Της Κυριακής Θεοδοσάκη,
Από την προηγούμενη Παρασκευή η παγκόσμια ειδησεογραφία περιλαμβάνει στις σελίδες της άρθρα για την κατάσταση στη Χιλή. Απαγόρευση κυκλοφορίας, κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης στο Σαντιάγο και σε άλλες μεγάλες πόλεις και 11 νεκροί είναι ίσως τα γεγονότα-σταθμοί των ταραχών που επαναφέρουν στη μνήμη μας εικόνες, τις οποίες η Χιλή έχει να βιώσει από το καθεστώς του Pinochet.
Πώς ξεκίνησαν, όμως, όλα; Η αφετηρία βρίσκεται σε μια κυβερνητική προσπάθεια αύξησης της τάξεως του 3% στο κόμιστρο του μετρό. Η κινητοποίηση ξεκίνησε με νεανικές εξεγέρσεις που εξελίχθηκαν σε μαζικές εξεγέρσεις με αρχική δράση τους τον βανδαλισμό σταθμών του μετρό, προκαλώντας ζημίες αξίας 300 εκατομμυρίων δολαρίων. Σύντομα, όμως, το κίνημα έλαβε επικίνδυνες διαστάσεις με την πυρπόληση κάδων και εργοστασίων, μια φωτιά σε ένα σούπερ-μάρκετ στο Σαντιάγο με τρεις νεκρούς το Σάββατο και μια πυρπόληση ενός εργοστασίου ενδυμάτων τη Δευτέρα με πέντε νεκρούς. Τα γεγονότα αυτά αποδεικνύουν πως η κοινωνική οργή μάλλον ήταν ανεξέλεγκτη. Συγχρόνως, οι συγκρούσεις με τα σώματα ασφαλείας και τις μονάδες του στρατού, τα επεισόδια και η χρήση δακρυγόνων επιβεβαιώνουν πως μάλλον το εισιτήριο του μετρό ήταν μόνο η αφορμή και πως τα αίτια για αυτή την κατάσταση είναι πολύ πιο βαθιά και σοβαρά. Το κίνημα διευρύνθηκε τόσο κοινωνικά όσο και ιδεολογικά, αποκτώντας τον στόχο της εναντίωσης απέναντι στην κοινωνική αδικία και στο υψηλό κόστος διαβίωσης που απειλεί καθημερινά την ποιότητα ζωής των Χιλιανών.
Η τροπή που πήρε το ζήτημα, ίσως, να μας επιτρέπει να κάνουμε μια παρατήρηση, θυμίζοντας την επίδραση του φαινομένου της πεταλούδας, χωρίς αυτό να σημαίνει πως αναντίρρητα συνέβη πράγματι κάτι τέτοιο. Σύμφωνα με το φαινόμενο της πεταλούδας, υποθεώρημα της θεωρίας του χάους, μια απειροελάχιστη μεταβολή στη ροή των γεγονότων οδηγεί, μετά από την πάροδο αρκετού χρόνου, σε μια εξέλιξη της ιστορίας του συστήματος δραματικά διαφορετική από εκείνη που θα λάμβανε χώρα, αν δεν είχε συμβεί η μεταβολή. Έτσι, μια άνοδος στην τιμή του εισιτήριου του μετρό (απειροελάχιστη μεταβολή) πυροδότησε έναν τετραήμερο κοινωνικό αναβρασμό για την εκδήλωση του λαϊκού αισθήματος δίκαιου. Το αν πράγματι αυτό είναι ικανή συνθήκη για την αλλαγή των δεδομένων και την ανατροπή της πορείας επιβεβαιώνοντας την επίδραση της πεταλούδας στη συγκεκριμένη αλληλουχία γεγονότων, είναι κάτι που θα αποδειχθεί στη μετέπειτα πορεία. Αυτό που είναι σίγουρο, όμως, είναι πως τα φαινόμενα απατούν στην περίπτωση της Χιλής.
Η Χιλή, αν και θεωρείται από τις πλουσιότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής, μαστίζεται στο εσωτερικό της από υψηλά ποσοστά ανισοκατανομής του πλούτου. Στην κλίμακα του ΟΟΣΑ -όπου το 1 αντιπροσωπεύει την απόλυτη ανισότητα και το 0 την απόλυτη ισότητα- η Χιλή βρίσκεται στο 0.45. Μπορεί να ακούμε συχνά για τη βελτίωση των μακροοικονομικών δεικτών και τη μεγέθυνση της Χιλιανής οικονομίας, όμως, τα οφέλη διαμοιράζονται σε μια πολύ μικρή μερίδα του λαού. Το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού ταλανίζεται από τις ιδιωτικοποιήσεις βασικών υπηρεσιών, την επισφαλή κοινωνική ασφάλιση, το υψηλό κόστος ζωής και την περιορισμένη πρόσβαση σε πολλά βασικά είδη και υπηρεσίες. Σε αυτή, λοιπόν, την πραγματικότητα ο πρόεδρος της χώρας, Σεμπάστιαν Πινιέρα, ανακοίνωσε την Τρίτη ένα πακέτο κοινωνικών μέτρων, προκειμένου να κατευνάσει τη λαϊκή οργή. Πιο συγκεκριμένα, μίλησε για την αύξηση κατά 20% της κατώτερης σύνταξης και το «πάγωμα» στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, ζητώντας συγχρόνως συγγνώμη από τους συμπολίτες του για την έλλειψη διορατικότητας της κυβέρνησής του. Μια κίνηση ειλικρινούς κοινωνικής ευαισθητοποίησης; Μάλλον όχι. Πιθανότατα μια στρατηγική κίνηση, για να κερδίσει την εμπιστοσύνη του λαού με στόχο την επαναφορά της τάξης, έχοντας κατά νου πως τον επόμενο μήνα το Σαντιάγο θα φιλοξενήσει την σύνοδο της APEC και πως τέτοιες συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές για ένα τέτοιο γεγονός.
Κλείνοντας εδώ, με μια γρήγορη ματιά στον κόσμο θα παρατηρήσουμε πως υπάρχει αρκετό υλικό για σκέψη. Ο πλανήτης από το Χόνγκ-Κόνγκ έως τον Λίβανο και τη Χιλή βρίσκεται σε έναν συνεχή αναβρασμό. Η ανθρώπινη ασφάλεια είναι ένα ζήτημα που έχει ανέλθει στην πρώτη βαθμίδα της διεθνούς ατζέντας και αποδεικνύει πως η ποιότητα της ανθρώπινης ζωής είναι ένα αναπόσπαστο αγαθό για κάθε λαό.
Σπουδάζει στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Γνωρίζει Αγγλικά και Γαλλικά και συμμετέχει ενεργά σε προσομοιώσεις (Εuropa.S, RhodesMRC). Συμμετείχε στην πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις ευρωπαϊκές εκλογές «This time I’m voting» ως εθελόντρια. Ενδιαφέρεται για τα ευρωπαϊκά θέματα καθώς και για τα ζητήματα της διεθνούς πολιτικής.
