Της Άλκηστη Κατσάλη,
Ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος ξέσπασε το 1914 και ήταν από τους πιο ασυνήθιστους στην ιστορία. Όπως όλοι οι πόλεμοι, έτσι κι αυτός προκάλεσε αμέτρητες συνέπειες: πυροδότησε επαναστάσεις, ενώ ταυτόχρονα έθεσε τα θεμέλια για ακόμα πιο βίαιες και δηλητηριώδεις συγκρούσεις στο μέλλον. Ωστόσο, μέσα στον κόσμο της Ιστορίας υπάρχουν και εκείνα τα γεγονότα, τα οποία μας υπενθυμίζουν ότι ακόμα και στον πόλεμο, η ανθρώπινη φύση δεν είναι καταστροφική, αλλά ικανή για πράξεις αδελφοσύνης και αλληλεγγύης. Μιας και πλησιάζουν, λοιπόν, οι μέρες των Χριστουγέννων, ας ρίξουμε ένα βλέφαρο στο παρελθόν, στα μακρινά Χριστούγεννα του 1914 και στην τεράστια σημασία τους. Με το ξέσπασμα του πολέμου, όλοι πίστευαν πως θα ήταν σύντομος και ότι μέχρι τα Χριστούγεννα, όλοι θα επέστρεφαν στις οικογένειές τους για να γιορτάσουν μαζί. Ωστόσο, τα πράγματα πήραν άλλη τροπή. Τα Χριστούγεννα του 1914, πάνω από ένα εκατομμύριο στρατιώτες του Δυτικού Μετώπου αψήφησαν τις εντολές των ανωτέρων τους και εγκατέλειψαν τα χαρακώματα -απ’ όπου εξαπέλυαν επιθέσεις εναντίον του εχθρού, συνήθως τις σκοτεινές ώρες- για να γιορτάσουν όλοι μαζί, ειρηνικά, την άγια αυτή νύχτα.
«Παύσατε πυρ!»
Στα χαρακώματα του Βελγίου, όπου ξεκίνησε η ανταρσία της ανακωχής, οι Γερμανοί πρώτοι στόλισαν δέντρα, όπως ήταν το έθιμό τους και ξεκίνησαν να τραγουδούν. Οι Γάλλοι και οι Άγγλοι τραγούδησαν και αυτοί. Ένας αξιωματικός των Γερμανών βγήκε και πρότεινε να μην πέσουν άλλοι πυροβολισμοί. Ευχήθηκε στα Αγγλικά καλά Χριστούγεννα. Το κλίμα ξαφνικά άλλαξε. Έγινε πιο φιλικό, πιο ήρεμο, πιο ειρηνικό. Για φαντάσου, μια κρύα νύχτα του Δεκέμβρη, μέσα σε χαρακώματα και υπό την απειλή των όπλων, ξαφνικά όλα να φωτίσουν γύρω και οι ψυχές των ανθρώπων να γεμίσουν ελπίδα και αγάπη ξανά! Πραγματικά έμοιαζε με ψέμα, όμως ήταν αλήθεια! Το γλέντι στα χαρακώματα άρχισε άνευ διαταγών! Οι στρατιώτες αντάλλαξαν δώρα, προσευχήθηκαν όλοι μαζί και έπαιξαν ποδόσφαιρο. Η εκεχειρία επεκτάθηκε σε όλο το μέτωπο. Ήταν σχεδόν καθολική και οι στρατιώτες άρχισαν να έχουν μία τελείως διαφορετική προσέγγιση για τηζωή, τόσο τη δική τους, όσο και των εχθρών. Περίπου ένα εκατομμύριο στρατιώτες κατέβασαν τα όπλα, αν και ήξεραν ότι τους περίμενε σκληρή τιμωρία από τους στρατηγούς τους.
Η «ανταρσία της ανακωχής» θεωρείται μια συμβολική στιγμή ανθρωπισμού και ειρήνης μέσα σε μια από τις πιο βίαιες περιόδους της σύγχρονης ιστορίας. Μάλιστα, επιβεβαιώνεται από τα αρχεία του γερμανικού στρατού με μια σειρά «ισχυρών» μαρτυριών. Ο ιστορικός Φράνσις Τοουντρόυ ανέφερε πως «εκείνα τα Χριστούγεννα, κατάφεραν να κάνουν θανάσιμους εχθρούς, φίλους για μια στιγμή». Πρόκειται, λοπόν, για ένα «θαύμα» των Χριστουγέννων, καθώς μέσα σε αυτή τη σκοτεινή ομίχλη του πολέμου, ο άνθρωπος θυμήθηκε για μια στιγμή πως είναι άνθρωπος και κατάλαβε -έστω για λίγο- τη σημασία της αδελφοσύνης, της ελπίδας, της αγάπης και της Ειρήνης. Ακόμα και σήμερα, μέσα σε αυτόν τον ταραχώδες κόσμο, ας θυμηθούμε για μια μέρα πως είμαστε όλοι άνθρωποι και χρειαζόμαστε την αγάπη όλων.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
- Καλά Χριστούγεννα, Carion Christian
- Ευρωπαïκή ιστορία: ο Δυτικός κόσμος, E.M. Burns
Γεννημένη το 2000 και μεγαλωμένη στα Γρεβενά. Σπουδάζει Ιστορία και Αρχαιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και κατά καιρούς παρακολουθεί διάφορες επιμορφώσεις στον τομέα της, φέροντας έντονο ενδιαφέρον στην Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Στον ελεύθερό της χρόνο επιλέγει να διαβάζει ιστορικά βιβλία και ποίηση.
