Του Κωνσταντίνου Λίκα,
Η Γερμανία βρίσκεται σε μία δυσμενή κατάσταση. Η κλασσική συνταγή συγκυβέρνησης Χριστιανοδημοκρατών (CDU/CSU) και Σοσιαλδημοκρατών (SPD) έχει ουσιαστικά εξαντλήσει την δυναμική της, ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας έχει φέρει την Γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία σε μία επικίνδυνη θέση και το SPD αρχίζει να παίρνει ολοένα και πιο ριζοσπαστικές θέσεις. Ένδειξη αυτού συνιστά το νέο νομοσχέδιο του Υπουργού Οικονομικών Olaf Scholz για την φορολογία χρηματοοικονομικών συναλλαγών αλλά και για νέους φόρους.
Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας έχει επηρεάσει την δυναμική της Γερμανικής οικονομίας, η οποία είναι στραμμένη προς τις εξαγωγές και ως επί το πλείστων εξαρτάται από το διεθνές εμπόριο. Ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της, οι ΗΠΑ, έχουν επιβάλλει δασμούς σε εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου – ένα ισχυρό πλήγμα, δεδομένου ότι η Γερμανία έχει ένα εμπορικό πλεόνασμα των ΗΠΑ της τάξεως περίπου των €50δις, σύμφωνα με την Deutsche Bank. Αυτό το πλεόνασμα δεν επαφίεται μόνο σε αυτοκίνητα, μηχανικό και ηλεκτρικό εξοπλισμό και σε φαρμακευτικά είδη, αλλά και σε άλλα εμπορεύματα, όπως – quelle surprise – χάλυβα και αλουμίνιο. Αυτό το πλεόνασμα επομένως αφήνει τη Γερμανία ευάλωτη σε αντίποινα των ΗΠΑ.
Επίσης η Γερμανική βιομηχανία πασχίζει να συμπλεύσει με την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση. Η Κίνα απειλεί την Γερμανία με αντίποινα εάν αποκλειστεί η Huawei από το δίκτυο 5G της Γερμανίας, στο οποίο η Deutsche Telekom – στην οποία πλέον ανήκει ο OTE – απλά δεν αποδίδει επαρκώς, με αποτέλεσμα η Γερμανική βιομηχανία να κάνει σχέδια για το 5G δίκτυό τους (χωρίς την Telekom).
Παράλληλα, πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις που εμπλέκονται στην κατασκευή κινητήρων εσωτερικής καύσης απειλούνται, επειδή δεν έχουν νέες ιδέες και πρέπει να συμβιβαστούν με το γεγονός ότι οι μέρες του αντικειμένου τους είναι μετρημένες – όπως και το μέλλον τους, εάν δεν καινοτομήσουν. Όταν ο Wilfried Porth, υπεύθυνος ανθρώπινου δυναμικού στην Daimler AG, λέει ότι «είναι ξεκάθαρο, ότι σίγουρα η Βάδη-Βουτεμβέργη θα ήταν καλώς συμβουλευόμενη, τα επόμενα 100 χρόνια να μην τα αφήσει στη αυτοκινητοβιομηχανία», τότε δικαίως υπάρχουν ανησυχίες για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην αυτοκινητοβιομηχανία, ιδίως στην Βάδη-Βουτεμβέργη (Baden-Württemberg) και στην Κάτω Σαξονία (Niedersachsen).
Μέσα σε τέτοιο κλίμα, κάποιος θα αναρωτιόταν: «γιατί δεν μειώνει η Γερμανία την φορολογία της;». Η φορολογία στη Γερμανία είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα και η πολυπλοκότητά της είναι περιβόητη διεθνώς. Εάν μη τι άλλο, ο ίδιος ο Scholz ανακοίνωσε ότι, σε περίπτωση κρίσης, θα μειωθεί η φορολογία.
