Του Γιώργου Μπακάλη,
Δε σκόπευα να ξεκινήσω έτσι τέτοιο άρθρο, αλλά κάνοντας την έρευνά μου, παρατήρησα το εξής απλό γεγονός: ψάχνοντας στο google το πρόθημα «οικονο-». Τα πρώτα δύο αποτελέσματα είναι «οικονομόπουλος» και «οικονομάκου». Απλώς το αναφέρω. Θεωρώ ότι θα το συνδέσετε εύκολα με τα παρακάτω.
Οικονομικός αναλφαβητισμός, αυτή η μάστιγα, που λέει κι η νεολαία. Standard and Poor’s, 2015, οικονομικός αλφαβητισμός στην Ελλάδα: 45%. Ινστιτούτο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, 456 προπτυχιακοί φοιτητές, το 45% εκ των οποίων αδυνατούσε να απαντήσει στην ερώτηση «ποιο από τα δύο ποσά είναι μικρότερο, 105€ ή 100€ + 3%;».
Τώρα που πήραμε την πρώτη απογοήτευση, πάμε να δούμε τι σημαίνει στην ουσία να είσαι οικονομικά αναλφάβητος; Σημαίνει να αδυνατείς να πάρεις σωστές χρηματοοικονομικές αποφάσεις, να καταφέρεις να βγάλεις χρήματα με τον βέλτιστο τρόπο, να επενδύσεις, να κατανοήσεις βασικούς οικονομικούς όρους, να διαβάσεις μία απλή χρηματοοικονομική κατάσταση. Ακόμα χειρότερη είναι η ημιμάθεια. Δεν είσαι άσχετος, αλλά δεν καταβάλλεις και κάποια προσπάθεια να εμβαθύνεις σε ένα ζήτημα. Έχεις άποψη, αλλά είναι ατεκμηρίωτη. Μιλάς, αλλά δεν έχεις κάτι να πεις. Η ημιμάθεια είναι εύκολη και αρέσει.
Κι όλα αυτά συνδέονται (προφανώς) και με την πολιτική. Άρρηκτα. Πώς είναι δυνατόν να μη σε γοητεύσουν μακρόστενες, μεγαλεπήβολες –σαν κι αυτήν– λέξεις, όταν έχεις άγνοια πάνω σε ένα αντικείμενο; Άγνοια, άρα έλλειψη κατανόησης. Έλλειψη κατανόησης, άρα ευπάθεια στη χειραγώγηση.
Έτος 2009. Η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα έλλειμμα προϋπολογισμού της τάξεως του 15.4% του ΑΕΠ.
Έτος 2010. Η χώρα υπογράφει το πρώτο μνημόνιο μέσα σε θύελλα αντιδράσεων. Αντιδράσεις σε ένα πρόγραμμα που κάθε οικονομικά εγγράμματος και σώφρων άνθρωπος θα είχε εφαρμόσει χωρίς να του το επιβάλει κάποιος εξωτερικός παράγοντας. Βάλαμε οι ίδιοι τους εαυτούς μας σε μία δύσκολη θέση, όπου έπρεπε να μας ελέγχουν για να κάνουμε τα αυτονόητα. Στο μεταξύ, στα επόμενα χρόνια, συνεχίζουμε να αυξάνουμε τους φόρους και με αυτόν τον τρόπο μόνο βαθύτερα σε ύφεση μπορούμε να πέσουμε, αντί να στρέψουμε την προσοχή μας προς διαρθρωτικές αλλαγές και περικοπές κρατικών δαπανών, ενώ ταυτόχρονα να μειώνουμε τη φορολογία. Αν αυτά δε σας φαίνονται κινέζικα, συγχαρητήρια, δεν είστε οικονομικά αναλφάβητοι.
Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα. Αλλά, είναι ένα παράδειγμα που όποιος διαβάζει αυτό το κείμενο έχει ζήσει από μέσα. Εκφάνσεις του οικονομικού αναλφαβητισμού στην πράξη βιώνονται στην καθημερινότητα.
Έχουμε, λοιπόν, το Ινστιτούτο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, το οποίο πρόσφατα δημιουργήθηκε, τον Φεβρουάριο του 2016, να προσπαθεί να ανατρέψει μία κατάσταση που πηγάζει και θα έπρεπε να διορθωθεί από το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα. Τα μαθήματα που σχετίζονται με την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας της οικονομίας και της κοινωνίας χρειάζονται άμεσα αναδιάρθρωση και ποιοτική (αν όχι και ποσοτική) ενίσχυση. Και, αν όντως χρειάζεται και ποσοτική ενίσχυση, θα το πω, κι ας πέσουν να με φάνε: τι δουλειά έχουν τα θρησκευτικά να πιάνουν δύο ώρες στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα των περισσότερων σχολικών τάξεων, αντί να χρησιμοποιούνται για τη διδασκαλία σημαντικών, καθημερινών θεμάτων του οικονομικού, κοινωνικού και πολιτικού βίου; Το σχολείο δεν είναι εδώ για να προετοιμάζει τα παιδιά για την υπόλοιπη ζωή τους σε θέματα ουσιώδη;
Χαίρομαι να βλέπω εγχειρήματα ανεξάρτητων φορέων σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση φαινομένων που ταλαιπωρούν την κοινωνία. Το ίδιο, όμως, θλίβομαι που δεν αναλαμβάνει την ευθύνη να πραγματοποιήσει η Πολιτεία.
Γεννηθείς το 1999 στη Ρόδο, είναι φοιτητής του τμήματος Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει διατελέσει IT Manager σε Οργανισμό για τη στήριξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας και βουλευτής στην ΚΑ’ Σύνοδο της Βουλής των Εφήβων, έχει συμμετάσχει και τιμηθεί σε προσομοιώσεις πολιτικών θεσμών, ενώ έχει κερδίσει με την ομάδα του τον Εθνικό Τελικό του Παγκόσμιου Φοιτητικού Διαγωνισμού Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας «Hult Prize». Είναι, επίσης, πιανίστας και συνθέτης μινιμαλιστικής μουσικής.
