Του Φάνη Γραμμένου,
Έχοντας εξασφαλίσει την ανεξαρτησία της από το 1919 με τη Συνθήκη των Βερσαλλιών, η Πολωνία εισβάλλει στη Σοβιετική Ένωση και καταφέρνει να αποσπάσει μεγάλα τμήματα της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας και της Λιθουανίας. Ωστόσο, οι κομματικές διενέξεις στο εσωτερικό, η δικτατορική διακυβέρνηση και οι συνεχείς απειλές από το εξωτερικό και ιδιαίτερα από τη Ναζιστική Γερμανία και τη Σοβιετική Ένωση, δεν επέτρεψαν την ανάπτυξη του νέου κράτους, μετατρέποντάς το σε εύκολη λεία για την ταυτόχρονη σχεδόν επίθεση Γερμανών και Σοβιετικών το 1939. Ύστερα από σκληρή γερμανική κατοχή, η Πολωνία εξήλθε του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με μειωμένο το έδαφός της από τα ανατολικά και αυξημένο από τα δυτικά, με τα εδάφη που της παραχωρήθηκαν από τη Γερμανία. Η δημοκρατικότητα της Πολωνίας είναι πλέον αδιαφιλονίκητη.
Το πολίτευμα της ανεξάρτητης, έκτοτε, Πολωνίας, είναι ημιπροεδρική κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Αρχηγός του κράτους είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Την εκτελεστική εξουσία ασκεί η κυβέρνηση και τη νομοθετική η Δίαιτα (Κάτω Βουλή), που αποτελείται από 460 μέλη και η Γερουσία με 100 μέλη, τα οποία εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία για τέσσερα χρόνια. Προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν πρόωρα το 2010, μετά τον απροσδόκητο θάνατο σε αεροπορικό δυστύχημα του προέδρου Λεχ Κατσίνσκι.
Στις απερχόμενες κοινοβουλευτικές εκλογές της 13ης Οκτωβρίου 2019, το κυβερνών κόμμα, PiS (Νόμος και Δικαιοσύνη) και ο ηγέτης του, Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, αλλά και ο επί διετία πρωθυπουργός της χώρας, Ματέους Μοραβιέτσκι, σημείωσαν σημαντική νίκη, αποσπώντας το 44% της λαϊκής ετυμηγορίας. Η μεγαλύτερη αντιπολιτευτική ομάδα, ο Civic Coalition (Συμμαχία Πολιτών), σημείωσε 27,2% και η Αριστερά το 12,5%. Όμως, το κυβερνών κόμμα έχασε τον έλεγχο της Γερουσίας, αφού τα κόμματα της αντιπολίτευσης στις περισσότερες περιφέρειες ενώθηκαν γύρω από κοινούς υποψήφιους, περιορίζοντας τον έλεγχο στο δεύτερο νομοθετικό σώμα για πρώτη φορά σε τέσσερα χρόνια και καθιστώντας πιο δύσκολη την προοπτική για το PiS να πιέσει την εφαρμογή νέων νόμων. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα, πέραν της συνέχισης των προεκλογικών κομματικών επιλογών, πρόκειται σαφέστατα να μας φέρει ενώπιον νέων σημαντικών εξελίξεων.
Για αρχή, το κυβερνών κόμμα έχει δεσμευτεί να συνεχίσει την αμφισβητούμενη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος παρά την αντίθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία αναφέρει ότι η ανεξαρτησία των δικαστών της Πολωνίας διαβρώνεται. Το ζήτημα αυτό δεν έπληξε τη δημοτικότητα του κόμματος. Αντίθετα, το έφερε να λαμβάνει την ανταμοιβή του γενναιόδωρου σχεδίου κοινωνικής πρόνοιας, το οποίο έχει ωφελήσει εκατομμύρια οικογένειες. Για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, όμως, πρότεινε έναν ισορροπημένο προϋπολογισμό για το επόμενο έτος, παρά τις προειδοποιήσεις των οικονομολόγων ότι το σχέδιο θα κατέστρεφε τα δημόσια οικονομικά. Με αυτή την κατάσταση, το PiS κατάφερε να χτίσει τη φήμη ενός κόμματος που εκπληρώνει τις υποσχέσεις του.
Μεταξύ των υπολοίπων μέτρων που αναμένεται να ληφθούν, είναι και η καθιέρωση επιδόματος νέων, η μείωση των φόρων για τους μικροεισοδηματίες και η αύξηση των συντάξεων και του κατώτατου μισθού. Όπως είναι αναμενόμενο, ένα αναπάντεχο κύμα αισιοδοξίας κατέκλυσε τους πολίτες της Πολωνίας, οι οποίοι θεωρούν ότι η ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον σχετίζεται με την παραμονή στην εξουσία του εθνικιστικού κόμματος.
Παρά τα όποια οφέλη προκύψουν για την Πολωνία, θα εθελοτυφλούσαμε εάν υποστηρίζαμε ότι το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα επετεύχθη. Μια κάπως πιο φειδωλή από την αναμενόμενη νίκη για το κυβερνών κόμμα της Πολωνίας (PiS) και μια σοβαρή οπισθοδρόμηση για το κυβερνητικό όργανο της Ουγγαρίας Fidesz, δείχνουν ότι τα λαϊκά κόμματα της ανατολικής Ευρώπης δεν είναι αήττητα, ανέφεραν οι αναλυτές και οι σχολιαστές. «Φαίνεται ότι αυτό μπορεί να είναι ένα μικρό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά είναι σαφές ότι η αντιπολίτευση έχει ακόμα πάρα πολλή δουλειά», δήλωσε ο Agata Gostyńska-Jakubowska, ανώτερος ερευνητής στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Μεταρρυθμίσεων. Ο Ben Stanley, πολιτικός επιστήμονας στο πανεπιστήμιο SWPS της Βαρσοβίας, δήλωσε ότι: «Τα αποτελέσματα της Κυριακής υποδηλώνουν ότι όταν τα κόμματα της αντιπολίτευσης συνεργαστούν και οικοδομήσουν μια θετική αφήγηση, μπορούν να πάρουν πειστικά πολιτικούς που κάποτε φαίνονταν ανυπόφοροι».
Όλες οι εξελίξεις που προέκυψαν από το εκλογικό αποτέλεσμα φαίνεται να μεταβάλλουν σε ελάχιστο βαθμό τα δεδομένα στην ευρωπαϊκή πολιτική σκακιέρα. Οι καλά εδραιωμένες συμμαχίες ή η αναδιάρθρωση των πολιτικών προγραμμάτων είναι το κλειδί προς την ισορροπία ισχύος; Ιδού η απορία…
Γεννημένος στην Αθήνα το 1999 και κάτοικος Παλαιού Φαλήρου, έλκει την καταγωγή του από την Λακωνία την οποία αγαπά ιδιαίτερα. Φοιτεί στο 3ο έτος του τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου και έχει ιδιαίτερη έφεση στο Διεθνές Δίκαιο και τα σύγχρονα πολιτικά ζητήματα. Έχει επίσης συμμετάσχει σε προσομοιώσεις δικών (MICC Poland, Greece 2019), καθώς και σε άλλα προσομοιωτικά μοντέλα οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Europa.S). Στην ομάδα του OffLine Post, έχει αναλάβει την συγγραφή άρθρων διεθνούς ενδιαφέροντος, για τα οποία πιστεύει πως οι νέοι πρέπει να έχουν ενεργό δράση.
