Του Θεοχάρη Χατζημανώλη,
Ο Κώττας ή Κώτες, γνωστός και με το προσωνύμιο Αετός των Κορεστίων ή Κώττας Ρούλιας, ήταν σλαβόφωνος οπλαρχηγός. Ήταν Έλληνας Μακεδονομάχος, ο πρωτεργάτης του Μακεδονικού αγώνα.
Ο Κώττας Χρήστου γεννήθηκε το 1860, στη Ρούλια των Πρεσπών. Βαπτίστηκε με το όνομα Κωνσταντίνος. Τελικά, επικράτησε ο παραφθαρμένος τύπος Ντίνος, Κώστας ή Κώττας. Ο Κώττας πέρασε τα παιδικά του χρόνια στη Ρούλια και χαρακτηριζόταν από τότε ως τολμηρός, επαναστατικός και ριψοκίνδυνος. Δεν αγαπούσε ιδιαίτερα την πνευματική έρευνα, αλλά αναγκάστηκε, για λόγους βιοποριστικούς, να μάθει με μεγάλη επιμονή ανάγνωση και γραφή. Μετά τον θάνατο του πατέρα του Χρήστου, κρατούσε μόνος του τα βιβλία του οικογενειακού παντοπωλείου.
Στις αρχές του 1897, ο Κώττας εγκατέλειψε τη Ρούλια και βγήκε στο βουνό ως αντάρτης, ακολουθώντας τους παλαίμαχους οπλαρχηγούς Στέφο Νταλίπη και Γεώργιο Δούκα. Η κατάσταση ήταν έκρυθμη λόγω της Μακεδονικής Επανάστασης του 1896 που ήταν ακόμα σε εξέλιξη, αλλά και του επικείμενου Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897. Ο Κώττας άρχισε να καταδιώκει Οθωμανούς άρχοντες και έδωσε αρκετές μάχες με οθωμανικά στρατεύματα. Την άνοιξη του 1897, η φήμη της δράσης του Κώττα ήταν τέτοια που 28 νέοι των καλύτερων οικογενειών του Μοναστηρίου, μεταξύ των οποίων και ο βιομήχανος Νικόλαος Καζάζης, είχαν προετοιμαστεί και εξοπλιστεί, προκειμένου να τεθούν υπό τη ηγεσία του Κώττα. Επίσης, ανάλογες προθέσεις είχαν και αρκετοί νεόι της Φλώρινας και της Καστοριάς.
Την εποχή εκείνη (1898), ήρθε σε επαφή με την ΕΜΕΟ. Παρόλο που διατήρησε την αυτονομία των κινήσεών του, εντάχθηκε στην ΕΜΕΟ και συνεργάστηκε σε πολλές επιχειρήσεις με αρκετά στελέχη της. Για τον Κώττα, είχε μεγαλύτερη σημασία η συσπείρωση όλων των χριστιανών κατά του οθωμανικού ζυγού. Συνήθιζε να λέει «ας σκοτώσουμε πρώτα την αρκούδα και για το τομάρι, είναι εύκολο να το μοιράσουμε».
Μετά τη ρήξη του με τη βουλγαρική πλευρά, ήλθε σε επαφή με τον Έλληνα πρόξενο Μοναστηρίου, Σταμάτιο Κιουζέ Πεζά, με τον οποίον έκτοτε ήταν σε συχνή επικοινωνία, ενώ το 1901, είχε την πρώτη συνάντηση με τον νέο μητροπολίτη Καστοριάς, Γερμανό Καραβαγγέλη, ο οποίος άρχισε να τον βοηθά, τόσο ως προς τους εξοπλισμούς, όσο και ως προς την αρωγή. Η συνεργασία του με τον Γερμανό Καραβαγγέλη ήταν καθοριστική, καθώς η ΕΜΕΟ είχε εξαπολύσει βία κατά των ελληνικών πληθυσμών της Βορειοδυτικής Μακεδονίας με μαζικές δολοφονίες ιερέων, προκρίτων και δασκάλων κι είχε τρομοκρατήσει τους ελληνικούς πληθυσμούς, που άρχισαν να εγκαταλείπουν μαζικά τα χωριά της υπαίθρου και να συσσωρεύονται ως πρόσφυγες στην πόλη της Καστοριάς. Περιοδεύοντας στα χωριά της υπαίθρου, έπεισε τους ντόπιους να δηλώνουν φανερά τα εθνικά τους αισθήματα και καλλιέργησε το κλίμα για δημιουργία αντιστασιακών πυρήνων.
Στην εξέγερση του Ίλιντεν, ζητήθηκε και από τον Κώττα να συμμετέχει. Αυτός δέχθηκε, αλλά ζήτησε να αναβληθεί χρονικά η εξέγερση, καθώς θεωρούσε ότι θα οδηγούσε σε καταστροφή των χριστιανικών πληθυσμών. Γι’ αυτό, η συμμετοχή του περιορίστηκε στην προστασία των περιοχών του από ενδεχόμενα οθωμανικά αντίποινα, τα οποία –με την αποτυχία της εξέγερσης– ήταν σκληρά επί όλων των χριστιανών: οι Οθωμανοί κατέστρεψαν συθέμελα ολόκληρα χωριά στη Δυτική και Βόρεια Μακεδονία.
Στις 9 Ιουνίου 1904, Οθωμανικό απόσπασμα εντόπισε το κρησφύγετό του στη Ρούλια, όπου είχε απομείνει με τρεις στενούς συνεργάτες του και τον συνέλαβε. Για την προδοσία κατηγορήθηκε ο αγωνιστής Παύλος Κύρου και ο Γερμανός Καραβαγγέλης. Μετά τη σύλληψή του, ο Κώττας μεταφέρθηκε στις φυλακές Μοναστηρίου.
Κατά την κράτησή του στη φυλακή, ο Έλληνας πρόξενος και ο Γερμανός Καραβαγγέλης, προσπάθησαν να τον αποφυλακίσουν μάταια. Ο Μητροπολίτης μάλιστα πέτυχε συμφωνία με τους Οθωμανούς, ώστε να αποφυλακιστεί ο Κώττας με αντάλλαγμα την υπηρεσία του στον οθωμανικό στρατό, κάτι που ο ίδιος αρνήθηκε. Τελικά, οδηγήθηκε στην πλατεία ΑτΠαζάρ, φώναξε «Ντα ζίβιΓκρτσια!» (Ζήτω η Ελλάδα) και κλώτσησε μόνος του το υποπόδιο στην κρεμάλα.
Γεννήθηκε στο Λιτόχωρο Πιερίας το 1999. Είναι φοιτητής του τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από τον Οκτώβριο του 2017. Στα ενδιαφέροντα και τις δράσεις που αναπτύσσει συμπεριλαμβάνονται θεματικές ενότητες πολιτικής, ιστορίας, φιλοσοφίας, κοινωνιολογίας, οικονομίας και κριτικής της τέχνης. Συμμετέχει σε πολιτικές προσομοιώσεις, επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες και ασχολείται από την παιδική του ηλικία με το θέατρο. Γνωρίζει αγγλικά και ιταλικά. Στο OffLine Post γράφει ιστορικά θέματα.
