Του Φάνη Γραμμένου,
Ανέκαθεν η Ρωσία αποτελούσε έναν εκ των κυριότερων πάροχων φυσικού αερίου των ευρωπαϊκών χωρών. Σε αυτό φυσικά συνέβαλε το γεγονός ότι το πολύτιμο αυτό ρωσικό αγαθό είναι φθηνό και άφθονο, κάνοντας το έτσι πόλο έλξης για την πλειονότητα των Ευρωπαίων. Συνεπώς θα ήταν πλάνη να νομίζουμε ότι η Ευρώπη θέλει να καταστεί λιγότερο εξαρτημένη από το ρωσικό φυσικό αέριο και να στραφεί στη χρήση της καθαρής ενέργειας. Αυτή η αντίληψη θα μπορούσε να αποδοθεί περισσότερο στους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι ευθυγραμμισμένοι με τις ΗΠΑ ,οι οποίες αντιμετωπίζουν τη Ρωσία ως εχθρό και που επιθυμούν να καταστεί η ήπειρος λιγότερο εξαρτημένη από το φυσικό αέριο των Ρώσων. Ο γεωπολιτικός, θα λέγαμε, πόλεμος που κηρύσσεται από την Αμερική στοχεύει στην αποσταθεροποίηση μιας ισχυρής Ρωσίας, η οποία κατέχει το 40% των ευρωπαϊκών πωλήσεων φυσικού αερίου, με το Νότιο Διάδρομό του να φτάνει τα 4.000 χιλιόμετρα, μεταφέροντας το φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα στη Νότια Ευρώπη.
Συγκεκριμένα, δυο συγκεκριμένα προγράμματα έχουν αναζωπυρώσει τις τεταμένες σχέσεις των δύο υπερδυνάμεων. Πρόκειται για τα σχέδια αγωγών φυσικού αερίου Nord Stream 2 και Turk Stream. Ξεκινώντας με το πρώτο, το σχεδιαζόμενο σύστημα αγωγών της καλύπτει ένα τμήμα διαδρομής μήκους 147 χιλιομέτρων, ενώ έχει ως αφετηρία την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Δανίας, ανατολικά του Μπόρνχολμ, κατόπιν άδειας που χορηγήθηκε από τον Δανέζικο Οργανισμό Ενέργειας. Σήμερα, έχουν τοποθετηθεί περισσότερα από 2.100 χιλιόμετρα του αγωγού Nord Stream 2. Σωλήνες έχουν τοποθετηθεί σε ρωσικά, φινλανδικά και σουηδικά ύδατα και, ως επί το πλείστον, σε γερμανικά ύδατα, ενώ η κατασκευή και των δύο εγκαταστάσεων ξηράς στη Ρωσία και τη Γερμανία πλησιάζει. Σύμφωνα με τους ιθύνοντες, ο αγωγός Nord Stream 2 θα εξασφαλίσει ασφαλή και σταθερή παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ενώ με αυτή την πρόσβαση σε ανταγωνιστικές προμήθειες φυσικού αερίου, οι Ευρωπαίοι πελάτες θα μπορούν να εξοικονομούν δισεκατομμύρια ευρώ στο λογαριασμό αερίου.
Περνώντας τώρα στο δεύτερο ρωσικό σχέδιο, αυτό της TurkStream, αναφερόμαστε στην άμεση σύνδεση των μεγάλων αποθεμάτων φυσικού αερίου της Ρωσίας με το τουρκικό δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου, που απώτερο σκοπό έχει την παροχή αξιόπιστων ενεργειακών εφοδίων για την Τουρκία, τη νότια και νοτιοανατολική Ευρώπη. Το εξάρτημα ανοικτής θαλάσσης του συστήματος αποτελείται από δύο παράλληλους αγωγούς που διέρχονται από τη Μαύρη Θάλασσα. Οι αγωγοί εισέρχονται στο νερό κοντά στην Ανάπα, στη ρωσική ακτή της Μαύρης Θάλασσας κοντά στην Αζοφική Θάλασσα και έρχονται στην ξηρά στην τουρκική ακτή της Θράκης, κοντά στην πόλη Κιγικόι. Από το σταθμό λήψης στο Κιγικόι, ένας από τους δύο υπόγειους αγωγούς πετρελαίου θα συνδεθεί με το υφιστάμενο τουρκικό δίκτυο φυσικού αερίου στο Λουλέ Μπουργκάς. Ο άλλος αγωγός θα συνεχίσει στα σύνορα μεταξύ Τουρκίας και Ευρώπης, όπου θα τελειώσει. Υπεύθυνοι του προγράμματος αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι το TurkStream όχι μόνο διασφαλίζει την αξιοπιστία του ενεργειακού εφοδιασμού της Τουρκίας και της Ευρώπης, αλλά και συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας μέσω των πόρων που χρησιμοποιεί για την κατασκευή του έργου. Επιπλέον, η TurkStream υποστηρίζει την ανάπτυξη της περιοχής Κιγικόι μέσω τοπικών κοινωνικών επενδύσεων.
