Της Μαρίας Κορδαλή,
Περιθωριοποίηση, αγώνες, ντροπή, κρύψιμο, άρνηση, προσποίηση είναι μερικές από τις λέξεις που αντιπροσώπευαν εξ’ αρχής την ύπαρξη ενός ομοφυλόφιλου ατόμου. Ενός ατόμου που επικρινόταν και περιχαρακωνόταν από το κοινωνικό γίγνεσθαι βάσει των σεξουαλικών του προτιμήσεων και επιλογών. Πώς όμως πρωτοεμφανίστηκε αυτή η διαφορετική – κατά κάποιο τρόπο- ομάδα ανθρώπων και με ποιούς τρόπους κατάφερε να εδραιώσει τη θέση της, στις σύγχρονες κοινωνίες;
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Με βάση ιστορικά δεδομένα και έρευνες, ομοφυλοφιλία δεν υφίστατο πριν το 1869. Ενώ υπήρχαν υπόνοιες για την ύπαρξη ομοφυλόφιλων, κατά την αρχαιότητα και τη ρωμαϊκή περίοδο, δεν έχει βρεθεί τίποτε που να επιβεβαιώνει τις υποψίες αυτές. Επισήμως ο όρος επινοήθηκε από τον Ουγγρικής καταγωγής γιατρό Benkert. Μέχρι την περίοδο εκείνη, ευδοκιμούσε ο όρος σοδομία που αφορούσε σεξουαλικές ομοφυλοφιλικές και αμφυλοφιλικές σχέσεις, καθώς και περιπτύξεις με ζώα. Με τη δημιουργία του όρου ομοφυλοφιλία, ο Benkert ζήτησε να καταργηθεί ένας συγκεκριμένος πρωσικός νόμος, που την χαρακτήριζε έως ποινικά κολάσιμη πράξη. Την ίδια περίοδο ένας επιστήμονας της εποχής, ο Heinrich Ulrichs ασχολήθηκε με το ίδιο φαινόμενο, επιλέγοντας να το αναλύσει διεξοδικότερα από τρεις διαφορετικές οπτικές γωνίες: αυτή του ιστορικού, του γιατρού αλλά και του φιλοσόφου.
Είναι σαφές, λοιπόν, ότι η ομοφυλοφιλία αποτέλεσε ένα φλέγον θέμα που απασχόλησε σε σημαντικό βαθμό τους επιστήμονες και τους φιλοσόφους της εποχής, αφού επιχείρησαν να αναλύσουν με τρόπο ενδελεχή κάθε πτυχή της, θέτοντας ως τελικό στόχο τους να ανακαλύψουν από πού απορρέει καθώς και αν αποτελεί γενετική ανωμαλία, όσο ακραίο και αν ακούγεται. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί, ότι η πληθώρα των επιστημόνων της περιόδου και ειδικότερα οι ψυχίατροι αντιμετώπιζαν τους ομοφυλόφιλους ως κλινικά ασθενείς, ενώ η ομοφυλοφιλία αυτή καθεαυτή, θεωρείτο διαστροφή.
Στον αντίποδα της θεωρίας αυτής, βρισκόταν ο πατέρας της ψυχολογίας Sigmund Freud, ο οποίος υπήρξε ιδιαίτερα προοδευτικός και αντιμετώπισε το πρωτοεμφανιζόμενο φαινόμενο με τρόπο διορατικό, υποστηρίζοντας ακάθεκτα τα ομοφυλόφιλα άτομα και θεμελιώνοντας την κρίση του, ότι η ετεροφυλοφιλία και η ομοφυλοφιλία είναι αμφότερες -εξίσου φυσιολογικές-. Χαρακτηριστικό είναι, ότι ο Freud αρνιόταν πεισματικά να ψυχαναλύσει και να θεραπεύσει τα ομοφυλόφιλα άτομα αφού, όπως προαναφέρθηκε, τα θεωρούσε απολύτως φυσιολογικά.
Με το πέρασμα του καιρού και την έλευση των αιώνων και ιδιαίτερα του πρωτοπόρου -σε πολλαπλά επίπεδα- 20ου αιώνα αρκετές έρευνες που διεξήχθησαν επιβεβαίωσαν τις απόψεις του Freud, ότι η ομοφυλοφιλία δεν ήταν ούτε διαστροφή, ούτε ανωμαλία και ότι -πράγματι- η συμπεριφορά αυτή εμφανιζόταν σε όλες τις κοινωνίες ανεξαιρέτως. Επιστήμονες και ψυχολόγοι, μάλιστα, κατέληξαν και σε ορισμένα συμπεράσματα, όπως στο ότι το ποσοστό των ομοφυλόφιλων φαίνεται ότι είναι το ίδιο σε όλες τις κοινωνίες και παραμένει σταθερό με το πέρασμα του χρόνου, καθώς και στο ότι η συμπεριφορά της κοινωνίας απέναντι στους ανθρώπους αυτούς ούτε ενθαρρύνει αλλά ούτε και παρακωλύει τις ομοφυλοφιλικές τάσεις.
Πέραν όμως της συνοπτικής ιστορικής αναδρομής στην οποία προαναφερθήκαμε, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει να εξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονταν για πολλά χρόνια οι άνθρωποι αυτοί από την κοινωνία, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους κατόρθωσαν -τελικώς- μετά από μάχες και αγώνες να ενσωματωθούν σε αυτήν.
Αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός και δεδομένο, ότι για πολλά χρόνια η ανθρώπινη κοινωνία παρέμενε προσκολλημένη σε στερεοτυπικές απόψεις και παραδοχές, σχετικά με το ανθρώπινο πρότυπο. Άλλωστε είναι γνωστό, ότι και η ίδια η εκκλησία καταδίκαζε τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις και δεν τις αποδεχόταν ούτε στον ελάχιστο βαθμό. Σε συνδυασμό με τις στερεοτυπικές αντιλήψεις περί σωστής και ηθικής οικογένειας καθώς και ενός βαθύτατου πιστεύω ότι το πρέπον ζευγάρι που θα νυμφευθεί και θα δημιουργήσει ουσιαστικούς συγγενικούς δεσμούς είναι απαραιτήτως ετερόφυλο (άνδρας-γυναίκα), η κοινωνία σε μεγάλο βαθμό απέρριπτε τους ομοφυλόφιλους, απαρνιόταν την ύπαρξη τους, δε δεχόταν ότι υπάρχουν, και ότι όπως όλοι οι άνθρωποι έχουν ίσα δικαιώματα και ίδιες υποχρεώσεις.
Ειδικότερα, μάλιστα, σε μικροαστικές και στερεοτυπικά δομημένες κοινωνίες όπως η Ελλάδα πριν από μερικές δεκαετίες, οι ομοφυλόφιλοι αντιμετωπίζονταν με ιδιαιτέρως άσχημο τρόπο, χλευάζονταν ή κοινότοπα γινόντουσαν ρεζίλι για τις σεξουαλικές τους επιλογές. Τέτοια περιστατικά σημειώνονταν κυρίως στην ύπαιθρο και σε κάποια χωριά, όπου δυστυχώς ακόμη και σήμερα μετά τη σεξουαλική απελευθέρωση και τις ήδη δοθείσες μάχες, οι άνθρωποι νιώθοντας πιεσμένοι από τον κοινωνικό τους περίγυρο και τα θέλω της κοινωνίας, απορρίπτουν αυτό που είναι, προσποιούμενοι κάτι άλλο που είναι πιο ταιριαστό στις κοινωνικές επιταγές. Χαρακτηριστικό, μάλιστα, αποτελεί το γεγονός, ότι στους ανθρώπους που επέλεγαν συνειδητά να αγκαλιάσουν και να ενστερνιστούν τη σεξουαλική τους ταυτότητα, αποδίδονταν λαϊκοί χαρακτηρισμοί όπως ντιγκιντάγκας, ντιντής καθώς και φράσεις όπως την κουνάει την αχλαδιά κλπ κλπ.
Παρ’ όλες όμως τις προσπάθειες αποξένωσης και περιχαράκωσής της από μικροαστικά και στενόμυαλα μέλη της κοινωνίας, η ομοφυλοφιλική κοινότητα εν έτει 2019 (σχεδόν 2020), μέσα από ουσιαστικές διεκδικήσεις κατάφερε -όχι μόνο να παύσει να χαρακτηρίζεται ως διαστροφική συμπεριφορά, πράγμα που έγινε το 1973- (μόλις λίγα χρόνια πίσω) αλλά και να κατορθώσει να κερδίσει σημαντικότερα πράγματα. Εξασφάλισε ίσες θέσεις εργασίας, σεβασμό και εκτίμηση στον επαγγελματικό χώρο. Έγινε υπολογίσιμη σε κάθε επίπεδο χάρη στις επαναστάσεις της. Χαρακτηριστικές είναι οι διαδηλώσεις της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας ανά τον κόσμο, τόσο από άνδρες όσο και από γυναίκες. Έχοντας ως σημαία και σήμα κατατεθέν το ουράνιο τόξο πρεσβεύουν την αγάπη, την ελευθερία και την ισότητα σε όλα τα ζευγάρια. Τα Pride, όπως αποκαλούνται, θέτουν ως απώτερο σκοπό τους τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων και την ίση αντιμετώπισή τους από την κοινωνία.
Στην Ελλάδα τα πράγματα για τα ομοφυλόφιλα μέλη της κοινωνίας μας, άλλαξαν προς το καλύτερο το 2015, με τη ψήφιση του συμφώνου συμβίωσης που έδινε επιτέλους την επιθυμητή νομική αναγνώριση του πολιτικού γάμου που διεξαγόταν μεταξύ ομοφυλόφιλων, αναγνωρίζοντας κατ’ επέκταση τη διαφορετικότητά τους και επιλέγοντας να την αποδεχτούν πλέον και σε πρακτικό βαθμό με νομική διασφάλιση και υπόσταση.
Μέσα από την προαναφερθείσα αναδρομή, είναι σαφές ότι η κοινωνία μας παρουσίασε σημαντικά ψήγματα προόδου σε ό,τι αφορά την ομοφυλόφιλη κοινότητα. Επέλεξε να αποδεχτεί αυτά τα άτομα, να αγκαλιάσει τη διαφορετικότητά τους και να τα βοηθήσει να ενσωματωθούν ενεργά στην κοινωνία. Άλλωστε πέρα από σεξουαλικές προτιμήσεις και επιλογές, όλοι εμείς έχουμε ένα κοινό υψίστης αξίας. Είμαστε όλοι Άνθρωποι…
Καλές Γιορτές με Υγεία και Αγάπη!
Κατάγεται από την Αθήνα. Εκεί ζει, δραστηριοποιείται και ονειρεύεται. Σε ακαδημαϊκό επίπεδο είναι προπτυχιακή φοιτήτρια του τμήματος Νομικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και φιλοδοξεί να ειδικευτεί στους τομείς του ποινικού και το συνταγματικού δικαίου. Πολυάσχολη ως άτομο μιλά δύο ξένες γλώσσες και επιθυμεί να μάθει και τρίτη. Το γράψιμο για αυτήν είναι τρόπος ελευθερίας και έκφρασης, όχι μόνο των σκέψεων αλλά και της ψυχής.
