Της Μαρίας Βλάχου,
Πλέον ήρθε το φθινόπωρο. Λίγο η σταδιακή (λέμε τώρα) πτώση της θερμοκρασίας, λίγο οι υποχρεώσεις που ξεκίνησαν και καταναλώνουν την ημέρα καθενός… Το αποτέλεσμα είναι πως η θάλασσα σιγά-σιγά ηρεμεί από τα μπάνια και τη φασαρία του πλήθους. Βρίσκεται σε πλήρη γαλήνη, όμως; Η αλήθεια είναι πως όχι. Λίγο μακριά από την Ελλάδα, σε μια άλλη ήπειρο, την Αμερική, ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Ζαΐχ Μπολσονάρου, διεξάγει έρευνες για την εύρεση των υπευθύνων για τις 125 πετρελαιοκηλίδες, οι οποίες δεσπόζουν σε 125 παραλίες στο βορειοανατολικό τμήμα της Βραζιλίας. Η ρύπανση αυτή προκάλεσε τον θάνατο θαλάσσιων χελωνών σε οκτώ Πολιτείες της Βραζιλίας, αμαυρώνει τις πανέμορφες παραλίες και αποτελεί ένα πρόβλημα όχι μόνο του συγκεκριμένου κράτους, αλλά και ολόκληρης της Γης. Θα αναλυθεί κατωτέρω ο λόγος.
Οι πετρελαιοκηλίδες, για τις οποίες γίνεται λόγος, ορίζονται ως απελευθερώσεις πετρελαίου στο θαλάσσιο κυρίως περιβάλλον, εξαιτίας ανθρώπινης δραστηριότητας. Το πετρέλαιο, ως μείγμα υδρογονανθράκων, μπορεί να έχει διαφορετική κατ’ είδος σύσταση και μέσω της κλασματικής απόσταξης, να συναντώνται ποικίλες μορφές του. Μιλώντας για ρύπανση της θάλασσας από το πετρέλαιο, νοείται συνήθως εκείνη που προκαλεί το αργό πετρέλαιο και το πετρέλαιο μαζούτ. Κατά κύριο λόγο, πετρελαιοκηλίδες δημιουργούνται από τη βύθιση ή το ατύχημα κάποιου δεξαμενόπλοιου ή επιβατικού πλοίου. Οι περιπτώσεις είναι αναρίθμητες. Μόνο στη χώρα μας, η ιστορία των πετρελαιοκηλίδων είναι μακροσκελής, ξεκινώντας από τις 23 Φεβρουαρίου 1980, με το ναυάγιο «Irenes Serenade» στην Πύλο και καταλήγοντας στο πλοίο «Αγία Ζώνη ΙΙ», στις 10 Σεπτεμβρίου 2017. Οι μεγαλύτερες πετρελαιοκηλίδες της Ελλάδας ταυτίζονται με 11 ναυάγια στο χρονικό διάστημα που περιγράφηκε. Παρούσες είναι και μικρότερες πετρελαιοκηλίδες, με τις πιο πρόσφατες αφενός στο Θερμαϊκό κόλπο (Θεσσαλονίκη, 4/11/2017) και αφετέρου στο Ληθαίο Ποταμό (Τρίκαλα, 26/06/2018).
Γιατί υπάρχει τόση ανησυχία για τις πετρελαιοκηλίδες; Η αιτία είναι οι επιπτώσεις αυτών στο περιβάλλον. Αρχικά, η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων που πλήττονται είναι χρονοβόρα. Τα θαλάσσια οικοσυστήματα χαρακτηρίζονται από μεταβλητότητα και υπόκεινται σε πολλαπλές πιέσεις, τόσο καιρικών φαινομένων, όσο και ανθρωπογενών. Η θάλασσα αποτελούσε ανέκαθεν μέσο μεταφοράς αγαθών και σήμερα, οι θαλάσσιοι διάδρομοι χαρακτηρίζονται από μια αέναη κίνηση. Στην Εύβοια, το οικοσύστημα για να γνωρίσει την ανάκαμψη ήθελε 1.5 έτος. Στην Πύλο, βρέθηκε μετά από το πέρας 12 ετών από το ναυάγιο, απόθεμα πετρελαίου στο βυθό. Δεν πρόκειται για κάτι που διορθώνεται εύκολα.
Οι «κάτοικοι» των υδάτινων συστημάτων, ήτοι τα ψάρια, επηρεάζονται άμεσα από τη διάχυση πετρελαίου στο νερό. Συγκεκριμένα, η ποιότητα του νερού υποβαθμίζεται και προκαλείται θνησιμότητα στα ψάρια. Επίσης, εμφανίζουν δυσμορφίες, μολύνονται με τοξίνες και δύναται να έχουν ορμονικές διαταραχές. Παράλληλα, προσοχή χρειάζεται να έχει και ο ανθρώπινος πληθυσμός, καθώς μπορεί να προκληθούν αναπνευστικά προβλήματα εξαιτίας των αναθυμιάσεων των υδρογονανθράκων ή δερματολογικά προβλήματα, αν έρθουν σε επαφή με την πετρελαιοκηλίδα.
Η ευθύνη για ρύπανση από πετρέλαιο ρυθμίζεται από διεθνείς συμβάσεις, όμως, η ζημία που γίνεται στο περιβάλλον δεν είναι αποτιμητή σε χρήμα. Όσο και αν είναι βοηθητικός ο μηχανισμός της ευθύνης, χρειάζονται επαρκή μέτρα πρόληψης, ώστε να μη φθάνει κανείς στο σημείο της καταστολής, διότι ορισμένες βλάβες δεν αποκαθίστανται. Δυστυχώς –ή ευτυχώς, δεν ξέρω- ο πλανήτης είναι ένας. Δεν έχουμε ως ανθρωπότητα κάποιον «εφεδρικό» πλανήτη για να κατοικήσουμε, αν μας «χαλάσει» αυτός. Οπότε… δεν είναι καιρός να επικεντρωθούμε όλοι στην πρόληψη;
Πηγές
- https://www.cnn.gr/news/kosmos/story/192949/vrazilia-ereynes-gia-tis-petrelaiokilides-stis-paralies-dietaxe-o-mpolsonaroy
- https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/210147_ayto-egklima-paramenei-atimorito
- https://www.ert.gr/ert3/thessaloniki/petreleokilida-entopistike-ston-thermaiko/
- https://www.ert.gr/perifereiakoi-stathmoi/larisa/trikala-petrelaiokilida-ston-lithaio-potamo/
- https://www.iefimerida.gr/news/379773/stin-epifaneia-xana-agia-zoni-ii-teleytaio-taxidi-toy-moiraioy-gia-ton-saroniko-ploioy
- https://www.iefimerida.gr/news/362468/oi-megalyteres-petrelaiokilides-apo-proigoymena-nayagia-kai-atyhimata-ploion-stin-ellada
Είναι φοιτήτρια στο τμήμα Νομικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει λάβει μέρος τόσο σε προσομοιώσεις, όσο και σε σεμινάρια και ημερίδες σχετικά με το Δημόσιο, το Ποινικό Δίκαιο και ζητήματα της επικαιρότητας. Η αγάπη της για τα βιβλία την ώθησε στην αρθρογραφία. Στόχος της είναι η αυτοβελτίωση, καθώς πιστεύει ότι μόνο μέσα από την εσωτερική μας καλλιέργεια, μπορούμε να εξελίξουμε την κοινωνία στην οποία ζούμε.