Της Ανδριάνας Γιαντούρη,
Μήπως είμαστε περισσότερο μικρόβια παρά άνθρωποι; Τρισεκατομμύρια είναι τα μικρόβια που αποικίζουν το γαστρεντερικό σύστημα του ανθρώπου με τα γονίδια τους να ξεπερνούν κατά 200 φορές τον αριθμό των ανθρώπινων γονιδίων, συνθέτοντας τη μικροβίωμα του εντέρου. Πρόκειται για βακτήρια, αρχαία, μύκητες και ιούς που ζούνε συμβιωτικά ή παθολογικά μαζί μας, ήδη από την γέννηση μας! Εντούτοις, ποιο το όφελος της ύπαρξης ενός τέτοιου μικροπεριβάλλοντος στο έντερο μας;
Η χλωρίδα του εντέρου μας είναι κυρίως υπεύθυνη για:
- Μεταβολισμό φυτικών ινών: Συγκεκριμένα είδη βακτηρίων διασπούν τις ίνες και παράγουν λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου (SCFAS) που αποτελούν πηγή ενέργειας για την ομαλή λειτουργία του εντέρου. Οι ίνες θεωρείται πως προστατεύουν από την αύξηση βάρους, εμφάνιση διαβήτη και καρδιαγγειακών νοσημάτων.
- Έλεγχο ανοσοποιητικού συστήματος: Η αλληλεπίδραση των μικροβίων με τα κύτταρα του ανοσοποιητικού μπορεί να ρυθμίσει την απάντηση του σώματος στον εκάστοτε μολυσματικό παράγοντα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα μικρόβια Candida albicans και Citrobacter rodentium που ενεργοποιούν τα Τ – κύτταρα και ουδετερόφιλα για την καταπολέμηση παθογόνων μικροοργανισμών.
- Έλεγχο της εγκεφαλικής λειτουργίας: Δεν είναι λίγες οι έρευνες που συνδέουν την πλούσια βιοποικιλότητα του εντέρου με την βελτίωση της λειτουργίας του κεντρικού νευρικού συστήματος και κατ επέκταση της εγκεφαλικής δραστηριότητας. Η σύνδεση αυτή βασίζεται σε νευροδιαβιβαστές που συνθέτονται στο έντερο, όπως η σεροτονίνη. Ένα «ανθυγιεινό» μικροβίωμα που δεν παράγει σεροτονίνη μπορεί να ευθύνεται για την εμφάνιση ψυχιατρικών διαταραχών!
Εύλογα, λοιπόν, θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς την χλωρίδα του εντέρου ως ένα ξεχωριστό όργανο με διάχυτες δράσεις, εμπνέοντας χιλιάδες επιστήμονες να ερευνήσουν το πιθανό αντίκτυπο του στον χρόνο και στην ποιότητα ζωής μας.
Κατά την γήρανση του ανθρώπου παρατηρείται σημαντική μείωση των ωφέλιμων βακτηρίων και ταυτόχρονα αύξηση των παθογόνων, αντικατοπτρίζοντας ουσιαστικά τον τρόπο ζωής, την διατροφή, την χρήση αντιβιοτικών και φαρμάκων και τις αλλαγές στο σώμα λόγω ηλικίας. Αυτή η ανισορροπία, συνοδεύεται συχνά και από ασθένειες όπως:
- Μεταβολικά νοσήματα
- Διαβήτης τύπου 2
- Παχυσαρκία
- Χρόνια φλεγμονή
- Νευροεκφυλιστικές νόσοι (Alzheimer)
Τεράστιο ενδιαφέρον παρουσιάζει μία έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Aging και συνδέει την βιοποικιλότητα του εντέρου με μία μακρά και υγιή ζωή! Ειδικότερα, μελετήθηκε το μικροβίωμα ανθρώπων ηλικίας άνω των 90 ετών που ζούνε σε διάφορες περιοχές της Κίνας και δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας. Σε σύγκριση λοιπόν με το μικροβίωμα νεότερων ανθρώπων (του μέσου ανθρώπου) οι μακρόβιοι παρουσίαζαν μία τεράστια ποικιλία διαφορετικών μικροβίων μεταξύ των οποίων και παραγωγείς λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου (Clostridium cluster XIVa). Για λόγους επιβεβαίωσης έγινε μία παρόμοια σύγκριση σε μία μερίδα Ιταλών και οι μακρόβιοι εκεί διέθεταν επίσης μεγαλύτερη βιοποικιλότητα απ΄ τους νέους. Μάλιστα, σε σύγκριση των δύο ομάδων ηλικιωμένων από την Κίνα και Ιταλία βρέθηκαν αρκετά κοινά ωφέλιμα βακτήρια παρά τις διαφορές στο περιβάλλον και στην διατροφή τους. Υπέθεσαν, λοιπόν, ότι η τροποποίηση ενός διαταραγμένου μικροβιώματος σε υγιές (με χρήση προβιοτικών ή κατάλληλης δίαιτας) ιδιαίτερα σε ασθενείς με χρόνιες νόσους, θα εξασφάλιζε μία πιο ποιοτική και μακρόχρονη ζωή.
