Της Μαρίας Κοζανίτη,
Χριστούγεννα. Λέξη συνδεδεμένη με πολλές έννοιες. Συνδεδεμένη με τη χαρά, την ξεγνοιασιά, την οικογένεια, τη διασκέδαση, το μοίρασμα, τον καταναλωτισμό ή αλλιώς… τον υλικό ευδαιμονισμό. Οι περισσότεροι από εμάς, ξέρουμε ότι ο Δεκέμβριος είναι ο πιο πολυέξοδος μήνας του χρόνου. Δώρα για τους φίλους, δώρα για τους συγγενείς, δώρα για τον εαυτό μας. Γιατί, άραγε, έχουμε συνδέσει τη γέννηση του Χριστού με την καταναλωτική μανία; Γιατί βρίσκουμε χαρά στον υπερκαταναλωτισμό;
Σημαντικός παράγοντας που μας οδηγεί στο να πιστεύουμε ότι είμαστε ευτυχισμένοι, εάν καταναλώνουμε υλικά αγαθά, είναι οι μηχανισμοί της διαφήμισης, που διαμορφώνουν ανάγκες για κατανάλωση. H εμπορευματοποίηση του ‘Αη Βασίλη, ο οποίος είναι σε όλες τις Χριστουγεννιάτικες διαφημίσεις, με τις οποίες οι διαφημιστικές εταιρίες επιδιώκουν το κέρδος, βασισμένο πάνω στην περσόνα του, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Οι διαφημίσεις του Jumbo, είναι άλλο ένα παράδειγμα, με τη νέα επινόησή τους, το να βάζουν δηλαδή ένα Ελληνικό δημοφιλές τραγούδι (βλέπε διαφήμιση με ναυτικό) που να φορτίζει συναισθηματικά τον τηλεθεατή, δημιουργούν ένα κλίμα αποπροσανατολισμού και φυσικά η διαφήμιση γίνεται απευθείας προσφιλής στο κοινό!
Επίσης, οι Χριστουγεννιάτικες διαφημίσεις δημιουργούν πλασματικές ανάγκες, το ότι είναι αναγκαίο δηλαδή να αγοράσεις δώρα την περίοδο των εορτών. «Εσύ τι δώρο θα πάρεις φέτος τα Χριστούγεννα στο ταίρι σου;». Έτσι, χάνουμε την αξία του δώρου, η οποία από συναισθηματική μετατρέπεται απευθείας σε υλική. Η σημασία της ανιδιοτελούς προσφοράς χάνεται εντελώς.
Ο υλικός ευδαιμονισμός, είναι ο τρόπος με τον οποίο ευχαριστούμε τον εαυτό μας, νιώθουμε ότι κατακτάμε την ευτυχία, η οποία είναι σίγουρα στιγμιαία και επιφανειακή. Μάλιστα, σε περιόδους όπως αυτές των εορτών, και ιδίως των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, όπου παρουσιάζονται μεγάλα ποσοστά κατανάλωσης και ο υλισμός επικρατεί, τείνουμε να μετατρεπόμαστε σε αξιόπιστους και ταγείς καταναλωτές. Με άλλα λόγια, η κατανάλωση καλύπτεται κάτω από το πέπλο μιας συμβολικής πράξης αγάπης, αλλά και μιας συναισθηματικής ευχαρίστησης του «δωρητή». Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, το άτομο που πάσχει από καταναλωτική μανία, εσφαλμένα, προσπαθεί να ορίσει την προσωπική του ευτυχία μέσα από αυτό, αναζητώντας κοινωνική ταυτότητα προερχόμενη από αντικείμενα. Κάθε νέα αγορά στη φαντασία του ατόμου λειτουργεί ανακουφιστικά απέναντι στις αγχογόνες καταστάσεις της καθημερινότητας. Η εμμονή και η εξάρτηση που τελικά αποκτά, του δίνει μια πρόσκαιρη πληρότητα, και έτσι ακολουθείται ξανά ο ίδιος φαύλος κύκλος, στον οποίο το άτομο δεν είναι ποτέ ευχαριστημένο. Ο εορταστικός καταναλωτισμός μεταφράζεται ως επιτακτική ανάγκη ακολούθησης του ρεύματος της καταναλωτικής κοινωνίας και ως ανάγκη ικανοποίησης των αισθημάτων της ευχαρίστησης.
Το σημαντικότερο όλων, είναι να μην χάνουμε το νόημα των Χριστουγέννων. Να μη συνδέουμε την ευτυχία με τον άκρατο υλισμό. Η ευτυχία βρίσκεται στα απλά πράγματα. Στους φίλους, στην οικογένεια, στο μοίρασμα, στην αλληλοβοήθεια, στις πραγματικές δηλαδή αξίες των Χριστουγέννων. Λέμε Χριστούγεννα, δηλαδή γέννηση του Χριστού, αλλά ουσιαστικά έχουμε πλέον το τρίπτυχο της γιορτής υπερκαταναλωτισμού, εικονικής χαράς και εμπορευματοποίησης…
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κατερίνη. Είναι 21 ετών, φοιτήτρια του τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μιλάει ακατάπαυστα, θέλει να είναι ενήμερη για τα πάντα και στον ελεύθερο της χρόνο κάνει εθελοντικά διαδικτυακή ραδιοφωνική εκπομπή και διαβάζει βιβλία ψυχολογίας. Λατρεύει τα ταξίδια και ευελπιστεί μέσα από τη δημοσιογραφία να αλλάξει τον κόσμο.