Αντί για φοροελαφρύνσεις, έρχονται νέοι φόροι. Πρόσφατα κατατέθηκε στο Bundestag νομοσχέδιο για την φορολογία χρηματοοικονομικών συναλλαγών. Σε συνεννόηση με τους υπουργούς οικονομικών σε Βέλγιο, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Αυστρία, Πορτογαλία, Σλοβενία και Σλοβακία, ολοκληρώθηκαν σχέδια, μετά από μακροχρόνια διαβούλευση, για την φορολογία στην αγορά μετοχών σε 10 χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδος. Φορολογούνται σε αυτό το πλαίσιο μετοχές επιχειρήσεων με αξία άνω των 1 δις ευρώ, με ευχέρεια των κρατιδίων για επέκταση της φορολογίας αυτής σε fund μετοχών ή άλλα χρηματοοικονομικά προϊόντα, με εξαίρεση να αποτελούν παράγωγα. Επειδή όμως μόνο 145 επιχειρήσεις επηρεάζονται από αυτό και επειδή με αυτές τις ρυθμίσεις παρακάμπτεται το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοοικονομικής κίνησης, απορίας άξιο, δοθείσας της κριτικής από την δεξιά (για την ίδια την φορολογία) και την αριστερά (για το περιορισμένο βεληνεκές της φορολογίας), είναι το γιατί επιδιώκεται τέτοιος φόρος – με αναμενόμενα έσοδα 1,5 δις ευρώ – και το εάν αξίζει να επιβληθεί για να καλυφτούν τα από την SPD επιδιωκόμενα κοινωνικά προγράμματα.
Πέραν της «συμβολικής» αυτής φορολογίας, ωστόσο, υπάρχουν στα σκαριά σχέδια για άλλους νέους φόρους. Νέοι φόροι στους κατόχους SUV, φόροι για εκπομπές CO2, αεροπορικά εισιτήρια, αλλά και σε δήμους και κοινότητες άνω των 20.000 ατόμων, μεταξύ άλλων. Δεν φτάνει που η Γερμανία έχει υψηλούς φορολογικούς συντελεστές, πρέπει να φτύσουν οι καταναλωτές και άλλα λεφτά στον κρατικό κορβανά. Αλλά ο κος. Scholz έχει και άλλες βλέψεις: αύξηση του ανώτατου συντελεστή φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων από 42% σε 45%. Προκαλώντας αντίδραση της επιχειρηματικής ελίτ της Γερμανίας και των Χριστιανοδημοκρατών (ο Υπουργός Εμπορίου Peter Altmeier, της CDU, απέρριψε την εν λόγω ιδέα). Πηγή έμπνευσης του Scholz, όπως ανέφερε στην ZEIT, ήταν οι Δημοκράτες στις ΗΠΑ.
Συμπεραίνεται, επομένως, ότι, παρόλο που η Γερμανία νοσεί, η πολιτεία δεν αντιδρά επαρκώς. Το Ινστιτούτο για Μακροοικονομία και Έρευνας Ανάπτυξης (Institut für Makroökonomie und Konjunkturforschung ή IMK) του ιδρύματος Hans Böckler προβλέπει αύξηση ανεργίας κατά 30.000 άτομα, για την πρώτη αύξηση ανεργίας από το 2013, ήτοι από 5,0% φέτος στο 5,2% το 2020. Για την δε ανάπτυξη προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,5% το 2019 και 0,8% το 2020. Οι αυξήσεις αυτές είναι αναιμικές και δείχνουν το πόσο ευάλωτη είναι η Γερμανική οικονομία σε εξωτερικές εξελίξεις, αλλά και το πόσο κορεσμένη και εξασθενημένη είναι η εσωτερική αγορά.
Μία σειρά από φοροελαφρύνσεις και δημόσιες επενδύσεις σε έργα υποδομής θα ήταν απαραίτητες για την βελτίωση του οικονομικού κλίματος στη Γερμανία, το οποίο προς το παρόν δεν είναι θετικό. Αυτό όμως δεν θα συμβεί για πολιτικούς λόγους – η μεν SPD απαιτεί νέα δάνεια για έργα επενδύσεων και κοινωνική πολιτική, οι δε Χριστιανοδημοκράτες θέλουν μειώσεις φόρων και μηδέν δάνεια. Η διαμάχη αυτή οδηγεί σε αδράνεια. Εν τω μεταξύ, ο ιδιωτικός τομέας θα συνεχίζει να πληρώνει περισσότερους φόρους.
Γεννήθηκε το 1995 στον Πειραιά. Είναι απόφοιτος του τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς και μεταπτυχιακός φοιτητής στο ΠΜΣ Εφαρμοσμένα Οικονομικά και Χρηματοοικονομικά του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Master of Finance της Frankfurt School of Finance and Management. Ενδιαφέρεται κυρίως για διεθνή χρηματοοικονομικά, τραπεζικά, φορολογικά και εμπορικά ζητήματα, όπως και για γερμανικά, αλβανικά, ιαπωνικά και διεθνή πολιτικά ζητήματα. Ενδιαφέρεται επίσης για ζητήματα άμυνας και ασφάλειας. Είναι υπότροφος της διεθνούς ακαδημαϊκής υποτροφίας (IPS) του Γερμανικού Κοινοβουλίου και της DAAD. Μιλάει αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά, τουρκικά, αλβανικά και ελληνικά.
