Του Αλέξανδρου Γκανά,
Ένα ιδιαίτερα σημαντικό ποσοστό των Ελλήνων ψηφοφόρων επιλέγει τα τελευταία χρόνια να απέχει συστηματικά απ’ τις εκλογικές διαδικασίες. Σαφώς και είναι ιδιαίτερα λογικό ένα μέρος του εκλογικού σώματος να αδυνατεί να παρευρεθεί στο εκάστοτε εκλογικό κέντρο προκειμένου να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα, για λόγους προσωπικούς, εργασιακούς ή και πρακτικούς, ωστόσο, η ρίζα του όλου προβλήματος αφορά κάτι πολύ βαθύτερο. Ο λόγος γίνεται για τους πολίτες αυτούς, που κατόπιν επιλογής προχωρούν στην αποποίηση του εκλογικού τους δικαιώματος και κατ’ επέκταση στην εθελούσια στέρηση του δικαιώματος, που συνιστά ίσως τον ακρογωνιαίο λίθο του δημοκρατικού πολιτεύματος, του δικαιώματος του «εκλέγειν».
Οι διαστάσεις του εν λόγω προβλήματος καθίστανται ολοένα και πιο ανησυχητικές, αυτό είναι ευρέως γνωστό. Εντούτοις, λίγοι είναι αυτοί που όντως γνωρίζουν με ακρίβεια το μέγεθος της πτώσης των ποσοστών προσέλευσης στις κάλπες. Χαρακτηριστικό είναι ότι κατά τις προηγούμενες εκλογές, αυτές του Ιουλίου και του Μάιου του 2019, η προσέλευση των ψηφοφόρων δεν ξεπερνούσε το 59%, γεγονός τουλάχιστον επίφοβο, ιδιαίτερα αν συγκριθεί με αυτό του 2012, 2009 και 2007 όπου το ποσοστό προσέλευσης άγγιζε το 75%. Μια διαφορά της τάξεως του 16%, συνεπάγεται ότι μέσα σε λίγα μόνο χρόνια, περίπου 1.500.000 άνθρωποι αποφάσισαν ότι δεν αξίζει να σηκωθούν απ’ το κρεβάτι τους για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Τα στατιστικά αυτά σίγουρα εγείρουν ερωτήσεις σε σχέση με τα αίτια του προαναφερθέντος προβλήματος καθώς και τους τρόπους με τους οποίους, αυτό μελλοντικά θα μπορούσε αν όχι να αρθεί, τουλάχιστον να βελτιωθεί.
Πιστεύω πως η απάντηση σε ένα τέτοιο ερώτημα δεν μπορεί να βρεθεί πουθενά αλλού παρά στις καθημερινές ανθρώπινες συζητήσεις, είτε αυτές γίνονται σε μια καφετέρια, είτε σε ένα σπίτι μετά από μια κουραστική μέρα στην δουλειά, είτε ακόμα και μέσω αναρτήσεων σε κάποιο απ’ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η κρίση
Μία σειρά από λανθασμένες αποφάσεις που λήφθηκαν από δυσλειτουργούσες κυβερνήσεις σε συνδυασμό με μια νοοτροπία εκμετάλλευσης, πελατειακών σχέσεων και μια πολιτική προπαγάνδας, λαϊκισμού και ανεδαφικών μεγαλοστομιών, οδήγησαν τα οικονομικά της χώρας σε πενιχρή κατάσταση, με αποτέλεσμα, να οδηγηθεί και η ίδια ταχύρρυθμα στην λεγόμενη «κρίση». Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, ο κόσμος προοδευτικά έχασε την εμπιστοσύνη του απέναντι στα όργανα της εκτελεστικής εξουσίας, άρχισε να αντιμετωπίζει τον κάθε πολιτικό ως έναν «διεφθαρμένο τσαρλατάνο», ο οποίος ουδέποτε πρόκειται να τηρήσει τα όσα, προεκλογικά, είχε υποσχεθεί, βελτιώνοντας έτσι τις συνθήκες ζωής και λύνοντας ουσιαστικά και καθημερινά προβλήματα. Η αποχή απ’ τις εκλογικές διαδικασίες, λοιπόν, είναι άμεση έκφραση του εκνευρισμού, της λύπης και της δυσαρέσκειας των απλών πολιτών με τις αυθαιρεσίες των διοικούντων.
Επιπλέον μια φράση που ακούγεται πολύ συχνά είναι το «δεν με εκφράζει κανένα κόμμα». Αυτή η τοποθέτηση συχνά υιοθετείται από άτομα που ανήκουν στην λεγόμενη «απολιτίκ νεολαία» αλλά και από πολιτικά αστοιχείωτους ψηφοφόρους. Σ’ αυτή την περίπτωση το εκλογικό δικαίωμα θυσιάζεται στον βωμό της άγνοιας και της αδιαφορίας για τις πολιτικές αντιλήψεις και τα κόμματα που τις προασπίζονται. Ωστόσο, η ψήφος του καθενός επηρεάζει και το μέλλον των συνανθρώπων του, επομένως αποτελεί καθήκον κάθε πολίτη να έχει έστω και τυπικές γνώσεις για το «πολιτικό γίγνεσθαι» έτσι ώστε να έχει και την δυνατότητα να εκφράσει μια εμπεριστατωμένη άποψη μέσω της ψήφου του. Τέλος, πολλοί απ’ τους ψηφοφόρους κρίνουν την κατάσταση της χώρας ως ανεπανόρθωτα κατεστραμμένη με αποτέλεσμα να θεωρούν και την εκλογική διαδικασία ως απλώς «χαμένο κόπο». Υπάρχει εν ολίγοις η αντίληψη ότι ακόμα και αν επιλέξουν να στηρίξουν τα πολιτικά τους «πιστεύω» με την ψήφο τους, λόγω της απρόβλεπτης στάσης των πολιτικών κομμάτων, αφενός δεν θα επέλθει καμία ουσιαστική μεταβολή της υφιστάμενης κατάστασης και αφετέρου θα ενισχυθεί ακόμα περισσότερο όλο αυτό το αίσθημα της δυσφορίας και της απογοήτευσής τους.
