Του Βασίλη Καραγκούνη,
Πριν από δύο μήνες συμπληρώθηκαν 45 χρόνια από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ και πριν από σχεδόν ένα μήνα συμπληρώθηκαν 10 χρόνια από την τελευταία εκλογική νίκη του Κινήματος. Οι ημερομηνίες αυτές αποτελούν και τυπικά την αρχή και το τέλος μιας περιόδου. Το ΠΑΣΟΚ κυβέρνησε με κοινοβουλευτική αυτοδυναμία, 21 χρόνια την πατρίδα μας. Ήταν το 1981, που εδραιώθηκε πραγματικά η δημοκρατία στην Ελλάδα, όπου η δεξιά παρέδωσε την εξουσία χωρίς να προκληθεί η οποιαδήποτε συνταγματική εκτροπή. Τις δεκαετίες που ακολούθησαν το ΠΑΣΟΚ έκανε πράξη την περίφημη «ΑΛΛΑΓΗ». Εκδημοκρατισμός του κράτους, εθνική συμφιλίωση, κοινωνική δικαιοσύνη, επαναστατικές μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία, την Υγεία, την Εργασία. Οδήγησε την χώρα στον πυρήνα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, καθιστώντας έτσι την Ελλάδα ηγέτιδα δύναμη των Βαλκανίων. Ήταν η είσοδος στο ευρώ και τα μεγάλα έργα υποδομών και εκσυγχρονισμού που άλλαξαν μια για πάντα την εικόνα της χώρας μας.
Όλα τα παραπάνω και πολλά ακόμη είναι έργα του ΠΑΣΟΚ και κατακτήσεις του ελληνικού λαού. Σε κάποιους σήμερα αυτά μπορεί να φαντάζουν αυτονόητα, κάποτε όμως τίποτα δεν ήταν δεδομένο. Η πρόσφατη ιστορία είναι λίγο πολύ γνωστή. Κρίση, μνημόνια, αγανακτισμένοι, Ζάππεια, λαϊκισμός, νεοναζί, κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου, ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και τέλος αυτοδυναμία Μητσοτάκη. Γιατί το ΠΑΣΟΚ του 44% έφτασε στο 4% και έπαψε να υφίσταται; Γιατί η ΝΔ άντεξε και όχι μόνο αυτό αλλά κέρδισε με 40% τις εθνικές εκλογές έχοντας χτίσει τις βάσεις για να πετύχει και την ιδεολογική της ηγεμονία;
Οι απαντήσεις είναι πολλές και διαφορετικές. Εγώ θα προσπαθήσω να αναφέρω εκείνες που θεωρώ πως έπαιξαν σπουδαίο και καθοριστικό ρόλο. Η ΝΔ αρχικά άντεξε γιατί η βόμβα της χρεοκοπίας δεν έσκασε στα χέρια της. Το φιτίλι της διακυβέρνησης Καραμανλή τελείωσε και η βόμβα εξερράγη στα χέρια του Γιώργου Παπανδρέου. Εξαιτίας της πυκνότητας και τις ταχύτητας των γεγονότων ο κόσμος δεν συνειδητοποίησε τι συνέβαινε στη χώρα, ποιος και τι έφταιξε. Μαζί με τον λαϊκισμό και τα Ζάππεια του Σαμαρά η ΝΔ κέρδισε τις εκλογές του 2012 και μαζί με το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ σχημάτισε κυβέρνηση. Η ΝΔ άλλαξε φαινομενικά προφίλ και εμφανίστηκε ως ένα μεταρρυθμιστικό κόμμα που αγκάλιασε το μνημόνιο ως το μόνο μέσο σωτηρίας της χώρας και πως θα είχε καταφέρει να στήσει όρθια τη χώρα εάν είχε πετύχει να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας αν οι εκλογές διενεργούνταν μέσα στο 2015. Το αφήγημα αυτό απέκτησε ερείσματα τα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ και όπως δείχνουν οι αποκαλύψεις των γεγονότων του πρώτου εξαμήνου του 2015 αλλά και οι οικονομικοί δείκτες, η χώρα σήμερα βρίσκεται στο σημείο που την παρέδωσαν οι «Σαμαροβενιζέλοι».
Η εκλογή Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ απεκατέστησε την φιλελεύθερη εικόνα του κόμματος. Σταδιακά από το 2016 η ΝΔ μπαίνει σε μια ιδεολογική μάχη με την αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ, αποδομώντας το ηθικό της πλεονέκτημα, ένα έργο που ο Αλέξης Τσίπρας το έκανε ευκολότερο. Έτσι φτάσαμε στις εκλογές της 7ης Ιουλίου, όπου η ΝΔ κατάφερε να πετύχει 40%, έχοντας συσπειρώσει τη δεξιά και το μεγαλύτερο μέρος του κέντρου. Θεμέλιο όλων αυτών είναι φυσικά το γεγονός πως οι νεοδημοκράτες δεν «έβγαλαν τα μάτια τους». Στο όνομα της παράταξής τους κράτησαν στο απυρόβλητο τα στελέχη της περιόδου 2004-2009, περιβάλλοντας με μια αίγλη και ένα μύθο τον Κώστα Καραμανλή.
