς Πολέμους και κατάφερε με τα στρατεύματα του να απελευθερώσει τα Γιαννιτσά, την Θεσσαλονίκη και τα Ιωάννινα. Μετά το τραγικό γεγονός της δολοφονίας του Γεωργίου Α΄, στις 18 Μαρτίου 1913 στη Θεσσαλονίκη από τον Αλέξανδρο Σχινά, ο Κωνσταντίνος ανέβηκε στον θρόνο.
Με το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου θα έρθει σε σύγκρουση με τον Βενιζέλο, για το αν θα ήταν σκόπιμο η Ελλάδα να πάρει μέρος στον πόλεμο ή όχι. Ο Βενιζέλος υποστήριζε ότι η Ελλάδα έπρεπε να σταθεί στο πλευρό της Αγγλίας και της Γαλλίας ενώ ο Κωνσταντίνος ότι έπρεπε να παραμείνει ουδέτερη. Με την οριστική επικράτηση του Βενιζέλου θα εξοριστεί (Ιούνιος 1917). Ο Βενιζέλος όμως ηττήθηκε στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920 και εγκατέλειψε τη χώρα. Μετά τον πρόωρο θάνατο του υιού του Βασιλιά Αλεξάνδρου (Οκτώβριος 1920) και την νίκη των Αντιβενιζελικών Δυνάμεων της «Ηνωμένης Αντιπολίτευσης» έναντι του Βενιζέλου, όπως προαναφέρθηκε, προκηρύχθηκε δημοψήφισμα κατά το οποίο ο λαός υπερψήφισε την επιστροφή του Κωνσταντίνου στον Θρόνο. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο στρατός, που είχε καταφύγει στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, εξεγέρθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 1922 υπό την ηγεσία των Συνταγματαρχών Πλαστήρα και Γονατά, απαιτώντας την παραίτηση της κυβέρνησης και την αποχώρηση του Βασιλιά Κωνσταντίνου, όπερ και εγένετο, παραιτούμενος υπέρ του διαδόχου του Γεωργίου Β’.
Στις 11 Ιανουαρίου του 1923, ο Κωνσταντίνος Α΄ πέθανε σε ξενοδοχείο στο Παλέρμο της Σικελίας από ανακοπή καρδιάς. Τάφηκε σε ρωσική εκκλησία της Φλωρεντίας και το 1936 η σορός του μεταφέρθηκε στα βασιλικά ανάκτορα του Τατοΐου στην Αθήνα.
Βιβλιογραφία
- Χρήστος Ζαμπούνης, Η Βασιλική Οικογένεια της Ελλάδος, Εκδόσεις Φερενίκη, 1998.
- Βασιλική Δυναστεία, 1863 – 1973, Εκδόσεις Μέτρον, 2007.
