Του Φώτη Τεγόπουλου,
Η Γαλλία, ούσα μία από τις χώρες που αντιτίθενται στην πολιτική της διεύρυνσης καθώς και στην ισχύουσα διαδικασία για ένταξη στην ΕΕ, παρουσίασε με non-paper τη δική της πρόταση σχετικά με τις αλλαγές στα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν από μια χώρα που επιθυμεί να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι άλλωστε νωπές οι μνήμες από το βέτο της στη χορήγηση ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων για την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία κατά τη σύνοδο κορυφής στις 17 και 18 Οκτωβρίου, μια απόφαση που σήκωσε θύελλα αντιδράσεων και επικρίθηκε από πολλές πηγές. Το γαλλικό βέτο να σημειώσουμε ότι αφορά περισσότερο την Αλβανία και συνδέεται με το βλέμμα του Γάλλου προέδρου προς το εσωτερικό, στο οποίο η δημοτικότητά του φθίνει για διάφορους λόγους, όπως ο αντίκτυπος των οικονομικών πολιτικών στην κοινωνία (βλ. Κίτρινα Γιλέκα) αλλά και οι επικρίσεις που δέχεται από τη Μ. Λεπέν για το μεταναστευτικό. Ο Ε. Μακρόν είχε τονίσει σε δηλώσεις του πως η Αλβανία είναι η δεύτερη σε αιτήσεις χώρα της οποίας οι υπήκοοι υποβάλλουν στη Γαλλία αίτηση για άσυλο. Συνεπώς, υπάρχει άμεση συσχέτιση με την άρνησή του κατά τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Άλλοι λόγοι πίσω από το βέτο συνιστούν η επιθυμία του για μεταρρύθμιση των θεσμών της ΕΕ (εμβάθυνση έναντι της διεύρυνσης) καθώς και η απροθυμία του ως προς την ένταξη χωρών που μπορούν να λειτουργήσουν ως δορυφόροι της Γερμανίας (Β. Μακεδονία).
Ας δούμε στο σημείο αυτό τι περιλαμβάνει η πρόταση των Γάλλων: αποτελείται από 7 στάδια και περιλαμβάνει επίσης αυστηρότερες προϋποθέσεις προς εκπλήρωση, καθώς και δυνατότητα για αντιστροφή της διαδικασίας, στην περίπτωση που μια υποψήφια χώρα δεν υλοποιήσει τα απαιτούμενα κριτήρια ή βρεθεί υπότροπη. Επίσης, με το κλείσιμο των διαπραγματεύσεων που αφορούν καθένα από τα 7 βήματα, θα μπορεί μια χώρα να εντάσσεται σε συγκεκριμένες τομεακές πολιτικές, να συμμετέχει σε κοινοτικά προγράμματα και να λαμβάνει στοχευμένα ευρωπαϊκά κονδύλια. Η γαλλική θέση προκύπτει από το γεγονός ότι η τρέχουσα διαδικασία ένταξης θεωρείται προβληματική και με πολλά κενά, συνεπώς χρήζει άμεσης μεταρρύθμισης για να καταστεί βιώσιμη. Ταυτόχρονα, το non-paper κάνει αναφορά στην αταλάντευτη δέσμευση της Γαλλίας ως προς την ένταξη των χωρών των Δ. Βαλκανίων στην ΕΕ, οι οποίες ανήκουν ιστορικά, γεωγραφικά και πολιτιστικά στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τη Γαλλία, οι χώρες της περιοχής δεν έχουν καταφέρει ακόμα να δουν απτά αποτελέσματα, καθώς οι βαθιές πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές τομές που απαιτούνται για την ένταξη στην ΕΕ προχωρούν με πάρα πολύ αργό ρυθμό.
Οι αντιδράσεις γύρω από το σχέδιο της Γαλλίας και την πρότασή της για αλλαγές στη διαδικασία ένταξης των χωρών που επιθυμούν την εισδοχή τους στην Ένωση έχουν ήδη αρχίσει να διαφαίνονται μετά τη δημοσιοποίηση του non-paper. Η Δανία, ούσα η δεύτερη χώρα που άσκησε βέτο στη χορήγηση ημερομηνίας για Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία, καλωσόρισε με θέρμη τη γαλλική θέση και συντάχθηκε μαζί της, όπως αυτό φάνηκε και κατά το γεύμα εργασίας που είχε η πρωθυπουργός της προχθές με το Γάλλο πρόεδρο. Παράλληλα, η γαλλική πλευρά φρόντισε να ενημερώσει τόσο τη Γερμανία όσο και την Ολλανδία, με την τελευταία να συνιστά την τρίτη κατά σειρά χώρα που δε συναίνεσε στο να πάρουν οι 2 χώρες την πολυπόθητη για εκείνες ημερομηνία και της οποίας η κοινή γνώμη εμφανίζεται πολύ αρνητική ως προς την πολιτική των διευρύνσεων (όπως και οι αντίστοιχες της Αυστρίας, της Γαλλίας & της Γερμανίας).
