Του Ραφαήλ-Νικόλαου Μπελενιώτη,
Σε αυτήν την κρίσιμη ερώτηση οι Αμερικάνοι πολίτες φαίνεται να έχουν δώσει προ πολλού την απάντηση: Φυσικά και μπορεί!
Ίσως, να φαντάζει στα ακριτικά μεσογειακά μάτια μας -όμως δεν είναι- μια ακόμα κλασσική «αμερικανιά». Συγκεκριμένα, στα κεντρικά της CIA δείχνουν να είναι υπέρ του δέοντος πεπεισμένοι ότι ένας νέος είκοσι-εικοσιπέντε χρονών, μπορεί να προσφέρει πολλά στη χώρα του σε μια νευραλγική θέση πάνω στην εθνική ασφάλεια. Το «δαιμόνιο» πνεύμα του συχωρεμένου ιδρυτή της Central Intelligence Agency, πλανητάρχη γαρ Χάρυ Τρούμαν, παραμένει κάτι παραπάνω από ζωντανό στους διαδρόμους και στις σκέψεις των σημερινών διευθυντών της υπηρεσίας.
Στα πλαίσια στελέχωσης της νευραλγικής και ευαίσθητης αυτής υπηρεσίας, τα διευθυντικά στελέχη αποφάσισαν να δώσουν ευκαιρίες στους νέους και στις νέες της χώρας τους, να πάρουν μια γεύση από το τι σημαίνει… να εργάζεσαι για τη CIA, για τη μεγαλύτερη υπηρεσία πληροφοριών στον πλανήτη.
Οι προσφερόμενες λοιπόν θέσεις συνεργασίας (CoOp –Cooperative education) ή πρακτικής άσκησης (internship) αφορούν Αμερικάνους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές που κατοικούν στην Αμερική (Washington DC. area) και φέρουν την αμερικάνικη υπηκοότητα. Πρόκειται για θέσεις πάνω στην Συγκέντρωση και Ανάλυση Δεδομένων, στα Λογιστικά, την Κυβερνοασφάλεια αλλά και στις ξένες γλώσσες, ως οργανικοί διερμηνείς στην υπηρεσία.
Ουσιαστικά η CIA καταβάλει όλα τα έξοδα για την αμοιβή των θέσεων πρακτικής άσκησης στους φοιτητές που θα λάβουν μέρος, πληρώνοντας κανονικά τους μισθούς των ασκούμενων φοιτητών και φοιτητριών, για το διάστημα που θα ασκούν την πρακτική τους. Αν και η υπηρεσία ξεκαθαρίζει πως δεν υπόσχεται καμία σίγουρη θέση εργασίας μετά το πέρας της πρακτικής άσκησης, αντιλαμβανόμαστε ότι και μόνο η πρωτοβουλία του να δοθεί μια ευκαιρία σε οξυδερκείς νέους και νέες με ιδιαίτερα ενδιαφέρονται και όρεξη για μαθητεία – υπηρεσία στις κρατικές υπηρεσίες της χώρας τους, μέσα από ένα τέτοιο νευραλγικό πόστο, δείχνει την ωριμότητα της Αμερικάνικης Υπηρεσίας Πληροφοριών.
Κάποιος που παρακολουθεί τις εξελίξεις πανευρωπαϊκά ή σε παγκόσμιο επίπεδο πάνω σε αυτόν τον κλάδο θα μπορούσε να πει ότι η «Αμερικάνικη» τούτη πρωτοβουλία δεν είναι και τόσο καινούρια. Εδώ και χρόνια η MI5 Security Service «τρέχει» και υποστηρίζει παρόμοια προγράμματα σε όλη τη Μ. Βρετανία.
Το λεγόμενο και “School Leavers” program είναι και το ποιο γνωστό, το οποίο αναζητάει απόφοιτους της βασικής εκπαίδευσης, υπηκόους της Μ. Βρετανίας, άντρες και γυναίκες οι οποίοι αισθάνονται ότι «δεν τους ταιριάζει και τόσο… το πανεπιστήμιο». Στην Βρετανική Υπηρεσία Πληροφοριών και Ασφάλειας, έχουν ως φιλοσοφία ότι κάθε νέος ή νέα μπορεί να παίξει το δικό του ρόλο στην εθνική ασφάλεια. Φρέσκοι «school leavers», λοιπόν, μπορούν να δηλώσουν την πρόθεση τους να εκπαιδευτούν ομαδικά σε προγράμματα όπως Administrative Officers, IT Service team, English language analysts και να διεκδικήσουν μια μοναδική θέση στο ανθρώπινο δυναμικό υπηρετώντας την πατρίδα τους.
