Του Χρήστου Μπέντσου,
Έχοντας καταστεί πλέον σαφές ότι η ανάπτυξη έρχεται μέσω των επενδύσεων και όχι μέσω επιδομάτων, παρατηρείται το τελευταίο διάστημα έντονη κινητικότητα γύρω από τις επενδύσεις στον χώρο της ενέργειας. Στον συγκεκριμένο τομέα, είναι γνωστό ότι η Ελλάδα έχει μείνει πίσω, αλλά και ότι έχει τα περιθώρια για σημαντικές βελτιώσεις. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, ότι «έχασε το τρένο» των ενεργειακών, είναι ότι ακόμα και τώρα, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στηρίζεται κυρίως στον λιγνίτη. Αυτό, βέβαια, οφείλεται εν πολλοίς στην ολιγωρία των κυβερνήσεων να «σπάσουν αυγά», να συγκρουστούν με τα συμφέροντα των συνδικαλιστών της ΔΕΗ, αλλά και στην κατ’ ευφημισμό περιβαλλοντική ευαισθησία των προηγούμενων κυβερνήσεων και τις ιδεοληψίες απέναντι στις ιδιωτικές επενδύσεις. Η γραφειοκρατία παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο, όταν από την εκπόνηση ενός φωτοβολταϊκού business plan, μέχρι τη λειτουργία του, μπορεί αν μεσολαβήσουν έως και 6 χρόνια.
Οι επενδυτικοί κίνδυνοι συνοψίζονται ως εξής: απρόβλεπτες πολιτικές/ρυθμιστικές αλλαγές, διάκριση μεταξύ εγχώριων και ξένων επενδυτών και παραβίαση κρατικών υποχρεώσεων. Η «Αξιολόγηση Επενδυτικού Κινδύνου για την Ενέργεια» (Energy Investment Risk Assessment – EIRA) δημοσιεύεται από τη Γραμματεία του Χάρτη Ενέργειας, η οποία αξιολογεί συγκεκριμένους κινδύνους που επηρεάζουν τις επενδύσεις στην ενέργεια, που μπορούν να μετριαστούν μέσω προσαρμογών στο πολιτικό, νομικό και κανονιστικό πλαίσιο. Στην EIRA δεν αξιολογούνται άλλοι τύποι επενδυτικού κινδύνου, όπως οι εμπορικοί, τεχνικοί και γεωπολιτικοί κίνδυνοι.
Ωστόσο, φαίνεται ότι κάτι αλλάζει. Και αυτό δεν προκύπτει από τις κυβερνητικές διαθέσεις και δηλώσεις, αλλά από πραγματικά δεδομένα. Παρακάτω παρατίθενται μερικά εμβληματικά έργα.
Στη Σητεία της Κρήτης έχει προγραμματιστεί η κατασκευή του ηλιοθερμικού πάρκου, από την Αγγλική εταιρεία NUR Energie, στις αρχές του 2020 και η ολοκλήρωσή του αναμένεται το 2022. Μέχρι το 2017 δεν υπήρχε θεσμικό πλαίσιο για αντίστοιχα έργα. Πρόκειται για «πράσινη» επένδυση ύψους 250 εκατομμυρίων ευρώ, που θα καλύψει το 10% των αναγκών της Κρήτης, αλλά και θα προσφέρει 500 νέες θέσεις εργασίας στο νησί κατά την κατασκευή της. Ο ηλιοθερμικός σταθμός θα αποτελείται από ηλιοστάτες οι οποίοι ανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία σε έναν κεντρικό συλλέκτη που βρίσκεται στην κορυφή ηλιακού πύργου και θερμαίνουν υγρό μέσο με το οποίο γίνεται παραγωγή θερμού ατμού, ο οποίος τελικά χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Σημαντικές είναι και οι εξελίξεις στην ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης. Η Αριάδνη Interconnection, θυγατρική εταιρεία του ΑΔΜΗΕ, ανακοίνωσε την επιτυχή ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας για τα καλωδιακά τμήματα της Διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής. Το έργο έχει ενταχθεί στα έργα του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία του ΕΣΠΑ 2014-2020». Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2023.
Επιπλέον, Καταριανοί επενδυτές αγόρασαν μεγάλες εκτάσεις στον Αθερινόλακκο Σητείας, ύψους 3,36 εκατ. ευρώ, προκειμένου να αναπτύξουν το σχέδιό της με τίτλο «Power4Crete», το οποίο προβλέπει την εγκατάσταση ενός πλωτού τερματικού LNG και μονάδας ηλεκτροπαραγωγής, με σκοπό την κάλυψη των ηλεκτρικών αναγκών του νησιού. Η εταιρεία θα αναπτύξει, θα σχεδιάσει, θα κατασκευάσει, θα διαχειριστεί και θα συντηρήσει τη μονάδα και τον σχετικό εξοπλισμό και τις υποδομές. Το σχέδιο έχει ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Νοέμβριο του 2020.
