Της Μαρίας-Ελένης Γιαννίκα,
Η Μεσόγειος Θάλασσα είναι αδιαμφισβήτητα ένα από τα πιο ιστορικά μέρη στη γη και κατά συνέπεια, μια περιοχή που μαστίζεται από τεράστιες διαμάχες μέχρι σήμερα. Πλέον, η κατάσταση στη Μεσόγειο γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκη, εξαιτίας των διηνεκών διαμαχών μεταξύ των κρατών, της έξαρσης των περιβαλλοντικών ζητημάτων λόγω της κλιματικής αλλαγής και των υψηλών ποσοστών ρύπανσης και της προσφυγικής κρίσης.
Παρά τις εκτενείς προσπάθειες των κρατών, ιδιωτικών φορέων και διεθνών οργανισμών, που κορυφώθηκαν με την υπογραφή συμφώνων, όπως το Mediterranean Action Plan το 1975 και την πρωτοποριακή πολυμερή σύμβαση Barcelona Process το 1995, η ανασφάλεια παραμένει και ταλανίζει την οικονομική και πολιτισμική ανάπτυξη, την επικοινωνία και τις διπλωματικές σχέσεις των ισχυρών κρατών που περικλείουν τη θάλασσα. Προφανώς, αυτό που ιντριγκάρει περισσότερο από όλα είναι η ιλιγγιώδης ανάπτυξη και εξέλιξη των διεθνών επιχειρηματικών και εμπορικών σχέσεων.
Τα μεσογειακά κράτη, όντας παράκτια, βασίζουν εξαιρετικά μεγάλο ποσοστό της οικονομίας τους στο εμπόριο, την εκμετάλλευση των θαλάσσιων πόρων και τον τουρισμό. Εντούτοις, ακόμη και περίκλειστα βιομηχανικά κράτη της βορειοδυτικής Ευρώπης και, κατά συνέπεια, η Ευρωπαϊκή Ένωση επωφελούνται από την ανάπτυξη αυτή. Σύμφωνα με στοιχεία της επίσημης ιστοσελίδας της ΕΕ, οι δραστηριότητες στη Μεσόγειο, οι σχετιζόμενες με το εμπόριο, αποτελούν κατά μέσο όρο το 25% του ΑΕΠ στα μεσογειακά κράτη και το 18% της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παράλληλα, η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου γνωρίζουν μεγάλη άνθιση, ενώ η εμφάνιση και απήχηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού συμπληρώνουν το τρίπτυχο του δυναμικού χαρακτήρα της μεσογειακής οικονομίας. Η ευθραυστότητα της εύρυθμης λειτουργίας των παραγόντων που συμβάλλουν στην ανάπτυξή της αποδείχθηκε πρόσφατα, με την ανεπάρκεια των κρατικών φορέων στη διαχείριση του θλιβερού γεγονότος της προσφυγικής κρίσης. Η έλλειψη των κατάλληλων μέσων αντιμετώπισης και περίθαλψης επέφερε μια ανθρωπιστική κρίση μεγάλων διαστάσεων, που είχε ως απολογισμό ανυπολόγιστο κόστος σε ανθρώπινες ζωές και κλονισμό της οικονομίας.
Εκτός αυτού, έγινε αφορμή αναζωπύρωσης μακροχρόνιων ερίδων μεταξύ κρατών, τα οποία με πρόφαση το ζήτημα του ελέγχου της κρίσης, έφεραν στο προσκήνιο κυριαρχικά ζητήματα ενεργειακής φύσεως και ιμπεριαλιστικές τάσεις, πάγια θέματα αποσταθεροποίησης της γηραιάς ηπείρου. Στο πλαίσιο των πάγιων προβλημάτων της Μεσογείου, η Ευρώπη αποδεικνύεται, επίσης, ανεπαρκής στη διαφύλαξη του φυσικού πλούτου της θάλασσας, εθελοτυφλώντας για τον αντίκτυπο της στάσης αυτής σε βάθος χρόνου. Η πολύκροτη Agenda 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, που δημιουργήθηκε σε σύμπραξη με τον ΟΗΕ, δεν έχει μέχρι στιγμής επιφέρει τα αναμενόμενα ικανοποιητικά αποτελέσματα, ενώ η κλιματική αλλαγή έχει πλέον έκδηλες εκφάνσεις και συνέπειες.
Εν κατακλείδι, είναι φανερό ότι η Ευρώπη δικαιολογημένα βασίζει μεγάλο κομμάτι του δυναμικού της στη Μεσόγειο, η οποία, ωστόσο, πολλές φορές έχει αποτελέσει και την αχίλλειο πτέρνα της. Εντούτοις, η αναπόφευκτη αυτή αλληλεξάρτηση υποδεικνύει και την κατευθυντήρια δράση που πρέπει να ακολουθηθεί, ώστε ο αμοιβαίος έτεροπροσδιορισμός να αποτελεί προνόμιο, όχι τροχοπέδη.
Γεννημένη το 2000 στην Αθήνα και απόφοιτος του Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών. Πλέον σπουδάζει στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο τμήμα Νομικής. Διαθέτει αρκετές εμπειρίες σε ρητορικούς διαγωνισμούς, legal clinics και συνέδρια προσομοίωσης, με συμμετοχή σε προσομοιώσεις των Ηνωμένων Εθνών, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της UNESCO, τόσο στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό. Μιλάει άριστα αγγλικά και γερμανικά.