Φαντάζει απίθανο; Λογικό να μας προξενεί εντύπωση. Σε μια χώρα που κρεμάσαμε στα μανταλάκια κυριολεκτικά τον διευθυντή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών προτού αναλάβει τα ευαίσθητα καθήκοντα του και με τις ευχές της αντιπολίτευσης καταγγείλαμε δημόσια μέσα στο κοινοβούλιο την νεοεκλεγείσα κυβέρνηση… για «ΚΥΠατζιλίκια» μόνο και μόνο για αντιπολιτευτικά οφέλη, είναι ηλίου φαεινότερο ότι δεν διαθέτουμε ως κοινωνικό σύνολο την πατριωτική ωριμότητα και την ανάλογη νοοτροπία αλλά και σαν άτομα, να υποστηρίξουμε τέτοιες πρωτοβουλίες.
Όταν μόλις πριν λίγα χρόνια η ΕΥΠ απέκτησε διαδικτυακό ιστότοπο και «δίοδο» επικοινωνίας και γνωριμίας με τον απλό κόσμο, με τους πολίτες, τι συζητάμε; Τι συζητάμε σε μία χώρα που λόγω βουλευτικών εκλογών παγώνουν (!) για ολόκληρους μήνες οι σχεδιασμένες και αναγκαίες προσλήψεις 302 ατόμων στην ποιο ευαίσθητη υπηρεσία για την ασφάλεια της χώρας; Ας αναλογιστούμε κιόλας ότι η Ε.Υ.Π είχε δέκα ολόκληρα χρόνια να προσλάβει προσωπικό, με ότι αυτό συνεπάγεται για την αποτελεσματικότητα της…
Πολλοί θα πουν, με το δίκιο τους, ότι φταίει το γνωστό «ελληνικό» μικρόβιο της αναβλητικότητας και της προχειροδουλειάς, της μίμησης ακόμα και της βαριάς γραφειοκρατίας. Σίγουρα κάτι από όλα αυτά συμβάλει στην αποτελμάτωση, όπως περιγράφηκε παραπάνω. Όμως εγώ επιμένω ότι πρωτίστως είναι έλλειμμα δύο παραγόντων που τέμνονται: αφενός, εκσυγχρονισμός των κρατικών υπηρεσιών ασφαλείας (κάτι που έχει παραμεληθεί σε εγκληματικό βαθμό διαχρονικά) και αφετέρου «άνοιγμα» στην κοινωνία και στο πατριωτικό συναίσθημα της.
Όσο και αν αντιλαμβανόμαστε σε μέσες άκρες το πρώτο σκέλος, το δεύτερο είναι ακόμα μακριά από την νοοτροπία μας. Τι σημαίνει «άνοιγμα» στην κοινωνία; Ένα απλό παράδειγμα από τη Μ. Βρετανία, το νησί των ιπποτών – τζέντλεμαν: Το 2017 υπήρξε η τρίτη συνεχόμενη χρονιά που η ΜΙ5 βραβεύτηκε κατά σειρά για το γεγονός ότι βρίσκεται στη λίστα των «10 Τop LGBT employers». Στο ίδιο καλάθι να βάλουμε και τη πιο πρόσφατη βράβευση για το γεγονός ότι έχουν εργαζόμενους κατά μεγάλη αναλογία gay, bisexual και trans. Ουσιαστικά οι μυστικές υπηρεσίες της Βρετανίας βραβεύτηκαν για την άψογη επαγγελματική ισότητα που επικρατεί, ανεξαρτήτους φύλου και σεξουαλικών προτιμήσεων μέσα στην υπηρεσία της. Οι ίδιες Υπηρεσίες ενδιαφέρθηκαν πρόσφατα να διεξάγουν μια έρευνα για να κατανοήσουν πόσο αποδοχή έχει η Υπηρεσία από τις “μαύρες κοινότητες”, θέλοντας να διασφαλίσουν ότι οι ευκαιρίες σταδιοδρομίας στην Υπηρεσία είναι προσβάσιμες σε όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως του χρώματος τους. Ποια είναι τα δεδομένα για την καθ’ ημάς πρόοδο πάνω σε αυτόν τον τομέα; Ελπίζω τουλάχιστον να μην είναι αποκαρδιωτικά…