Σε κοινή τους επιστολή 6 χώρες (Αυστρία, Ιταλία, Τσεχία, Πολωνία, Σλοβενία και Σλοβακία) αναφέρουν ότι υποστηρίζουν τις αλλαγές που προωθούνται από τη Γαλλία και καλούν τον πρόεδρο της Κομισιόν να τις στηρίξει. Ωστόσο, ζητούν επιτακτικά να μπει μια καταληκτική ημερομηνία για τη Β. Μακεδονία και την Αλβανία και καλούν την Επιτροπή να καταθέσει τις προτάσεις της ως τον προσεχή Ιανουάριο, ώστε να αναζωογονηθεί η ενταξιακή διαδικασία. Παράλληλα, υποστηρίζουν ότι ως το Μάρτιο του 2020 μπορεί και πρέπει να επιτευχθεί ομοφωνία αναφορικά με τα 2 κράτη που είναι στον προθάλαμο της ΕΕ από το 2005 και το 2014 αντίστοιχα, ώστε να μην καθυστερήσει ακόμα περισσότερο η ενταξιακή τους πορεία. Σύμφωνα με διπλωματική πηγή μιας εκ των 6 χωρών, αυτή η κίνηση ερμηνεύεται ως αντίβαρο στη γαλλική πρόταση και μάλιστα, θεωρήθηκε ως μια θετική πρωτοβουλία από το γαλλικό παράγοντα. Η Φινλανδία, η οποία έχει και την προεδρία στο Συμβούλιο της ΕΕ για το δεύτερο εξάμηνο του 2019, δια της Υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων υποστήριξε πως η γαλλική πρόταση είναι ένα θετικό βήμα που διατηρεί τη διαδικασία ζωντανή. Ωστόσο, το θέμα θα ‘’τρέξει’’ αφού η νέα σύνθεση της Κομισιόν αναλάβει τα καθήκοντά της και αφού γίνουν, εφόσον ζητηθεί, οι απαραίτητες τροποποιήσεις. Ως προς την ελληνική θέση πάνω στο θέμα, μπορούμε να πούμε ότι η χώρα μας κρατά μια στάση αναμονής, περιμένοντας τις απόψεις όλων των εμπλεκόμενων μερών έτσι ώστε να επανεκκινηθεί η ενταξιακή διαδικασία μέσω ενός καινούριου τρόπου και άρα να καταφέρουν οι χώρες των Δ. Βαλκανίων να γίνουν μέλη της Ευρωπαϊκής οικογένειας.
Κλείνοντας, η Ελλάδα οφείλει και πρέπει να διαδραματίσει ενεργό και ουσιαστικό ρόλο στα τεκταινόμενα της περιοχής και να συνεισφέρει μέσα από ουσιαστικές και εποικοδομητικές προτάσεις στο θέμα της διεύρυνσης. Είναι καθήκον της να αναζητήσει άμεσες λύσεις στα θέματα που παραμένουν ανοιχτά με τους γείτονές της (μειονοτικό και θαλάσσιες ζώνες με την Αλβανία & όλα τα ζητήματα που υπάρχουν στη Συμφωνία των Πρεσπών – βλ. Εμπορικά σήματα) και να πιέσει προς την ταχύτερη επίλυσή τους, σε αντάλλαγμα φυσικά με την στήριξη των 2 υποψηφιοτήτων. Αυτό προϋποθέτει όμως διαρκή κινητικότητα και εθνική συνεννόηση, όχι ακινησία και αντιπολιτευτικές κορώνες χάριν εντυπωσιασμού και εξυπηρέτησης πολιτικών σκοπιμοτήτων. Είναι καιρός για πράξεις πλέον, όχι για λόγια και δη του αέρα.
Μεταπτυχιακός φοιτητής του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ, με εξειδίκευση στις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ. Απόφοιτος του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Πανεπιστημίου Πειραιώς, με καταγωγή από την Λάρισα. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα άπτονται των διεθνών σχέσεων, των ευρωπαϊκών θεμάτων, της εσωτερικής και της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας. Συγγράφει άρθρα εδώ και πέντε έτη.
