Της Μαρίας Τάκη,
Βόρεια της Αλβανίας και ανάμεσα στη Σερβία και τη Βοσνία Ερζεγοβίνη, βρίσκεται μια μικρή, αλλά πανέμορφη χώρα, το Μαυροβούνιο. Όντας κομμάτι της Σερβίας μέχρι και το 2006, όπου και ανεξαρτητοποιήθηκε ως αυτόνομο κράτος με δημοψήφισμα που διεξήχθη την ίδια χρονιά, μετράει λιγότερο από δεκαπέντε χρόνια ως αυτοτελής κρατική οντότητα. Το Μαυροβούνιο επίσης στάθηκε «τυχερό» και ο πόλεμος της Γιουγκοσλαβίας άφησε πολύ ελαφρές πατημασιές στα χώματά του, συγκριτικά με άλλες χώρες της. Γι’αυτό και τα πολεμικά κατάλοιπα είναι από ελάχιστα ως ανύπαρκτα.
Όμως, εγώ δε θέλω να σας μιλήσω για την ιστορική πορεία της συγκεκριμένης εδαφικής έκτασης, αλλά για τις ομορφιές που αυτή περικλείει.
Ξεκινώντας από την Podgorica, την πρωτεύουσα του Μαυροβουνίου, γίνεται εύκολα αντιληπτή μια ηρεμία καθόλου επίπλαστη και βαθιά αληθινή. Η πόλη δεν είναι πυκνοκατοικημένη, το αντίθετο. Γεμάτη άνετους δρόμους, πεζοδρόμια και πράσινες γωνιές, σε κάνει να νιώθεις άνετα, χωρίς να αισθάνεσαι ότι «πνίγεσαι», κατάσταση που δυστυχώς είναι συνυφασμένη με αρκετές σύγχρονες πόλεις. Θα βρείς παιδιά να παίζουν σε πλατείες, εικόνα που πλέον μας στέλνει σε άλλες εποχές. Σε κάθε γωνιά, θα υπάρχει κάποιο καφέ, εστιατόριο, μπυραρία, με κόσμο όλων των ηλικιών που ανανεώνεται συνεχώς, δίνοντας της ζωντάνια και χρώμα, αλλά ακόμη κι αυτό δεν κάνει «θόρυβο».
Η πόλη ζει στους δικούς της ρυθμούς και ταυτόχρονα ακροβατεί ανάμεσα στο παλιό και το καινούργιο. Ευρισκόμενη σε μια εποχή που υποδέχεται με βήμα γοργό την καινοτομία σε όλους τους τομείς, προσπαθεί να κάνει κομμάτι της τη νέα αρχιτεκτονική των εμπορικών κέντρων, των αλυσίδων καταστημάτων, των κτιριακών εγκαταστάσεων μεγάλων εταιρειών. Χωρίς να αλλοιώσει την αύρα του παλιού και χωρίς το καινούργιο να μοιάζει ξένο. Και μέχρι στιγμής, τα καταφέρνει άψογα. Σύγχρονα οικοδομήματα κάνουν την εμφάνισή τους όλο και πιο συχνά, θυμίζοντας Δύση, και ταυτόχρονα, τα διαδοχικά στενά με τα χαμόσπιτα σου υπενθυμίζουν πού πραγματικά βρίσκεσαι.
Διαφορετική επίγευση αφήνει το Cetinje, η παλιά πρωτεύουσα του Μαυροβουνίου. Τα στοιχεία του νέου είναι σαφώς λιγότερα και σκόρπια. Το Cetinje έχει μια κρυμμένη μεγαλοπρέπεια που αντανακλάται στην ατμόσφαιρά του. Η δομή της πόλης και ο αέρας της σου προδίδουν πολύ εύκολα ότι κάτι όμορφο και σπουδαίο συνέβαινε παλαιότερα εδώ. Τα σπίτια, οι πλατείες, τα πετρόχτιστα σοκάκια, νιώθεις ότι με τον τρόπο τους σου μιλάνε και σου εξιστορούν όλα όσα θέλεις να μάθεις, με έναν τρόπο που δεν εξηγείται λογικά, αλλά που κάθε πόλη με παρελθοντική αίγλη έχει τη μοναδική αυτή ικανότητα να μεταδίδει στους επισκέπτες της, το κύρος που τη διακατείχε κάποτε.
Ωστόσο, κατ’ εμέ, οι δύο ομορφότερες πόλεις του Μαυροβουνίου είναι παραθαλάσσιες. Βρέχονται από την Αδριατική θάλασσα και ακούν στα ονόματα Budva και Cotor.
