13.7 C
Athens
Κυριακή, 22 Δεκεμβρίου, 2024
ΑρχικήIn MemoriamIn Memoriam: Γιώργος Θεοτοκάς

In Memoriam: Γιώργος Θεοτοκάς


Του Θεοχάρη Χατζημανώλη,

Σαν σήμερα, το 1966, πεθαίνει στην Αθήνα ο Γεώργιος Θεοτοκάς, Έλληνας λογοτέχνης και δικηγόρος. Αποτέλεσε έναν από τους βασικότερους εκπροσώπους και τους κορυφαίους διανοητές της λεγόμενης «γενιάς του ’30».

Ο Γιώργος Θεοτοκάς γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 27 Αυγούστου το 1906. Φοίτησε στη Σχολή Ζαμαρία την περίοδο 1911-1913 και κατόπιν στο Εθνικόν Ελληνογαλλικόν Λύκειον, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1922. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, το 1922, η οικογένεια Θεοτοκά εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Στην πρωτεύουσα ο Θεοτοκάς φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, εγγραφόμενος σε αυτήν το 1922, από την οποία αποφοίτησε στις 26 Νοεμβρίου 1926. Τον Ιανουάριο του 1927 αναχώρησε για το Παρίσι με σκοπό την πραγματοποίηση ελεύθερων σπουδών στα αντικείμενα της νομικής, της ιστορίας και της φιλοσοφίας. To 1928 μετακομίζει από το Παρίσι στο Λονδίνο, όπου μελετά το αγγλικό δίκαιο, την αγγλική φιλολογία και παρακολουθεί μαθήματα ιστορίας και πολιτισμού. Επέστρεψε λίγο αργότερα, το φθινόπωρο του 1929, στην Αθήνα και εργάστηκε ως δικηγόρος. Παράλληλα, δραστηριοποιήθηκε έντονα στον πνευματικό χώρο: Το 1929 εξέδωσε το δοκίμιό του «Ελεύθερο Πνεύμα», που εκ των υστέρων χαρακτηρίστηκε ως «μανιφέστο της Γενιάς του ’30» και συνεργαζόταν με λογοτεχνικά περιοδικά, ενώ το 1933 κυκλοφόρησε το πρώτο λογοτεχνικό του έργο, το πρώτο μέρος του μυθιστορήματος «Αργώ». Η Ακαδημία Αθηνών τον βράβευσε με το «Βραβείο πεζογραφίας» το 1939 για το μυθιστόρημά του «Το Δαιμόνιο».

Από τα μαθητικά κιόλας χρόνια εκδηλώνει το πνευματικό στίγμα του ο Θεοτοκάς. Έτσι μαθητής έδωσε διαλέξεις σχετικά με την ιστορία του δημοτικισμού και το έργο του Διονυσίου Σολωμού, αποτελώντας προάγγελο των αγώνων του για τον δημοτικισμό. Ως συγκροτημένος πνευματικός άνθρωπος, ο Θεοτοκάς, προσδιοριζόταν σε εξαιρετικό βαθμό, από δυο γενικά πλέγματα ιδεών τα οποία αφορούσαν την παράδοση και το παρόν. Στην περίπτωσή του, παράδοση σήμαινε Ελληνισμός (ιδεώδη της κλασικής Αρχαίας Ελλάδας), Χριστιανισμός (Ορθοδοξία, βυζαντινή κληρονομιά) και λαϊκές μορφές πολιτισμού (δημοτικά τραγούδια, λαϊκές παραδόσεις, Μακρυγιάννης). Ενώ το παρόν είχε κατεξοχήν την έννοια της ευρωπαϊκής εξέλιξης από την περίοδο του Διαφωτισμού κι εδώθε. Μια εξέλιξη στην οποία προείχαν το ορθολογιστικό πνεύμα του Διαφωτισμού, οι ιδέες του Διαφωτισμού, οι ιδέες της γαλλικής επανάστασης και οι πνευματικές κατακτήσεις της Ευρώπης κατά τον 19ο αιώνα. Μια τέτοια εκδοχή της παράδοσης και του παρόντος, σε γόνιμο διάλογο μεταξύ τους, θα έπρεπε να είναι κατά το Θεοτοκά το απαραίτητο βάθρο για τον εκσυγχρονισμό της ελλαδικής κοινωνίας. Σχετικά εξάλλου με τις πνευματικές και ειδικότερα τις λογοτεχνικές αναζητήσεις της Ευρώπης ήταν ουσιαστικά προσηλωμένος στο 19ο αιώνα.

Η αποτίμηση του μυθιστοριογράφου Θεοτοκά από τη φιλολογική κριτική εξακολουθεί να ταλαντεύεται μεταξύ επιδοκιμασίας και απόρριψης.


Θεοχάρης Χατζημανώλης

Γεννήθηκε στο Λιτόχωρο Πιερίας το 1999. Είναι φοιτητής του τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από τον Οκτώβριο του 2017. Στα ενδιαφέροντα και τις δράσεις που αναπτύσσει συμπεριλαμβάνονται θεματικές ενότητες πολιτικής, ιστορίας, φιλοσοφίας, κοινωνιολογίας, οικονομίας και κριτικής της τέχνης. Συμμετέχει σε πολιτικές προσομοιώσεις, επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες και ασχολείται από την παιδική του ηλικία με το θέατρο. Γνωρίζει αγγλικά και ιταλικά. Στο OffLine Post γράφει ιστορικά θέματα.

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Είναι φοιτητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με κατεύθυνση στην νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία.