Του Αλέξανδρου Πανταζή,
Δύο–τρία άτομα και η ιδεολογία «γίνε η αλλαγή που θες να δεις σε αυτόν τον κόσμο» είναι αρκετά για τη δημιουργία μιας εθελοντικής ομάδας που έχει ως στόχο την αλληλεγγύη και την ανιδιοτελή προσφορά. Παρόλο που ο συγκεκριμένος θεσμός έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις την τελευταία δεκαετία, δεν είναι κάτι καινούργιο. Απεναντίας, προϋπήρχε στην Ελλάδα από τα αρχαία χρόνια με τη θέσπιση του θεσμού των αμφικτονιών και παρά την αρχική θρησκευτική του φύση, προωθούσε την αλληλοβοήθεια μεταξύ πόλεων σε περιόδους ειρήνης. Σήμερα, ο εθελοντισμός έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις, τόσο μεγάλες, μάλιστα, που αντικαθιστούν τον κρατικό μηχανισμό και του επιφέρουν μια χαλάρωση.
Αρχικά, τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει την εμφάνισή τους πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις με πληθώρα εθελοντικών δράσεων και κύρια πεδία εφαρμογής το περιβάλλον, τον πολιτισμό και τις κοινωνικές υπηρεσίες. Τέτοιες ομάδες μπορούν να βρεθούν σε κάθε μέρος στο οποίο παρουσιάζεται η ανάγκη για βοήθεια και είναι αυτές οι οποίες βοήθησαν τους πληγέντες στο Μάτι, στη Μαγούλα και στη Χαλκιδική, και στάθηκαν ποιο άξιοι από τον ίδιο τον κρατικό μηχανισμό.
Προσωπικά, στην Ανατολική Αττική και συγκεκριμένα στην Αρτέμιδα έχω ξεχωρίσει την ομάδα East Coast Volunteers, η οποία δραστηριοποιείται τόσο διαδικτυακά, όσο και πρακτικά, καθαρίζοντας παραλίες και αναβαθμίζοντάς τις αισθητικά. Επίσης, σε παγκόσμια κλίμακα, αξιέπαινες δράσεις εκτελούν οι εθελοντικές οργανώσεις Greenpeace και WWF, οι οποίες έχουν ένα μεγάλο ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο δραστηριοποιείται σε όλο τον κόσμο.
Βέβαια, παρά τη θετική όψη της ιδέας του εθελοντισμού, υποκρύπτονται και κάποια αρνητικά στοιχεία. Ένα από αυτά είναι η επανάπαυση του κρατικού μηχανισμού, με αποτέλεσμα τη σταδιακή του αντικατάσταση με τον θεσμό του εθελοντισμού. Συν τοις άλλοις, ουκ ολίγες φορές πολλά πρόσωπα έχουν εκμεταλλευτεί τον θεσμό αυτό για να καλύψουν οικονομικές και πολιτικές φιλοδοξίες. Τρανό παράδειγμα οικονομικής φιλοδοξίας ήταν αυτό του Εθελοντικού Σώματος Ελλήνων Πυροσβεστών Αναδασωτών, όπου διαπράχθηκε απάτη της τάξεως του ενός εκατομμυρίου ευρώ.
Συνεχίζοντας, θεωρώ ότι πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ του εθελοντισμού και της κρατικής πρόνοιας. Θα ήταν ορθό, ο εθελοντισμός να εμπλουτίζει τον ήδη ολοκληρωμένο κρατικό μηχανισμό και όχι να τον συμπληρώνει ή ακόμη χειρότερα, να τον αντικαθιστά. Παρ’ όλα αυτά, τα όρια μεταξύ της αφιλοκερδούς προσφοράς και της άμισθης εργασίας είναι πολύ λεπτά και συχνά παραβιάζονται. Ειδικά στην Ελλάδα, όπου το υγρό όνειρο κάθε επιχειρηματία είναι η άμισθη πρακτική άσκηση, ειδικά σε φοιτητές, με το πρόσχημα ότι γίνεται σε εκπαιδευτικό πλαίσιο.
Κλείνοντας, αναντίρρητα ο εθελοντισμός αναβαθμίζει τις αξίες και τα ιδανικά της ανθρώπινης ζωής, αναπτύσσοντας στους κόλπους του την έννοια της αλληλεγγύης και του αλτρουισμού. Ταυτόχρονα, κάθε φορέας ο οποίος δέχεται εθελοντές θα πρέπει να σέβεται την αφιλοκερδή προσφορά των ανθρώπων που συνεργάζονται μαζί του, χωρίς να δημιουργούνται περαιτέρω απαιτήσεις που να ταυτίζονται με την εργασιακή εκμετάλλευση. Ενώ τα χαρούμενα πρόσωπα, το συναίσθημα της «γλυκιάς» κούρασης μετά από μια επιτυχημένη, αλλά δύσκολη δράση και τα ευχαριστώ που θα λάβει η ομάδα, είναι αυτά που κάθε εθελοντής θα βιώσει. Άλλωστε, όπως αναφέρει ο Martin Luther King:
Η πιο επίμονη και επείγουσα ερώτηση στη ζωή είναι: «τι κάνεις για τους άλλους;»
Και η απάντηση βρίσκεται στον εθελοντισμό.
Είναι φοιτητής του τμήματος Μηχανικών Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου. Τα τελευταία χρόνια κατοικεί στον Νομό Χανίων λόγω της φοιτητικής του ιδιότητας, ενώ τα μαθητικά του χρόνια τα πέρασε στον δήμο Σπάτων-Αρτέμιδος. Κατά την διάρκεια της φοίτησής του έχει παρακολουθήσει αρκετά σεμινάρια και ημερίδες σχετικά με το αντικείμενο σπουδών του και έχει λάβει μέρος στην προσομοίωση της Βουλής των Ελλήνων (ΜΒΕ).