Όσο για το πατριωτικό συναίσθημα, χρειάζεται σίγουρα πολύ και αυστηρή δουλειά. Στην ΕΥΠ κυριαρχούσε – δεν γνωρίζω αν κυριαρχεί ακόμη – μια θλιβερή εικόνα με «τραπεζάκια» συνδικαλιστών και λοιπών παρατάξεων, που φυσικά παίζουν τον «κράτος εν κράτει» ρόλο τους μέσα στην υπηρεσία (σε μια υπηρεσία, σημειωτέον, που είχαν χαθεί και κάτι λεγόμενα βαλιτσάκια υποκλοπών…). Για πολλούς ανθρώπους, λοιπόν, η ΕΥΠ είναι ακόμα… Κεντρική «υπηρεσία» αν και οφείλει να μην είναι ούτε κεντρική, ούτε κομματική, ούτε κρατική παρά μονάχα εθνική! Εδώ βρίσκεται όλο το ζουμί της νέας νοοτροπίας που οφείλουμε να αποκτήσουμε, εγκαταλείποντας παράλληλα και μνήμες – σκελετούς που σκόπιμα εμφανίζονται στις πολιτικές κουβέντες και στα χείλη των πολιτικών για να καταφέρουν πολιτικά πλήγματα. Μια νέα νοοτροπία αδιαμφισβήτητα πατριωτική, φιλελεύθερη και βαθιά δημοκρατική.
Φυσικά και για τα παραπάνω δεν φέρουν αποκλειστική ευθύνη οι άνθρωποι που υπηρετούν καθημερινά σε μια σειρά νευραλγικά πόστα και δίνουν τη ζωή τους για την συλλογική μας ευημερία και ασφάλεια. Η νοοτροπία, η κουλτούρα, είναι κάτι βαθύτερο, διαπερνάει στρώματα και χρονικές περιόδους. H ευθύνη βαραίνει κυρίως τους διαμορφωτές των προταγμάτων, τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες του τόπου που άφησαν τις ευκαιρίες να ξεγλιστρήσουν σαν χέλια μέσα από τα χέρια τους.
Κατανοούμε, λοιπόν, ότι η καινούρια πολιτική ηγεσία έχει ένα στοίχημα να δώσει και πρέπει να το κερδίσει. Αυτό του εκσυγχρονισμού των κρατικών υπηρεσιών εθνικής ασφάλειας. Αναγκαιότητα που δεν θα επιτευχθεί δίχως την εμπιστοσύνη της κοινωνίας σε αυτούς τους μηχανισμούς – και η εμπιστοσύνη κερδίζεται, όπως άλλωστε και ο πατριωτισμός καλλιεργείται στους νέους και στις νέες. Είναι καιρός τον ανθό της ελληνικής κοινωνίας που σπουδάζει και που επιθυμεί να υπηρετήσει κατά αυτόν τον τρόπο τη πατρίδα του, να αρχίσουμε να τον εκπαιδεύουμε μέσα σε ένα πλαίσιο ευκαιριών και κατάρτισης. Το έδαφος για την συλλογή υπάρχει: Προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές από Τμήματα Διεθνών Σχέσεων, Πολιτικών Επιστημών, Κοινωνικών Επιστημών γενικότερα και ανθρωπολογίας θα μπορούσαν άνετα να στελεχώσουν θέσεις μέσω πρακτικής άσκησης και να εκπαιδευτούν κατάλληλα, για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Με ένα τέτοιον τρόπο μπορούμε να κερδίσουμε νέους ανθρώπους, πλούσια καταρτισμένους, με όρεξη για υπηρεσία και διάθεση περιπέτειας. Νέοι που μεθαύριο θα μετατραπούν σε επιστήμονες και επαγγελματίες. Να τους εμφυσήσουμε βιωματικά μέσα από τη θητεία τους σε ευαίσθητες υπηρεσίες ασφαλείας, δηλαδή μέσα από παρόμοια με τα αμερικάνικα και τα Βρετανικά προγράμματα, το πρότυπο του ευπατρίδη, εκείνου του αλύγιστου ανθρώπου που εργάζεται και εισφέρει λογική κι εμπειρία υπέρ της κοινωνικής ωφέλειας. Είναι καιρός, για νέα πρότυπα, αν επιθυμούμε να γράψουμε νέες σελίδες ως έθνος.
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Είναι τελειόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με κατεύθυνση στην Ιστορία. Αρέσκεται στο να αποκωδικοποιεί την τρέχουσα επικαιρότητα μέσω της αρθρογραφίας.