Στον αντίποδα βρέθηκε το ΠΑΣΟΚ. Η κρίση του 2010 αντί να συσπειρώσει την παράταξη στον αγώνα σωτηρίας της χώρας, τη διέλυσε. Γιατί απλά με τα μέτρα του μνημονίου το ΠΑΣΟΚ ήρθε σε ρήξη με μέρος της ιστορίας του. Ήταν το ΠΑΣΟΚ που ήρθε να πάρει πίσω όσα είχε δώσει τους Έλληνες. Περικοπές και πάγωμα μισθών και συντάξεων, μεταρρυθμίσεις που χτυπούσαν τα συμφέροντα. Ήταν πολιτικές που ήρθαν σε σύγκρουση με το πελατειακό κράτος, το οικονομικό κατεστημένο και τη διαφθορά που και το ίδιο το ΠΑΣΟΚ είχε δημιουργήσει και συντηρήσει.
Πέραν των δημοσιονομικών πολιτικών που κόστισαν, το ΠΑΣΟΚ κατέρρευσε και εκ των έσω. Δικά του στελέχη είτε πρώτης είτε δεύτερης είτε τρίτης γραμμής πήγαν στο ΣΥΡΙΖΑ αναθεματίζοντας για την καταστροφή της χώρας από το παλιό πολιτικό σύστημα. Ήταν οι έριδες «Παπανδρεϊκών», «Σημιτικών», «Βενιζελικών» που δεν επέτρεψαν στη παράταξη να προχωρήσει και να βγει από τη κρίση με τις λιγότερες απώλειες. Διότι κάθε ομάδα και κάθε φράξια προσπαθούσε να εκθέσει τους εσωκομματικούς της αντιπάλους, αδιαφορώντας για το κόστος. Φταίει το ΠΑΣΟΚ γιατί δεν έθεσε το λαό προ των ευθυνών του ξεκαθαρίζοντας την κατάσταση για τη πορεία της χώρας. Μνημόνιο ή χρεοκοπία και δραχμή. Αφήνοντας έτσι χώρο σε κάθε λογής πολιτικάντη να τάζει εύκολους και ανώδυνους τρόπους εξόδου από τη κρίση, κάτι που μας κόστισε δέκα χρόνια και τρία μνημόνια.
Τελικά το ΠΑΣΟΚ βρέθηκε από το 2012 μέχρι και σήμερα να έχει χάσει την όποια ιδεολογική και πολιτική του αναφορά. Έχοντας αφήσει την ιστορία, τις κατακτήσεις και τις παρακαταθήκες του να χλευάζονται από διάφορα «ορθόδοξα» τρολ. Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε πει πως το ΠΑΣΟΚ δεν είναι διάττοντας αστέρας, ούτε κληρονομείται, ούτε τεμαχίζεται σε τιμάρια. Η ιστορία ήρθε να τον διαψεύσει. Το κόμμα πλήρωσε δικαίως και αδίκως όλα τα σφάλματα και όλες τις παθογένειες της μεταπολίτευσης και έχει πλέον κλείσει οριστικά τον κύκλο του.
Πάνω από τα κόμματα όμως υπάρχουν οι Παρατάξεις και το ΚΙΝΑΛ ως διάδοχος του ΠΑΣΟΚ προσπαθεί να εκφράσει την Δημοκρατική Παράταξη. Παρά τα τρομερά λάθη το ΚΙΝΑΛ κατάφερε να λάβει 8,1%. Πολλά έχουν γραφτεί για τις ευκαιρίες που είχε σαν κόμμα. Αυτή όμως πραγματικά είναι η τελευταία του. Είτε θα κλείσει τους λογαριασμού του με το χθες και θα φύγει μπροστά, είτε θα καταλήξει ένα κόμμα μαυσωλείο, τιμητών της ιστορίας του ΠΑΣΟΚ δίχως να έχει να εκφράσει το παραμικρό για το μέλλον της χώρας.
Το Κίνημα Αλλαγής είναι το όχημα πάνω στο οποίο θα μείνουν ζωντανές οι παρακαταθήκες του ΠΑΣΟΚ. Το ΚΙΝΑΛ πρέπει άμεσα να διεξαγάγει προγραμματικό και ιδεολογικό συνέδριο, να γίνει πρώτα κανονικό κόμμα και μετά παράταξη. Χρόνος δεν υπάρχει, αργά ή γρήγορα ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ θα βρουν τη πορεία τους και ο Μητσοτάκης θα έχει εδραιωθεί ως κύριος εκφραστής του κέντρου. Όσοι δεν βλέπουν την πραγματικότητα και φαντασιώνονται μια επιστροφή της ταμπέλας ΠΑΣΟΚ, θα μείνουν να μετρούν τις ψήφους τους στις επόμενες εκλογές.
