Της Σεβίνας Γιαννιού,
Κατά καιρούς, πολλοί είναι εκείνοι που, αναφερόμενοι στη φυλακή, την αποκαλούν «σχολείο». Γιατί, όπως στο σχολείο, έτσι και στη φυλακή παραδίδονται «μαθήματα» που “σμιλεύουν” την ψυχή, το ήθος και το πνεύμα. Η μόνη διαφορά είναι, ότι στην περίπτωση της φυλακής, «δάσκαλος» δεν είναι άλλος, από την ανάγκη για επιβίωση… Η γνώση, δηλαδή, που αποκτά κανείς στη φυλακή, προσεγγίζεται βιωματικά, με την τήρηση (και) άγραφων νόμων. Γιατί ο εγκλεισμός, ναι μεν, ως ποινή, υπαγορεύθηκε από ένα σύνολο τυπικών νόμων, αλλά ως βίωμα, ρυθμίζεται σε μεγάλο βαθμό από εθιμικούς κανόνες.
Ποιοι όμως από αυτούς είναι οι “SOS”, για να πάρεις το «απολυτήριό» σου;
- «ΤΙΠΟΤΑ ΔΕ ΧΑΡΙΖΕΤΑΙ»
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι πολλοί κρατούμενοι θα επιχειρήσουν να προσεγγίσουν άλλους, ιδιαίτερα τους νεοεισαχθέντες συγκρατούμενούς τους, μέσω κάποιου αντικειμένου ή διευκόλυνσης, το οποίο θα προσφέρουν χωρίς να ζητήσουν αντάλλαγμα. Όμως, τέτοιες πράξεις, δύσκολα πηγάζουν από καθαρή ανιδιοτέλεια και για λόγους αβροφροσύνης· και ενδεχομένως η αποδοχή του «δώρου» να εγκαινιάσει μια σχέση εξάρτησης και υποταγής στον «δωρητή»…
Εν ολίγοις, ακόμα και στα «δώρα», αντάλλαγμα υπάρχει, απλώς δεν είναι συμφωνημένο και προφανές…
- «ΚΡΥΒΕ ΛΟΓΙΑ»
Η φυλακή είναι ο κατεξοχήν τόπος περιορισμού του δικαιώματος ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας: κοινόχρηστοι χώροι, αυστηρά προδιαγεγραμμένα και κοινά για όλους ωράρια ύπνου, διατροφής, προσωπικής υγιεινής, προαυλισμού καθώς και επικοινωνίας με συγγενείς και δικηγόρους, καταλύουν κάθε έννοια ιδιωτικότητας και διαμόρφωσης προσωπικών επιλογών. Αυτή η συνύπαρξη των κρατουμένων και η ιδιότυπη κοινωνία βίου είναι -ως υποχρεωτική- αναπόφευκτη. Όμως, αυτό που θα πρέπει κανείς να κάνει, στο μέτρο που μπορεί, είναι να αποφεύγει να μοιράζεται πληροφορίες σχετικές με το έγκλημα, την οικογενειακή του ζωή, αλλά και τα μελλοντικά του σχέδια. Γιατί τέτοιες πληροφορίες μπορούν να γίνουν «όπλα», που κακόβουλα «χέρια» θα στρέψουν εναντίον του…!
- «ΟΥ ΒΛΑΣΦΗΜΗΣΕΙΣ»
Για πολλούς κρατούμενους, η πίστη αποτελεί μιαν αλυσίδα ψυχικής αναρρίχησης σε έναν κόσμο λύτρωσης και ελευθερίας, μια «γέφυρα» μετάνοιας, άφεσης και σύνδεσης με την πνευματικότητά τους. Για κάποιους μάλιστα, ο Θεός τους είναι η μοναδική οικογένεια που τους έχει απομείνει. Επομένως, μια βλασφημία, αν εξωτερικευθεί, μπορεί να οδηγήσει σε ακραίες αντιδράσεις από πλευράς τους, που καμία σχέση δεν έχουν βέβαια με τα θρησκευτικά διδάγματα.