Είναι βγαλμένες από παραμύθι. Μπορεί να θεωρείτε ότι υπερβάλλω, όμως, όσοι τις έχουν επισκεφθεί θα με καταλάβουν. Είναι βγαλμένες από παραμύθι! Η παλιά πόλη και της Budva και του Cotor είναι χτισμένη σε κάστρο, και μια βόλτα στα αμέτρητα στενά τους σε μεταφέρει αυτόματα σε κάποιο σκηνικό βγαλμένο από ταινία.
Όμορφα μικρά μαγαζάκια, επιβλητικές πόρτες, ονειρικές βιτρίνες, περίτεχνα σκαλισμένες κουπαστές στις σκάλες, γλάστρες με λουλούδια, μικρά ρετρό μπαλκόνια με στριφογυριστά κάγκελα, επιβλητικά καμπαναριά, αναρριχώμενοι κισσοί, καφέ και εστιατόρια με καρέκλες έξω, εκεί που πέφτει ο ήλιος, περιπλανώμενοι ζωγράφοι και μουσικοί, συνθέτουν μια εικόνα μαγική. Νιώθεις σαν σε κουκλόσπιτο, αλλά σε ανθρώπινη κλίμακα, γιατί όλα γύρω σου είναι ειδυλλιακά. Το μυαλό σου φεύγει, ταξιδεύει, ηρεμεί και δε χορταίνει να χαζεύει την ομορφιά γύρω του. «Ιππότες και δράκοι», μόνο αυτό θα μπορούσε να χαρακτηρίσει το αίσθημα που σε κατακλύζει όταν περπατάς σε τέτοιου είδους μέρη.
Στη Budva, κάνεις τον γύρο των τειχών, φτάνεις στη θάλασσα και αγναντεύεις όλου του κόσμου το μπλε. Στο Cotor, με το ακόμη ομορφότερο κάστρο του, δε χορταίνεις να περπατάς και να ανακαλύπτεις τι σε περιμένει σε κάθε γωνία, κάθε σκαλοπάτι, κάθε στενό. Σε κάθε περίπτωση, θέλεις να σε τσιμπήσεις για να δεις αν όλη αυτή η ομορφιά που απλώνεται μπροστά σου υφίσταται πράγματι ή βρίσκεσαι σε όνειρο και οσονούπω θα ξυπνήσεις.
Η περιοχή των Βαλκανίων -συνειδητά ή μη- έχει μπει στο μυαλό των περισσότερων Ελλήνων σε μια νοητή «μαύρη λίστα». Έχοντας επισκεφθεί την πλειοψηφία των χωρών της πρώην Γιουγκοσλαβίας, κάθε ταξίδι μου αποδεικνύει πόσο λανθασμένη είναι αυτή η αντίληψη και το Μαυροβούνιο με επιβεβείωσε για άλλη μια φορά.
Τα μέρη που μπορεί να δει κανείς είναι πάμπολλα, εγώ απλώς αναφέρθηκα στα κυριότερα και -κατ’ εμέ- ομορφότερα. Τα τοπία είναι πανέμορφα και η φύση οργιάζει, χαρίζοντας μοναδικές εικόνες, ειδικά σε road trip στο εσωτερικό της χώρας. Από βραχώδη μετατρέπονται σε παραθαλάσσια κι από ’κει σε δάση, με το βλέμμα σου να μη χορταίνει χρώματα, φύση και θάλασσα. Οι άνθρωποι είναι ζεστοί, γελαστοί και πρόσχαροι. Και παρόλο που μπορεί να μη γνωρίζουν Αγγλικά, αν ζητήσεις βοήθεια, θα κάνουν ό,τι μπορούν για να σε εξυπηρετήσουν.
Μα πάνω απ’ όλα, σε κάθε μικρό διαμαντάκι που βρίσκεται τόσο γεωγραφικά κοντά μας και δυστυχώς, τόσο γνωστικά μακριά μας, υπάρχει μια αύρα που δε βρίσκεται πουθενά αλλού, δεν τη νιώθεις πουθενά αλλού.
Η αύρα των Βαλκανίων…
Γεννήθηκε στην Έδεσσα. Είναι απόφοιτη του τρίτου ευρωπαϊκού σχολείου Βρυξελλών και της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Γνωρίζει άριστα Αγγλικά και Γαλλικά. Παίζει ακορντεόν και πιάνο και έχει κάνει μαθήματα φωνητικής. Χορεύει μπαλέτο και λάτιν και ασχολείται ερασιτεχνικά με το θέατρο και την φωτογραφία. Η αγάπη της για την λογοτεχνία και την ποίηση την οδήγησε στην αρθρογραφία, ενώ τα ταξίδια και η επαφή με διαφορετικές κουλτούρες και πολιτισμούς είναι το διάλειμμα από την καθημερινότητά της.
