Της Αλεξάνδρας Οικονόμου,
Η οικογένεια αποτελεί για κάθε παιδί ένα καταφύγιο από οποιαδήποτε κακοτοπιά, μια ασπίδα προστασίας από κάθε κακό. Οι γονείς είναι εκείνοι που στέκονται δίπλα στα παιδιά και τους δείχνουν το σωστό δρόμο. Φροντίζουν για τη διαπαιδαγώγηση και τη λήψη κατάλληλης μόρφωσης. Ή τουλάχιστον, αυτός είναι ο ιδανικός τύπος οικογένειας. Γιατί πολλές φορές, η πραγματικότητα δείχνει κάτι διαφορετικό. Η οικογένεια μετατρέπεται σε ένα σκληρό περιβάλλον για το παιδί, μέσω της χρήσης βίας. Αντί για μια αγκαλιά ή ένα φιλί στο μάγουλο, πολλά παιδιά εισπράττουν κάτι διαφορετικό. Μώλωπες, κακώσεις, γρατσουνιές, γδαρσίματα, χαστούκια είναι μερικές από τις μορφές που λαμβάνει η βία κατά των παιδιών.
Το πρώτο ερώτημα που έρχεται στο μυαλό κάποιου είναι το εξής: Γιατί; Τι είναι αυτό που μπορεί να οδηγήσει ένα γονιό στη χρήση βίας κατά του ίδιου του παιδιού του; Δυστυχώς, οι λόγοι που οδηγούν τους γονείς σε μια τέτοια συμπεριφορά δεν είναι λίγοι. Συνήθως, η βία χρησιμοποιείται από πλευράς τους για να σωφρονίσουν τα ατίθασα παιδιά τους ή επειδή κι οι ίδιοι ως παιδιά βίωσαν τη βία σαν έναν τρόπο πειθαρχίας, με αποτέλεσμα να φαντάζει στα μάτια τους κάτι το φυσιολογικό κι ίσως επιτρεπτό. Σημαντικό ρόλο παίζει, στην ενδυνάμωση αυτού του φαινομένου, η οικονομική κρίση που ταλανίζει τη χώρα τα τελευταία χρόνια. Η αντιμετώπιση οικονομικών προβλημάτων στην οικογένεια κι η ένταση που δημιουργείται μεταξύ των συζύγων μπορεί να οδηγήσει σε ακραίες συμπεριφορές σε βάρος των παιδιών. Αυτοί που πληρώνουν, εν τέλει, τις ζημιές είναι εκείνοι που δε φταίνε. Ταυτόχρονα, πολλοί γονείς ασκούν βία κατά των παιδιών λόγω χαμηλού γνωστικού επιπέδου. Γονείς που δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη μόρφωση προσφεύγουν αβίαστα, χωρίς ιδιαίτερη σκέψη, στη βία, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει κι ο δημοκρατικός τρόπος επίλυσης των διαφορών, ο διάλογος! Η χρήση της βίας αποτελεί, δυστυχώς, γι’ αυτούς την εύκολη λύση, δίχως να συνειδητοποιούν τι συνέπειες θα μπορούσε να έχει αυτός ο τρόπος επιβολής της βούλησής τους…
Καθημερινά αναφέρονται από καθηγητές και δασκάλους σχολείων περιστατικά κακοποιημένων παιδιών με εμφανή σημάδια, όπως μελανιές και μώλωπες. Τέτοιου είδους σημάδια είναι εύκολο να τα εντοπίσει κάνεις, αλλά όχι και τόσο. Τα περισσότερα υποκρύπτονται πίσω από μια χαμηλή σχολική επίδοση ή μια επιθετική συμπεριφορά απέναντι σε αλλά παιδιά. Αυτές οι περιπτώσεις δεν αποτελούν μόνο ενδείξεις ενδοοικογενειακής βίας, αλλά είναι και μερικές από τις συνέπειες που μπορεί να επιφέρει η χρήση βίας κατά των παιδιών. Πέρα από μια σωματική βλάβη ή κάκωση, προκαλούνται στα κακοποιημένα παιδιά και ψυχολογικής φύσεως τραύματα, όπως πρόβλημα κοινωνικοποίησης, απομόνωση, εκρήξεις οργής, φόβος, διατροφικές διαταραχές, αδικαιολόγητο άγχος, αϋπνία, αλκοολισμός, τάσεις αυτοκτονίας και πολλά ακόμα. Το βασικότερο όλων, όμως, είναι το πώς αντιμετωπίζεται μια τέτοια κατάσταση. Τι πρέπει να κάνει ένας εκπαιδευτικός ή ένας μάρτυρας τέτοιου περιστατικού; Σίγουρα δεν πρέπει να κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια. Η αναφορά ενός τέτοιου περιστατικού στις αρμόδιες αρχές θα μπορούσε να σώσει μια αθώα ψυχή. Οι γονείς που προβαίνουν σε τέτοιες ακραίες συμπεριφορές, χρειάζονται στήριξη. Κάθε περίπτωση διαφέρει. Γι’ αυτό, οι ειδικοί προτείνουν ατομική καθοδήγηση για κάθε περίπτωση, ώστε να επιτευχθεί η κατάλληλη διαπαιδαγώγηση των γονέων κι η αποφυγή άλλων περιστατικών. Η οικογενειακή συμβουλευτική είναι βασικό εργαλείο αντιμετώπισης τέτοιων σοβαρών ζητημάτων. Μέσω της θεραπευτικής διαδικασίας, αποφεύγεται ταυτόχρονα και η απομάκρυνση του παιδιού από την οικογένεια. Ένα τόσο δραστικό μέτρο θα πρέπει να λαμβάνεται ως ύστατη λύση, όταν οι υπόλοιπες μέθοδοι δε θα έχουν καρποφορήσει.
Εν κατακλείδι, αυτό που πρέπει να θυμάται ο καθένας είναι ότι μπροστά σε τέτοιου είδους περιστατικά δεν πρέπει να μείνει απαθής, αλλά να ευαισθητοποιείται κι να αντιδρά. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εμφάνισης της ενδοοικογενειακής βίας, αλλά αντίθετα πολύ συχνές. Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι 1/5 παιδιά έχει κακοποιηθεί. Στο χέρι μας είναι να αλλάξει αυτό το αρνητικό δεδομένο!
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην πόλη της Πρέβεζας, όπου ολοκλήρωσε την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Πλέον σπουδάζει στη Νομική του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Γνωρίζει αγγλικά και γερμανικά.