- «ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΣΥΓΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟ»
Ίσως ο βασικότερος κανόνας επιβίωσης στη φυλακή!
Ο επιβεβλημένος σεβασμός στον συγκρατούμενο, τίθεται εκτός των προσωπικών διαφορών που μπορεί να υπάρχουν και, προφανώς, δεν πρέπει να συγχέεται με τη δουλοπρέπεια. Περιλαμβάνει, από την τήρηση της σειράς στην αναμονή για τη χρήση του τηλεφώνου, μέχρι την απαγόρευση υποτίμησης της πυγμής του συγκρατούμενου. Ο χαρακτηρισμός κάποιου ως “δειλού”, λογίζεται ως πολύ βαριά προσβολή και εκλαμβάνεται σαν πρό(σ)κληση σε «μάχη».
- «ΕΛΕΥΘΕΡΩΣΟΥ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ. O EΘΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΥΛΑΚΗ»
Η παράνομη χαρτοπαιξία και η διακίνηση ψυχοτρόπων ουσιών, αποτελούν φαινόμενα εθισμού που συναντά συχνά κανείς (και) στις φυλακές. Αποτέλεσμα; Ο εξαρτημένος γίνεται αντικείμενο χειραγώγησης από άλλους συγκρατούμενους και η εξάρτηση μοχλός πίεσης και εκβιασμών. Ο εθισμός, χωρίς αμφιβολία, είναι μια δεύτερη «φυλακή». Για το λόγο αυτό, βασικός, αλλά όχι τόσο προφανής στη φυλακή κανόνας, είναι η μη εμπλοκή σε τέτοιους είδους δραστηριότητες. Αντ’ αυτού, πολλοί είναι οι κρατούμενοι που επιλέγουν να αφιερώσουν κάποιες ώρες της καθημερινότητάς τους στη βιβλιαναγνωσία, στη γυμναστική ή στην εκμάθηση κάποιας τέχνης. Έτσι, αποφεύγουν τυχόν τριβές με τους άλλους τροφίμους, βελτιώνουν το σώμα και το μυαλό τους και κυρίως αποκτούν ενδιαφέροντα και στόχους που καθιστούν τον εγκλεισμό λίγο πιο υποφερτό, “οπλίζοντάς” τους με υπομονή.
- «ΟΜΕΡΤΑ»
Ο όρος «ομερτά», λατινικής προελεύσεως, αποτυπώνεται με τον καλύτερο τρόπο στην παλαιά σικελική παροιμία «όποιος δεν ακούει, δε βλέπει και δε μιλάει, ζει εκατό χρόνια». Η «ομερτά», ή αλλιώς ο “νόμος της σιωπής”, ως όρος που βρίσκει έδαφος εφαρμογής και στη φυλακή, αποδίδεται ως η εχεμύθεια που απαιτείται να επιδείξει κανείς σε ό,τι έχει να κάνει με περιστατικά που λαμβάνουν χώρα εντός της φυλακής…
Όλοι αυτοί οι κανόνες, πλασμένοι από και για τους φυλακισμένους, συνθέτουν έναν κώδικα συμπεριφοράς και επικοινωνίας, καθοριστικό για την αρμονική τους συνύπαρξη. Η διδακτική αξία πολλών από αυτούς είναι μεγάλη και αναδεικνύει τη χρησιμότητά τους, ακόμα και μετά την «αποφοίτηση»…!
Γεννήθηκε τον Μάρτιο του 2000 στην Αθήνα, όπου και μεγάλωσε. Το 2018 αποφοίτησε από το Αρσάκειο Ψυχικού και έκτοτε σπουδάζει στη Νομική Σχολή Αθηνών. Τον Απρίλιο του 2017 συμμετείχε στο 35ο Εθνικό Συνέδριο Επιλογής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νέων Ελλάδος. Λατρεύει τα ταξίδια, τον κινηματογράφο, το θέατρο, τη μουσική και τον αθλητισμό.
