Της Αναστασίας Παπαδά,
Η Λαλιμπέλα είναι μια πόλη της βόρειας Αιθιοπίας στην περιοχή Αμχάρα, 645 χιλιόμετρα από την Αντίς Αμπέμπα. Η πόλη αυτή είναι διάσημη για τις έντεκα μονολιθικές της εκκλησίες και τα διάφορα παραδοσιακά κτήρια που είναι χτισμένα εντός των βράχων της περιοχής. Μάλιστα, το 1978, η πόλη ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO. Αν και η Λαλιμπέλα βρίσκεται σε απομακρυσμένη περιοχή της Αιθιοπίας, οι πιστοί περπατούν για μέρες, ακόμη και εβδομάδες, για να φτάσουν εκεί, πολλοί από τους οποίους διασχίζουν τα άγρια βουνά ξυπόλητοι. Μεταξύ αυτών, τυφλοί άντρες και γυναίκες, αλλά και άτομα με αναπηρία συμμετέχουν επίσης στο προσκύνημα, διασχίζοντας τους λοφώδεις δρόμους της Λαλιμπέλα για να φτάσουν στον ιερό χώρο. Η Λαλιμπέλα είναι σαν την Ιερουσαλήμ της Αιθιοπίας.
Η Αιθιοπία είναι μια από τις πολυπληθέστερες χώρες της Αφρικής και βρίσκεται βορειοανατολικά, στο Κέρας της Αφρικής. Αν και, πολλοί από εμάς, όταν ακούμε για την Αφρική, περνούν απ’ το μυαλό μας -όσον αφορά τη θρησκεία- οι τοπικές αφρικανικές τελετουργίες που όλοι έχει τύχει να δούμε κάποια στιγμή στη ζωή μας ή το Ισλάμ, όσον αφορά τις βόρειες χώρες. Η επικρατέστερη θρησκεία στην Αιθιοπία είναι ο Ορθόδοξος Χριστιανισμός, τον οποίο έχει ασπαστεί το 43.5% του πληθυσμού. Η αιθιοπική Ορθοδοξία διαφέρει από εκείνη της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής. Η Αιθιοπία στερήθηκε κάθε δυνατότητα επικοινωνίας με την υπόλοιπη χριστιανοσύνη, λόγω της επέλασης του Ισλάμ. Σε καθεστώς απομόνωσης, η αιθιοπική Ορθοδοξία εξελίχθηκε σε ένα ιδιόμορφο κράμα εβραϊκών, χριστιανικών και αφρικανικών εθίμων. Για παράδειγμα, οι Αιθίοπες ορθόδοξοι τηρούν παραδοσιακά τόσο την αργία της Κυριακής, όσο και την Εβραϊκή του Σαββάτου, ενώ τα αγόρια περιτέμνονται την έβδομη ημέρα μετά τη γέννηση και κάθε Τετάρτη και Παρασκευή δεν καταναλώνουν ζωικά προϊόντα, καθώς είναι μέρες νηστείας.
Η κατασκευή των έντεκα μονολιθικών εκκλησιών αποδίδεται στον βασιλιά Λαλιμπέλα, ο οποίος αποφάσισε να χτίσει το 12ο αιώνα μια «Νέα Ιερουσαλήμ», καθώς οι μουσουλμανικές κατακτήσεις σταμάτησαν τα χριστιανικά προσκυνήματα στους Αγίους Τόπους. Η Λαλιμπέλα ήκμασε μετά την παρακμή της αυτοκρατορίας Αξούμ. Υπάρχουν δύο κύριες ομάδες εκκλησιών: η βόρεια ομάδα, η οποία αποτελείται από τις εκκλησίες Biete Medhani Alem (Σπίτι του Σωτήρα του Κόσμου), Biete Mariam (Σπίτι της Μαρίας), Biete Maskal (Σπίτι του Σταυρού), Biete Denagel (Σπίτι των Παρθένων), Biete Golgotha Mikael (Σπίτι του Γολγοθά Μιχαήλ) και τη νότια ομάδα, η οποία αποτελείται από τις εκκλησίες Biete Amanuel, Biete Qeddus Mercoreus, Biete Abba Libanos, Biete Gabriel Raphael και Biete Lehem (Σπίτι του Αγίου Ψωμιού). Η ενδέκατη εκκλησία, Biete Ghiorgis (Σπίτι του Αγίου Γεωργίου), είναι απομονωμένη από τις άλλες, αλλά συνδέεται με ένα σύστημα τοιχωμάτων και είναι η πιο διάσημη από όλες.
Η εκκλησία Biete Medhani Alem πιστεύεται ότι είναι η μεγαλύτερη μονολιθική εκκλησία στον κόσμο, ενώ η εκκλησία Biete Ghiorgis έχει ένα αξιοσημείωτο σταυροειδές σχέδιο. Οι περισσότερες πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν ως εκκλησίες από την αρχή, αλλά είναι πιθανό οι εκκλησίες Biete Mercoreos και Biete Gabriel Rafael να είχαν προηγουμένως χρησιμοποιηθεί ως βασιλικές κατοικίες. Αρκετοί από τους εσωτερικούς χώρους είναι διακοσμημένοι με τοιχογραφίες. Τέλος, κοντά στις εκκλησίες, στο χωριό Λαλιμπέλα υπάρχουν διώροφα σπίτια κατασκευασμένα από κόκκινη πέτρα και είναι γνωστά ως Lasta Tukuls. Αυτές οι εξαιρετικές εκκλησίες αποτέλεσαν το επίκεντρο του προσκυνήματος για τους Χριστιανούς Κόπτες, από τον 12ο αιώνα.
Πηγές
- CIA, Ethiopia, The World Factbook (https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/et.html)
- UNESCO, Rock-Hewn Churches, Lalibela (https://whc.unesco.org/en/list/18/)
- Αλέξανδρος Μασσαβέτας, Αιθιοπία, το άγνωστο «Βυζάντιο» της Μαύρης Ηπείρου…, Η Καθημερινή, 18.02.2006 (https://www.kathimerini.gr/242640/article/epikairothta/kosmos/ai8iopia-to-agnwsto-vyzantio-ths-mayrhs-hpeiroy)
