Της Μαρίας Τσαλίκη,
Οι περισσότεροι από εμάς περάσαμε τα παιδικά μας χρόνια ακούγοντας εξιστορήσεις για μαγικούς τόπους και ατρόμητους ήρωες, που αψηφώντας κάθε εμπόδιο και φόβο μας εισήγαγαν σε έναν κόσμο ανδρείας και καλοσύνης. Αρετές όπως η ειλικρίνεια, το θάρρος και η ανιδιοτέλεια εξυμνούνται σε κάθε παραμύθι, δείχνοντας πως πάθη όπως ο φθόνος, η απληστία και ο εγωισμός δεν επιφέρουν ποτέ αίσιο τέλος. Τα παραμύθια που έχουν γραφτεί κατά καιρούς είναι αμέτρητα, με ορισμένα μάλιστα από αυτά να μετρούν έως και 200 χρόνια ζωής. Δεκάδες είναι οι αφηγηματικές εξιστορήσεις που δεν παρέμειναν μόνο στο λευκό χαρτί, αλλά πήραν σάρκα και οστά, μεταφερόμενα στη μεγάλη οθόνη.
Ποιες είναι, όμως, οι πραγματικές ιστορίες πάνω στις οποίες βασίστηκαν τα σημερινά πολυαγαπημένα μας παραμύθια; Ξεκίνησαν πράγματι ως παιδικές εξιστορήσεις ή αποτελούσαν περισσότερο φρικιαστικές ιστορίες ενηλίκων;
Στην πραγματικότητα, δεν ξεκίνησαν όλα τα παραμύθια ως χαρούμενες παιδικές ιστορίες. Για την ακρίβεια, μια πλειάδα εξ αυτών προέρχεται από σκοτεινές και μακάβριες ιστορίες. Πολλές από τις οποίες είναι βασισμένες σε αληθινά γεγονότα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, κυριαρχούν φρικιαστικά εγκλήματα βιασμών, κανιβαλισμού και βασανιστηρίων, ικανά να καταστρέψουν την παιδική ηλικία και συνάμα να προκαλέσουν τους χειρότερους εφιάλτες σε μικρούς και μεγάλους. Τρανό παράδειγμα αποτελούν οι αδελφοί Γκρίμ, έργο των οποίων αποτέλεσε η συλλογή και καταγραφή των αυθεντικών εκδοχών γνωστών αφηγημάτων. Οι σκηνές μάλιστα που διαδραματίζονται σε ορισμένα από αυτά είναι τόσο σκληρές που χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια και αμέτρητες εκδόσεις τους μέχρι να χαρακτηριστούν οι ιστορίες αυτές κατάλληλες για παιδιά.
Παρακάτω, παραθέτονται μερικές μόνο από τις πολυαγαπημένες ιστορίες της παιδικής μας ηλικίας, η αρχική εκδοχή των οποίων σίγουρα δεν τελείωνε με τη σύγχρονη και στερεότυπη φράση «κι ‘ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα».
Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι
Το γνωστό αυτό παραμύθι των αδελφών Γκρίμ δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1812, ενώ κυκλοφόρησε ως ταινία της Disney το 1937. Είναι βασισμένη στην αληθινή ιστορία της τραγικής ζωής μιας αρχόντισσας της Βαυαρίας, της Margarete von Waldeck. Η πραγματική ιστορία διαφέρει κατά πολύ από το γνωστό παραμύθι της Χιονάτης και φυσικά δε φέρει το ίδιο αίσιο τέλος.
Η μητριά της Margarete ζήλευε την απαράμιλλη ομορφιά της, γι’ αυτό και την έστειλε στις Βρυξέλλες, όπου η νεαρή Margarete έγινε η ερωμένη του πρίγκιπα Φιλίππου του Β’ της Ισπανίας. Ο βασιλιάς της Ισπανίας, όμως, και πατέρας του Φιλίππου δεν ενέκρινε το ειδύλλιο, στο οποίο προέβλεπε έναν πολιτικά ασύμφορο γάμο. Αυτός ήταν και ο λόγος που τον οδήγησε στο να δηλητηριάσει την όμορφη νεαρά, σε ηλικία 21 ετών.
Παράλληλα, η οικογένεια της Margarete διέθετε ορυχείο χαλκού στο οποίο χρησιμοποιούσαν ως εργάτες μικρά παιδιά, τα οποία λόγω των δύσκολων συνθηκών είχαν υποστεί πολλαπλές κακώσεις και σωματικές παραμορφώσεις. Για τον λόγο αυτό, χαρακτηρίστηκαν ως νάνοι. Τέλος, το δηλητηριασμένο μήλο εμπνεύστηκαν από έναν γέροντα που πούλησε στα παιδιά δηλητηριασμένα φρούτα.
Η Ωραία Κοιμωμένη
Στην αρχική εκδοχή του παραμυθιού, η Ωραία Κοιμωμένη πέφτει σε κώμα εξαιτίας μιας αγκίδας από λινάρι. Ο πατέρας της φαινομενικά νεκρής πριγκίπισσας, μη αποδεχόμενος τον θάνατό της, την ξαπλώνει σε ένα κρεβάτι σε ένα από τα παλάτια του. Ένας βασιλιάς την εντοπίζει και νομίζοντας πως είναι νεκρή, τη βιάζει κι ενώ εκείνη είναι ακόμη λιπόθυμη, μένει έγκυος και γεννάει δίδυμα. Το ένα από τα δύο παιδιά της αφαιρεί κατά λάθος την αγκίδα και την ξυπνά. Η γυναίκα του βασιλιά προσπαθεί ανεπιτυχώς να σκοτώσει τα παιδιά και να του τα σερβίρει ως γεύμα. Τότε, ο βασιλιάς καίει ζωντανή τη γυναίκα του, ώστε να καταφέρει να είναι μαζί με την πριγκίπισσα.
Χάνσελ και Γκρέτελ
Το εν λόγω αποτελεί και στη σύγχρονη εκδοχή του μια αρκετά ανατριχιαστική ιστορία. Ωστόσο, η αρχική εκδοχή των αδελφών Γκριμ είναι αρκετά πιο τραβηγμένη. Η μάγισσα, που όπως αναφέρεται συναντούν στο δάσος, είναι στην πραγματικότητα ο ίδιος ο Διάβολος, ο οποίος θέλει να τα καρφώσει σε ένα τρίποδο παλούκι. Τα παιδιά, όμως, καταφέρνουν να ξεφύγουν, αφού πρώτα ξεγελούν τη γυναίκα του, κόβοντάς της παράλληλα τον λαιμό.
Πινόκιο
Το πασίγνωστο παραμύθι αρχικά δεν είχε αίσιο τέλος. Ο κεντρικός ήρωας της ιστορίας καταλήγει κρεμασμένος από μία ομάδα ληστών για τα αναρίθμητα λάθη που είχε κάνει στη ζωή του, ενώ ο πατέρας και δημιουργός του, Τζεπέτο, πεθαίνει μόνος στη φυλακή. Το συγκλονιστικό φινάλε της ιστορίας κρίθηκε ακατάλληλο για παιδιά και ο εκδότης του παιδικού βιβλίου ζήτησε από τον συγγραφέα να αλλάξει το τέλος, κάνοντας τον Πινόκιο να αντιληφθεί τα λάθη του και να μεταμορφωθεί σε κανονικό παιδί από τη νεράιδα με τα γαλάζια μαλλιά.
