Του Γιώργου Ναθαναήλ,
Στις 29 Αυγούστου 1632 γεννήθηκε, στο Wrington, ο Τζών Λοκ, ένα φιλόσοφος που επρόκειτο να δώσει μια νέα πνευματική ώθηση στην Αγγλία και στον υπόλοιπο κόσμο. Θεωρείται πατέρας του κλασικού φιλελευθερισμού. Μαζί με τον Ντέιβιντ Χιουμ και τον Τζώρτζ Μπέρκλεϋ, συναποτελούν μια πνευματική τριανδρία που έφερε στην Αγγλία τις ιδέες του Διαφωτισμού καθώς και τη θεωρία του εμπειρισμού.
Αυτό για το οποίο ο Λοκ είναι γνωστός σήμερα είναι η άποψη του ότι ο λαός έχει το δικαίωμα της αντίστασης. Αυτή η άποψη έδωσε ένα νέο επιχείρημα στις μεγάλες επαναστάσεις, αυτή της Αμερικής και αυτή της Γαλλίας. Βέβαια, ο αντίκτυπος αυτής της άποψης είναι εμφανής στα Συντάγματα της Αμερικής και της Γαλλίας. Τα δύο παραπάνω Συντάγματα είναι γνωστό πως αποτέλεσαν πρότυπο και για πολλά άλλα Συντάγματα, οπότε η άποψη του Λοκ ενυπάρχει σε πολλά Συντάγματα.
Με δύο δοκίμιά του παρουσιάζει τη φιλοσοφική του σκέψη. Στο μεν πρώτο αντικρούει τον παλιότερο πολιτικό στοχαστή, Filmer. Στο δεύτερο δοκίμιο ξεκινά την εξιστόρηση των παρελθόντων χρόνων της Αγγλίας και φτάνει στο σημείο να συναντά τις απόψεις του Hooker, ο οποίος συνοψίζει την πολιτική σκέψη της Αγγλίας. Μέσα από τον Hooker o Λοκ γνώρισε την πολιτική σκέψη του Μεσαίωνα και τον νεότερων χρόνων χωρίς, όμως, να ναι στραμμένος στο παρελθόν.
Σημαντική, θεωρείται η άποψη του φιλοσόφου ότι οι άνθρωποι συνάπτουν ένα «κοινωνικό συμβόλαιο» με το κράτος. Ουσιαστικά, οι άνθρωποι παραχωρούσαν ένα μέρος της ελευθερίας στο κράτος, το οποίο με τη σειρά του ήταν επιφορτισμένο να διασφαλίσει τα δικαιώματα της ζωής, της ελευθερίας και της ιδιοκτησίας των ανθρώπων. Σε περίπτωση που το κράτος δεν εκπλήρωνε τις υποχρεώσεις του, ο λαός είχε το δικαίωμα της εξέγερσης και έτσι να λύσουν το «συμβόλαιο» με το κράτος.
Ιδιαίτερες ιδέες, είχε ο Άγγλος φιλόσοφος για την παιδαγωγική. Πίστευε, πως ο ιδανικός συνδυασμός ήταν ένας φυσικός τρόπος ζωής, μαζί με σκληραγωγία και σωματική άσκηση. Μεγάλη σημασία έδινε, επίσης, στην καθημερινή επαφή με άτομα κι όχι μόνο στη συστηματική εκπαίδευση. Είχε την πεποίθηση ότι κάθε παιδί πρέπει να διδάσκεται μόνο του διότι κάθε παιδί χρήζει διαφορετικής μεταχείρισης. Ωστόσο, το σημαντικότερο απ’ όλα είναι ότι ο Λοκ πίστευε πως πρέπει τα παιδιά να αγαπήσουν αυτό που μαθαίνουν κι όχι να εξαναγκάζονται για να τα μάθουν.
Ο Λοκ πέθανε στις 28 Οκτωβρίου 1704. Μπορεί να μην μεγάλωσε εδαφικά στην πατρίδα του, αλλά σίγουρα έκανε καλύτερο τον κόσμο με τις σκέψεις του για τον άνθρωπο.
