Της Σωτηρίας Γιαννακοπούλου,
Παρατηρώντας προσεκτικά το χάρτη της Ευρώπης, μπορεί να διαπιστώσει κανείς την ύπαρξη μιας αξιόλογου μεγέθους εδαφικής έκτασης στην περιοχή της Βαλτικής, συγκεκριμένα ανάμεσα στη Λιθουανία και την Πολωνία, η ταυτότητα της οποίας δεν ορίζεται εκ πρώτης όψεως, με τη μόνη διαθέσιμη πληροφορία για εκείνη εντός του χάρτη να είναι το όνομα της διοικητικής της πρωτεύουσας, το Καλίνινγκραντ. Η για πολλούς άγνωστη αυτή περιφέρεια ανήκει στη Ρωσία και παρά το γεγονός ότι βρίσκεται αποκομμένη μακριά από τα ρωσικά σύνορα, θεωρείται εξαιρετικής σημασίας, χάρη στη στρατηγική της θέση, δεδομένου ότι εξασφαλίζει την είσοδο της Μόσχας στη Βαλτική, ενώ αποτελεί και το μοναδικό λιμάνι της Ρωσίας που δεν παγώνει. Το Καλίνινγκραντ κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κατελήφθη από τον Κόκκινο Στρατό, ενώ μετά τη γερμανική ήττα τέθηκε και επίσημα πλέον υπό τον έλεγχο της ΕΣΣΔ. Έκτοτε συνιστά πονοκέφαλο, τόσο για τις γειτονικές χώρες, όσο και για το ΝΑΤΟ, απειλώντας τις ισορροπίες της περιοχής και εγείροντας φόβους για πιθανές στρατιωτικές επιθέσεις εκ μέρους της Ρωσίας στην Ευρώπη.
Οι ανησυχίες της Δύσης ασφαλώς και δεν είναι τυχαίες. Το Κρεμλίνο έχει μετατρέψει το Καλίνινγκραντ σε μία ευρύτατη στρατιωτική βάση στην καρδιά της Ευρώπης, εγκαθιστώντας μεγάλες και υπερσύγχρονες στρατιωτικές μονάδες, επανδρωμένες με σημαντικό αριθμό ανθρώπινου δυναμικού αλλά και με εξελιγμένο στρατιωτικό εξοπλισμό, ο οποίος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων βαλλιστικούς πυραύλους και ραντάρ. Μέσω του εν λόγω εξοπλισμού, η Ρωσία έχει καταφέρει να περιορίσει τις δράσεις του ΝΑΤΟ στην περιοχή, δυσκολεύοντας την πρόσβαση των αεροπορικών του δυνάμεων στην Εσθονία, τη Λετονία, τη Λιθουανία και φυσικά την Πολωνία, ενώ και η μεγάλη κινητικότητα στο λιμάνι του Καλίνινγκραντ εντείνει τη ρωσική επιρροή στις υδάτινες οδούς της Βαλτικής.
Η Ρωσία έχει αδιαμφισβήτητα στα χέρια της τον πλήρη έλεγχο της περιοχής, με το ΝΑΤΟ να φαίνεται μάλλον ανήμπορο να αντεπεξέλθει στις παραβιάσεις του διεθνούς εναερίου χώρου αλλά και στις επαναλαμβανόμενες προκλήσεις της. Το γεγονός αυτός επιβεβαιώθηκε τον περασμένο Αύγουστο, όταν ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη παρεμπόδισαν ένα πολεμικό αεροσκάφος του ΝΑΤΟ από το να προσελκύσει το αεροπλάνο του Ρώσου υπουργού Άμυνας, Σεργκέι Σόιγκου πάνω από διεθνή χωρικά ύδατα στη Βαλτική θάλασσα. Η κατάσταση όμως δε σταματά εκεί, καθώς πριν από λίγες μέρες έγινε γνωστό από τις ρωσικές αρχές ότι δρομολογήθηκε ο σχεδιασμός μιας «stealth» ανάπτυξης τακτικών βαλλιστικών πυραύλων τύπου Inskander, οι οποίοι όπως αναφέρουν, «είναι ικανοί να χτυπήσουν στόχους σε απόσταση μέχρι 500 χιλιόμετρα, καταστρέφοντας πυραυλικά συστήματα πολλαπλών εκτοξεύσεων, πυροβόλα όπλα μεγάλης εμβέλειας, αεροσκάφη και ελικόπτερα, αεροδρόμια, κέντρα διοίκησης, καθώς επίσης και κέντρα επικοινωνίας, ενώ οι πύραυλοι είναι ικανοί να διαπεράσουν κάθε σύστημα αεροπορικής άμυνας». Επιπλέον, γνωστοποίησαν ότι πραγματοποιήθηκε τις προηγούμενες μέρες και μια σειρά ασκήσεων με τη χρήση των εν λόγω όπλων στην περιφέρεια του Καλίνινγκραντ, οι οποίες υπογραμμίζουν ότι δεν έγιναν αντιληπτές από τις διεθνείς δυνάμεις.
Κύρια αιτία για την ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας της Ρωσίας στην περιοχή και την ανανέωση των πολεμικών της συστημάτων αποτέλεσε η υπόθεση της προσάρτησης της Κριμαίας στη Ρωσία, η οποία άνοιξε ένα νέο κύκλο αντιμαχιών μεταξύ της συμμαχίας και του Κρεμλίνου. Η ανάμειξη των δυτικών δυνάμεων στον πόλεμο που ξέσπασε στα σύνορα Ρωσίας και Ουκρανίας, καθώς και η απροκάλυπτη στήριξη του ΝΑΤΟ στο Κίεβο προκάλεσε έντονη δυσαρέσκεια στη ρώσικη πλευρά, η οποία μάλιστα, αποφάσισε να σκληρύνει τη στάση της διεθνώς, προχωρώντας σε ανεφοδιασμό πυρηνικών όπλων τελευταίας τεχνολογίας, ανακαλώντας μας μνήμες, οι οποίες θυμίζουν έντονα εικόνες του Ψυχρού πολέμου. Από το 2014 η Ρωσία μεταφέρει πυρηνικά όπλα στο Καλίνινγκραντ και εκμεταλλευόμενη την αδυναμία αντίδρασης των γειτόνων της, οργανώνει συνεχώς ασκήσεις πολέμου, χρησιμοποιώντας επιθετικά μέσα, με απώτερο σκοπό να δημιουργήσει αναταραχές και στην περιοχή της Βαλτικής, κάνοντας σαφή επίδειξη δύναμης και θέλοντας να προκαλέσει αισθήματα ανασφάλειας και φόβου στις γειτονικές και μη χώρες.
Πράγματι, η Ρωσία κατάφερε να υλοποιήσει τις φιλοδοξίες της, καθώς πέρα από τη Λιθουανία και την Πολωνία, οι οποίες αποτελούν άλλωστε και δύο μη υπολογίσιμες σε σύγκριση με τη Ρωσία δυνάμεις, κατάφερε να δημιουργήσει έντονη σύγχυση και στις χώρες της Σκανδιναβικής Χερσονήσου. Ο φόβος μίας επικείμενης επίθεσης από τη ρωσική περιφέρεια της Βαλτικής οδήγησε τη Νορβηγία, μια χώρα η οποία έπειτα από τη λήξη του Β’ Παγκόσμιου δεν είχε επιτρέψει την είσοδο ξένων στρατευμάτων στην επικράτειά της, στο να δώσει την άδεια σε αμερικανικά στρατεύματα, όχι μόνο να περάσουν στη χώρα, αλλά και να παραμείνουν σε αυτή για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ούτως ώστε να επιτευχθούν μεταβολές στην ισορροπία των δυνάμεων της περιοχής.
Την ίδια περίοδο οι Σουηδικές αρχές προχώρησαν στη δημιουργία νέων πυρηνικών καταφύγιων στην περιοχή γύρω από τη Βαλτική και κυρίως στο νησί Γκότλαντ, το οποίο βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το Καλίνινγκραντ, με τον επικεφαλής της Υπηρεσίας Πληροφοριών της Σουηδίας να κάνει λόγο για «πραγματική και σοβαρή απειλή για την ασφάλεια της χώρας», αφήνοντας αιχμές για τις ρώσικες στρατιωτικές δραστηριότητες στην περιοχή.
Το ΝΑΤΟ φαίνεται ότι δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί την κατάσταση στην ανατολική του πλευρά, οξύνοντας την στρατιωτική ασυμμετρία στην περιοχή. Είναι σαφές ότι αν δεν επιλυθεί το ζήτημα της Κριμαίας, θα διαιωνιστεί ο κίνδυνος σύγκρουσης και στη Βαλτική. Ωστόσο, τόσο το επικείμενο Brexit, όσο και ο διχασμός εντός των μελών του ΝΑΤΟ όσον αφορά τις στρατιωτικές αμυντικές δαπάνες, δυσχεραίνουν κάθε σχέδιο συνθηκολόγησης. Η συνεχής ενίσχυση των πυρηνικών από μέρους της Ρωσίας, σε συνδυασμό με τις μεγάλες στρατιωτικές επιχειρήσεις και δοκιμές, αγχώνουν τα ευρωπαϊκά κράτη και τις ΗΠΑ, καθιστώντας την υπόθεση της Βαλτικής την κύρια ωρολογιακή βόμβα της Ευρώπης, η οποία μπορεί να ενεργοποιηθεί ανά πάσα στιγμή.
Το Κρεμλίνο, από την πλευρά του, τονίζει ότι η συνεχής ροή όπλων στο Καλίνινγκραντ έχει ως στόχο τη δημιουργία μιας αμυντικής ζώνης, προκειμένου να υπερασπιστεί την ευαίσθητη και στρατηγικής σημασίας περιφέρειά του, δεδομένου και του ότι περιβάλλεται από χώρες ευρισκόμενες υπό το στρατιωτικό έλεγχο του ΝΑΤΟ, γεγονός το οποίο απειλεί τη ρωσική κυριαρχία. Εν κατακλείδι, η ρωσική πλευρά δηλώνει ότι η στήριξη και η υπεράσπιση της περιοχής συνιστά αναφαίρετο δικαίωμα από την πλευρά της Ρωσίας, ούτως ώστε να διασφαλιστεί η ομαλότητα στην περιοχή, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η αποστρατικοποίηση του Καλίνινγκραντ αποτελεί ένα ουτοπικό όνειρο.
Γεννήθηκε το 1997 στη Δράμα. Από μικρή ηλικία είχε έντονο ενδιαφέρον για την πολιτική, το οποίο έμελλε να καθορίσει και την επιλογή των σπουδών της. Σήμερα είναι απόφοιτη του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ. Έχει δουλέψει ως ασκούμενη στο Υπουργείο Εξωτερικών και σε εταιρεία δημοσκοπήσεων, ενώ έχει συμμετάσχει σε προσομοιώσεις πολιτικών θεσμών τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα και ενδιαφέροντα της αποτελούν οι διεθνείς σχέσεις και η πολιτική ανάλυση με την οποία φιλοδοξεί να ασχοληθεί και σε μεταπτυχιακό επίπεδο.
