Της Αναστασίας Παπαδά,
Υπάρχουν πολλά είδη έργων τέχνης. Έργο τέχνης μπορεί να χαρακτηριστεί ένας πίνακας ζωγραφικής, ένα γλυπτό, ένα κόσμημα, ένα κτήριο. Το έργο τέχνης του Τούρκου καλλιτέχνη Vahit Tuna, όμως, διαφέρει κατά πολύ σε σχέση με αυτά που αναφέραμε πιο πάνω. Ο Tuna έχει τοποθετήσει 440 ζευγάρια τακούνια σε έναν λευκό τοίχο, σε ένα κεντρικό σημείο στην Κωνσταντινούπολη, το οποίο ονομάζεται Isimsiz και σημαίνει: «Χωρίς όνομα». Αν και αισθητικά μπορεί να μην έλκει τους περισσότερους, εντούτοις έχει τραβήξει τα βλέμματα, όχι τόσο για την αισθητική του, όσο για τον συμβολισμό του.
Ο Tuna θέλησε με αυτό τον τρόπο να δώσει ένα μήνυμα στην τουρκική κοινωνία και να την ευαισθητοποιήσει σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία. Άλλωστε, δεν είναι ούτε ο πρώτος, ούτε ο τελευταίος που χρησιμοποιεί την τέχνη για να περάσει ένα μήνυμα. Ο αριθμός αυτός, τα 440 ζευγάρια, δεν είναι καθόλου τυχαίος. Τόσες γυναίκες έπεσαν θύματα ενδοοικογενειακής βίας το 2018 και ο Tuna θέλησε να αποδώσει φόρο τιμής στα θύματα αυτά, μέσα από την τέχνη του. Επιπλέον, ούτε ο τρόπος που έχουν τοποθετηθεί τα παπούτσια είναι τυχαίος. Σε κάποιες περιοχές της Τουρκίας, όταν κάποιος πεθαίνει, συνηθίζεται να αφήνουν τα παπούτσια των νεκρών έξω από το σπίτι σαν ένδειξη πένθους, για μέρες μετά τον θάνατό τους. Βεβαίως, τα παπούτσια που χρησιμοποίησε ο Tuna δεν ανήκουν στα θύματα, αλλά είναι συμβολικά, και επέλεξε να χρησιμοποιήσει ψηλοτάκουνα ως σύμβολο της δύναμης των γυναικών, αλλά και ανεξαρτησίας. Ο Tuna επέλεξε να εκθέσει το έργο του στο εξωτερικό των κτηρίων και όχι σε κάποια γκαλερί, για να κεντρίσει το ενδιαφέρον των περαστικών και όχι μόνο των επισκεπτών μιας γκαλερί. Το έργο θα είναι εκτεθειμένο για έξι μήνες.
Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικά προβλήματα στην Τουρκία. Σύμφωνα με την Καθημερινή, η οργάνωση «Θα σταματήσουμε τις γυναικοκτονίες», με έδρα την Κωνσταντινούπολη, αναφέρει ότι πάνω από 2.600 γυναίκες έχουν δολοφονηθεί στη χώρα από το 2010, με σχεδόν 300 να έχουν χάσει τη ζωή τους εντός του 2019. Πριν ένα μήνα, η δολοφονία της Εμινέ Μπουλούτ από τον πρώην σύζυγό της μπροστά στα μάτια της κόρης τους, προκάλεσε σοκ στην κοινωνία της γείτονας χώρας και πυροδότησε κύμα διαμαρτυριών. Στο βίντεο που είδε το φως της δημοσιότητας, φαίνεται ο σύζυγος να τη μαχαιρώνει στο λαιμό και το κορίτσι να την παρακαλεί να μην πεθάνει. Ακόμα και σήμερα, ένα μήνα μετά, οι γυναίκες κάνουν διαδηλώσεις και φωνάζουν συνθήματα για την Μπουλούτ. Αν και η Τουρκία έχει επικυρώσει την ευρωπαϊκή συνθήκη για τη βία κατά των γυναικών, η κατάσταση δε δείχνει να αλλάζει προς το καλύτερο, όπως δείχνουν και οι αριθμοί. Βεβαίως, την ευθύνη για τη διαιώνιση της ενδοοικογενειακής βίας έχει και η κυβέρνηση, που δεν περνάει αυστηρά μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου και συνεπώς, έμμεσα επιβεβαιώνει τις αντιλήψεις των συζυγοκτότων ότι γυναίκες και άνδρες δεν είναι ίσοι.
Θέλω να είμαι αισιόδοξη και να ελπίζω ότι το έργο του Tuna όντως θα ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη και θα κάνει την κυβέρνηση να ασχοληθεί περισσότερο με ένα τόσο φλέγον ζήτημα. Άλλωστε, το ότι ένας άνδρας καλλιτέχνης επέλεξε να μιλήσει μέσα από την τέχνη του για ένα τέτοιο ζήτημα, δείχνει ότι οι γυναίκες έχουν και υποστηριχτές ανάμεσα στους άντρες. Όπως και να ‘χει, τα θύματα δεν αποτελούν μόνο οι σύζυγοι ή οι σύντροφοι, αλλά και τα παιδιά που στερούνται την μητρική παρουσία, μια στέρηση που προέρχεται από τον ίδιο τους τον πατέρα, και από τη στιγμή που η τουρκική κυβέρνηση αφήνει να διαιωνίζεται αυτό το κοινωνικό πρόβλημα και δεν παίρνει μέτρα, είναι αυτόματα συνένοχη του εγκλήματος αυτού.