Η Powerglobe ανακοίνωσε, επίσης, ότι έχει συστήσει ομάδα εργασίας στο Ηράκλειο με τη συμμετοχή έξι Ελλήνων ειδικών και με τη στήριξη των κεντρικών της γραφείων στην Ντόχα. Το «Power4Crete» είναι το πρώτο έργο του είδους του στη Μεσόγειο, το οποίο συνδυάζει την ηλεκτροπαραγωγή με ένα πλωτό τερματικό LNG, δηλαδή το λεγόμενο FSRU. Η εταιρεία υπέβαλε τον Απρίλιο δύο αιτήσεις χορήγησης αδειών στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ). Η πρώτη αίτηση αφορούσε στη δημιουργία Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) για τη δημιουργία υπεράκτιου σταθμού υποδοχής, προσωρινής αποθήκευσης και αεριοποίησης (FSRU) για υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) στην περιοχή του Αθερινόλακκου, στη νοτιοανατολική Κρήτη. Η δεύτερη αίτηση της εταιρείας Powerglobe αφορά στη χορήγηση άδειας προμήθειας φυσικού αερίου.
Ωστόσο, η εγκατάσταση FSRU στην Κρήτη συναντά προβλήματα από την κατάσταση που υπάρχει στην αγορά. Δεν υπάρχουν διαθέσιμα πλωτά FSRU στην απαιτούμενη δυναμικότητα, ενώ το καλοκαίρι του 2020 πλησιάζει «επικίνδυνα». Στον αντίποδα, η ΔΕΣΦΑ προτείνει την εγκατάσταση μεγάλου χερσαίου σταθμού LNG στην Κρήτη, ο οποίος θα αποθηκεύει και θα αεριοποιεί υγροποιημένο φυσικό αέριο που μπορεί να έρχεται από τη Ρεβυθούσα ή από άλλες «πύλες εισόδου» όπως για παράδειγμα από την Αίγυπτο. Η λύση του χερσαίου τερματικού σταθμού δεν μπορεί να υλοποιηθεί σε χρόνο μικρότερο από τα 3 χρόνια. Η τελευταία χρονικά πρόταση προέρχεται από τον Ιταλικό ενεργειακό κολοσσό ENI, ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες έχει έτοιμο καράβι το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως πλωτός σταθμός αποθήκευσης και αεριοποίησης (FSRU).
Τον Οκτώβριο, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του διευθύνοντος συμβούλου της General Electric Power Europe εγκαινιάστηκε η βιομηχανική επένδυση στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο, στα Αντίκυρα Βοιωτίας, στον χώρο όπου είναι εγκατεστημένα δύο εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής: η μονάδα της Protergia και η μονάδα Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας της Αλουμίνιον. Η νέα επένδυση είναι προϋπολογισμού 300 εκατ. ευρώ. Το κυριότερο στοιχείο που καθιστά εξαιρετικά επίκαιρη την επένδυση είναι η εξαγγελία του Πρωθυπουργού για οριστική απόσυρση του λιγνίτη από το ελληνικό ενεργειακό σύστημα μέχρι το 2028. Εκτός από τη Mytilineos, τέσσερις ακόμη ενεργειακοί όμιλοι έχουν καταθέσει αιτήσεις ή έχουν εξασφαλίσει άδειες για νέες μονάδες φυσικού αερίου: η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ο Όμιλος Κοπελούζου, η Elpedison, αλλά και όμιλος Καράτζη.
Επίσης, υπογράφηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας η απόφαση για την Υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου της Νότιας Καβάλας, ενός πρωτόγνωρου για τα ελληνικά δεδομένα project. Η Ελλάδα θα γίνει μία από τις χώρες της Ε.Ε. που θα ενισχύσει τους υπόγειους αποθηκευτικούς χώρους φυσικού αερίου προσφέροντας ασφάλεια στον ενεργειακό εφοδιασμό των κρατών–μελών της. Το ύψος της επένδυσης εκτιμάται σε 300 με 400 εκατ. ευρώ και ενδιαφέρον έχει εκδηλώσει η κοινοπραξία STORENGY των εταιριών Engie, Energean Oil & Gas και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Παγκοσμίως, λειτουργούν 642 υπόγειες αποθήκες φυσικού αερίου ενώ στην E.E. υπάρχουν 126 (Πηγή: energypress).
Απόφοιτος του τμήματος Οικονομικών Επιστημών ΑΠΘ, μεταπτυχιακός φοιτητής στο MSc Energy and Finance στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας και υπότροφος του Ιδρύματος Καρέλια. Στα πλαίσια του Erasmus+ βρίσκεται στο Costas Grammenos Center for Shipping, Trade and Finance στο Cass Business School, ενώ εργάζεται στον Παγκόσμιο Οργανισμό Ναυτιλίας (IMO) στο Λονδίνο. Πολιτικά χαρακτηρίζεται φιλελεύθερος και ευρωπαϊστής. Είναι μέλος του Finance Club, της Ελληνικής Εταιρείας Διοίκησης Επιχειρήσεων και του Ομίλου Ροταράκτ Θεσσαλονίκης. Υπήρξε μέλος του συλλόγου φοιτητών κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών του σπουδών και class representative στο μεταπτυχιακό.