Κατ’ εμέ, ως υπαίτια για την τωρινή κατάσταση της χώρας δεν πρέπει μόνο να λογίζεται η εκάστοτε κυβέρνηση και τα πρόσωπα που την αποτελούν, αλλά και εμείς οι ίδιοι. Οι ψηφοφόροι φέρουν και αυτοί μερίδιο ευθύνης για την προαναφερθείσα κατάσταση, – -μικρότερο μεν αλλά υπαρκτό δε-. Επομένως για να φθάσουμε στο σημείο και εμείς να περιμένουμε μια ουσιαστική αλλαγή κατεύθυνσης πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που προσεγγίζουμε την πολιτική συνολικά καθώς και να κατανοήσουμε εις βάθος την ύψιστή της σημασία. Πρώτα πρώτα, οι μελλοντικοί ψηφοφόροι πρέπει από ιδιαίτερα νεαρή ηλικία να μυούνται στην πολιτική και να μαθαίνουν για τις θεμελιώδεις αρχές της. Όποτε κάτι τέτοιο είναι δυνατόν, να πολιτικοποιούνται και να μαθαίνουν εκ των έσω το πως λειτουργεί ένας πολιτικός σχηματισμός καθώς και πως αυτός προσπαθεί να υλοποιήσει αυτά που πρεσβεύει, έτσι ώστε να είναι ήδη προετοιμασμένοι απ’ την δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια εκπαίδευση να αντιμετωπίσουν και να κρίνουν την πολιτική πραγματικότητα μελλοντικά. Επιπρόσθετα, κρίνεται ιδιαίτερα κρίσιμη, η αποβολή από όλο το εκλογικό σώμα της νοοτροπίας του παθητικού δέκτη των πολιτικών αποφάσεων και να υιοθετηθεί αυτή του σκεπτόμενου κριτή, ο οποίος ωστόσο θα έχει το γνωστικό υπόβαθρο ώστε να κρίνει ορθά και λελογισμένα. Τέλος οι ίδιοι οι αντιπρόσωποι που αναδεικνύονται απ’ τις εκλογικές διαδικασίες πρέπει να έχουν πλήρη συνειδητότητα της σημασίας της θέσης τους καθώς και της τεράστιας ευθύνης που επέρχεται με την εκλογή τους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, μέσω της ειλικρίνειας και της υπευθυνότητας των πολιτικών, αυτών καθ’ εαυτών, θα αναζωπυρωθεί αφενός η ελπίδα και το ενδιαφέρον των ψηφοφόρων για το πολιτικό μέλλον και αφετέρου η διαδικασία της ψηφοφορίας θα πάψει να αποτελεί πλέον έναν «άδικο κόπο».
Προσωπικά, σε καμία περίπτωση δεν τάσσομαι υπέρ αυτής της μερίδας ανθρώπων που δαιμονοποιούν με τρόπο εξωφρενικό την αποχή απ’ τις εκλογικές διαδικασίες. Εν τούτοις, βρίσκω τον εαυτό μου απόλυτα σύμφωνο με αυτήν την φράση του George Carlin: «Υπάρχουν δύο είδη δικτατορίας. Στο πρώτο είσαι σε ένα κελί και μπορείς να δεις τα κάγκελα. Μπορείς να τα ακουμπήσεις. Στο δεύτερο είσαι φυλακισμένος αλλά δεν μπορείς να δεις τα κάγκελα και νομίζεις ότι είσαι ελεύθερος». Ίσως στην προκειμένη, ο όρος δικτατορία να καθίσταται ιδιαίτερα άστοχος. Κατά μια έννοια όμως η αποχή αποτελεί μια μορφή ιδεολογικής δικτατορίας, στην οποία οι φιλοδοξίες, τα πολιτικά πιστεύω και το θεμελιώδες δικαίωμα του «εκλέγειν», υπονομεύονται λόγω της έντονης δυσαρέσκειας και του χρόνια συσσωρευμένου εκνευρισμού των ψηφοφόρων ως απότοκο των λαϊκιστικών τάσεων, της συνεχούς προπαγάνδας και των πολυάριθμων φρούδων υποσχέσεων.
Είναι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Νομικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Ο κλάδος της νομικής, ανέκαθεν φάνταζε ιδιαίτερα συναρπαστικός σε εκείνον, εφόσον από πολύ νεαρή ηλικία γνώριζε ότι αυτήν την κατεύθυνση θα ήθελε να ακολουθήσει μελλοντικά. Τα τελευταία δύο χρόνια ασχολείται ερασιτεχνικά με την συγγραφή και πιο συγκεκριμένα με την συγγραφή πολιτικών δοκιμίων, ποιημάτων και σύντομων διηγημάτων της λογοτεχνίας του φανταστικού. Τρέφει επιπλέον, μια ιδιαίτερη αγάπη για τον αθλητισμό, την τζαζ μουσική και το σκάκι, ευελπιστώντας ότι, κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον θα του δοθεί και η ευκαιρία να συμμετάσχει σε σκακιστικούς αγώνες.