Μελετώντας την γήρανση του ανθρώπου πάνω σε ένα σκουλήκι!
Μία άλλη έρευνα εστίασε στο πως η γήρανση και οι σχετιζόμενες με αυτή ασθένειες επέδρασαν σε ένα είδος σκουληκιού, το Caenorhabditis elegans. Το είδος αυτό έχει χρόνο ζωής 2-3 εβδομάδες και παρουσιάζει παρόμοιες παθολογικές καταστάσεις με τον άνθρωπο. Οι ερευνητές τροποποίησαν γενετικά τα βακτήρια με τα οποία τρεφόταν το σκουλήκι και προώθησαν τον αποικισμό ωφέλιμων βακτηριακών ειδών με αποτέλεσμα την αύξηση του χρόνου ζωής του αλλά και την πρόληψη από ανάπτυξη όγκων και συσσώρευση αμυλοειδών-β που ευθύνονται για το Alzheimer.
TAKE AWAY MESSAGE
Με επιστημονική φαντασία θα έμοιαζε παλιότερα η υπόθεση πως μία μικροβιακή κοινότητα θα μπορούσε να κατευθύνει την ποιότητα και την διάρκεια της ζωής μας. Κι όμως, σήμερα οι επιστήμονες τονίζουν πως «δεν είμαστε ότι τρώμε» αλλά ότι «τα βακτήρια μας τρώνε». Τεραστία έμφαση λοιπόν θα πρέπει να δοθεί στην διατροφή που ακολουθούμε αλλά και στην λήψη προβιοτικών (είτε από γιαούρτι και γαλακτοκομικά προϊόντα, είτε από φαρμακευτικά σκευάσματα) τα οποία είναι σύμμαχοι ενός υγιούς και ισορροπημένου εντέρου. Όσον αφορά την χρήση αντιβιοτικών, πρέπει ΌΛΟΙ να συνειδητοποιήσουμε ότι λαμβάνονται ΜΟΝΟ σε περίπτωση βακτηριακής λοίμωξης και η νοοτροπία «καλού κακού ας πάρω και μία αντιβίωση» μπορεί να καταστρέψει την υγιή χλωρίδα του εντέρου οδηγώντας σε μη αντιστρεπτές συνέπειες στον μεταβολισμό και γενικότερα στην υγεία μας.
Η λογική, λοιπόν, μοιάζει απλή:
Ισορροπία στις συνήθειες μας,
Ισορροπία στην εντερική χλωρίδα μας,
Ισορροπία στην ζωή μας.
Και τότε ίσως ξεκλειδώσει η πόρτα προς την μακροζωία!
Γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου '99 στην Κομοτηνή και σπουδάζει Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά ενώ λατρεύει τα ταξίδια, έχοντας εξερευνήσει 10 Ευρωπαϊκές χώρες μέχρι στιγμής. Συμμετείχε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «EUROSCOLA» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του Στρασβούργου. Ασχολείται με το τρέξιμο, το Taekwondo και διάφορες εκδηλώσεις ιατρικού περιεχομένου.