Όπως ήταν φυσικό, μια τέτοια εξέλιξη στους διεθνείς σχηματισμούς ισχύος δε θα μπορούσε να αφήσει αμέτοχη την Αμερική, καθώς ασφυκτιά με την ολοένα αυξανόμενη ρωσική δύναμη. Η Γερουσία υιοθέτησε με μεγάλη πλειοψηφία το ψήφισμα των κυρώσεων εις βάρος του Nord Stream 2, που περιλαμβανόταν στο νομοσχέδιο αμυντικών δαπανών, το οποίο είχε εγκριθεί πρώτα από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, μόλις την περασμένη Παρασκευή υπέγραψε με τη σειρά του κι έκανε έτσι νόμο του αμερικανικού κράτους, σχέδιο νόμου που συμπεριλαμβάνει τον τεράστιο αμερικανικό στρατιωτικό προϋπολογισμό των 738 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά και την επιβολή κυρώσεων σε όλους όσοι συμμετέχουν στο έργο του υποθαλάσσιου αγωγού Nord Stream 2. «Υπογράφω με υπερηφάνεια και κάνω νόμο τη μεγαλύτερη επένδυση που έγινε ποτέ στο στρατό των ΗΠΑ», δήλωσε ο Τραμπ στην τελετή επικύρωσης του αμερικανικού αμυντικού προϋπολογισμού. Ο παρών νόμος δίνει το περιθώριο των 60 ημερών στο Τραμπ, για να επιβάλλει κυρώσεις σε σκάφη και εταιρείες που τοποθετούν σωληνώσεις ή συμμετέχουν στα έργα του Nord Stream 2 και του TurkStream, καθώς και σε οποιονδήποτε άλλον που κρίνεται ότι υποστηρίζει τα έργα αυτά.
Κρίνεται, λοιπόν, κατανοητό ότι οι κινήσεις των ΗΠΑ κατευθύνονται προς τη διακοπή των εργασιών του Nord Stream 2, που έχει ήδη κατασκευαστεί κατά 80% και θεωρητικά θα ετίθετο σε λειτουργία στα τέλη του τρέχοντος έτους. Βάσει των κυριότερων διατάξεων του νόμου που αφορούν τον αγωγό, ο Nord Stream 2 αποτελεί «εργαλείο εξαναγκασμού και πολιτικής μόχλευσης» που θα μπορούσε να εξασθενίσει τους δεσμούς των ΗΠΑ με τη Γερμανία και την Ευρώπη. Ο Nord Stream 2 συνιστά «μια απειλή για την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια και μια πρόκληση της ρωσικής κυβέρνησης», δήλωσε ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής ,Τζίμ Ρις. Η απάντηση της ρωσικής πλευράς, ασφαλώς οξεία, δεν άργησε να έρθει. Εν προκειμένω, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρώφ, ανέφερε χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων, ότι τα σχέδια των αγωγών φυσικού αερίου Nord Stream 2 και TurkStream θα εκπονηθούν παρά τις αμερικανικές κυρώσεις, αφήνοντας μάλιστα να εννοηθεί ότι η Ρωσία σχεδιάζει αντίποινα.
Καταληκτικά, οι επόμενες μέρες κρίνονται ιδιαιτέρως σημαντικές για την εξέλιξη του διεθνούς, πλέον αυτού, εγχειρήματος της Ρωσίας να εγκαταστήσει αγωγούς φυσικού αερίου, με άμεσες κι έμμεσες συνέπειες για ένα σημαντικό αριθμό κρατών. Παράλληλα, αναμένεται η στρατηγική που θα ακολουθήσει εν τέλει η Αμερική, καθώς και όσα κράτη επηρεάζονται από τις προαναγγελθείσες κυρώσεις της. Η άφιξη του νέου έτους θα βρει τη διεθνή σκηνή σε ένα «γεωπολιτικό πόλεμο» για γερά νεύρα, με τη Ρωσία και τις ΗΠΑ να διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο.
Γεννημένος στην Αθήνα το 1999 και κάτοικος Παλαιού Φαλήρου, έλκει την καταγωγή του από την Λακωνία την οποία αγαπά ιδιαίτερα. Φοιτεί στο 3ο έτος του τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου και έχει ιδιαίτερη έφεση στο Διεθνές Δίκαιο και τα σύγχρονα πολιτικά ζητήματα. Έχει επίσης συμμετάσχει σε προσομοιώσεις δικών (MICC Poland, Greece 2019), καθώς και σε άλλα προσομοιωτικά μοντέλα οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Europa.S). Στην ομάδα του OffLine Post, έχει αναλάβει την συγγραφή άρθρων διεθνούς ενδιαφέροντος, για τα οποία πιστεύει πως οι νέοι πρέπει να έχουν ενεργό δράση.
