Της Στεφανίας Αρβανιτάκη,
Αμαζόνες. Μετά το πέρασμα χιλιάδων χρόνων, η μορφή αυτού του νομαδικού λαού βρίσκεται ακόμα στο επίκεντρο. Έχει απασχολήσει αρκετούς στο παρελθόν, μεταξύ των οποίων ήταν ο Όμηρος, ο Ηρόδοτος, ο Στράβωνας και ο Σαίξπηρ. Φυσικά, εκδήλωση ενδιαφέροντος παρατηρείται και στη σημερινή εποχή, τον 21ο αιώνα. Αυτό οδήγησε στο να διενεργηθούν αρχαιολογικές έρευνες που έλαβαν χώρα το 2004, ξεκινώντας από τη σημερινή Βουλγαρία και φτάνοντας μέχρι την Ανατολική Μογγολία. Μέσω των ανασκαφικών εργασιών, αποκαλύφθηκαν νέα στοιχεία σχετικά με τη «γνησιότητα» της ύπαρξης των Αμαζόνων. Η ταυτότητά τους είχε αμφισβητηθεί, αλλά με τα νέα δεδομένα η άποψη περί μυθολογικών πλασμάτων έχει αφεθεί στο παρασκήνιο.
Γυναίκες δυναμικές και θαρραλέες, που αποτελούσαν την εξαίρεση στον κανόνα της εποχής τους. Έπαιρναν μέρος σε πολέμους και μάχονταν για την υπεράσπιση του εδάφους που κατείχαν κάθε φορά ή που ήθελαν να αποκτήσουν, το οποίο ήθελαν να καταστήσουν ακέραιο και ασφαλές. Ήταν άρτια εκπαιδευμένες στην τέχνη του πολέμου και έκαναν χρήση του τόξου και του βέλους προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον εχθρό τους από απόσταση. Επιπλέον, φρόντιζαν να κάνουν σε γρήγορο χρόνο επιθέσεις με τα άλογα, έτσι ώστε να μην έχει περιθώριο ελιγμού και διαφυγής ο αντίπαλος. Είχαν φαρέτρες, δόρατα και εξοπλίζονταν με ζώνες που φορούσαν και οι Έλληνες πολεμιστές, εν ονόματι «ζωστήρες». Αδιαφιλονίκητα, λοιπόν, οι Αμαζόνες υπήρξαν μάχιμες, τολμηρές, ενεργές και πολεμικά αρκετά ικανές, στοιχεία τα οποία τις διαφοροποίησαν αρκετά από άλλες γυναίκες της εποχής.
Κοινωνικά είχαν υψηλή θέση και απολάμβαναν πολλά κοινά προνόμια με τους άντρες. Τα δύο φύλα μεταξύ τους ήταν ισότιμα, υπήρχε ελευθερία και οι άντρες δε στερούσαν από τις γυναίκες την ενασχόλησή τους με τα στρατιωτικά πράγματα. Ακόμα και όταν έμεναν μόνες τους, αναλάμβαναν τον ρόλο του προστάτη της φυλής, καθώς τα υπόλοιπα μέλη έλειπαν σε εκστρατεία. Σημαντικό ήταν να υπάρχει αρμονική σχέση μεταξύ όσων απάρτιζαν τις Αμαζόνες και οι δεσμοί τους να είναι ισχυροί.
Δεν είναι λίγα τα γλυπτά, αλλά και οι παραστάσεις πάνω σε αγγεία που έχουν διασωθεί έχοντας ως πρωταγωνιστικά πρόσωπα τις Αμαζόνες, οι οποίες αποτυπώνονται με αφύσικη ομορφιά και έντονο ερωτισμό. Η θέση που κατείχαν, άλλωστε, στο πλευρό επιφανών ανδρών, δεν είναι διόλου άγνωστη. Παραδείγματα αποτελούν οι παρακάτω: Ηρακλής, Θησέας, Αχιλλέας, Μέγας Αλέξανδρος. Πέρα από την έμφαση στα εξωτερικά τους χαρακτηριστικά που φάνταζαν ιδανικά, συχνά οι Αμαζόνες απεικονίζονταν με τη συνοδεία όπλων, καθώς ήταν πολεμίστριες. Οι Αρχαίοι Έλληνες έλκονταν από τα κατορθώματα ηρώων, συνεπώς ένα από τα αγαπημένα τους θέματα όσον αφορά την Τέχνη ήταν η «Αμαζονομαχία». Το θέμα αυτό συναντάται σε μετόπες του Παρθενώνα, όπου αναπαρίστανται σε μάχη οι Αμαζόνες με τους Αρχαίους Έλληνες. Εξαιτίας των καταστροφών που υπέστη ο Παρθενώνας, σήμερα έχει καταστεί δύσκολη η αναγνώριση των μορφών.
Κλείνοντας, οι Αμαζόνες αποτέλεσαν λόγο παραγωγής πολλών καλλιτεχνικών μνημείων, γλυπτών, διθυράμβων, κινηματογραφικού υλικού και συμφωνικών ποιημάτων. Μία από τις υποθέσεις που έχουν προταθεί σχετικά με την προέλευση του ονόματος του ανώτατου δικαστηρίου Αρείου Πάγου έχει στο επίκεντρο της τις Αμαζόνες, καθώς λέγεται πως οι ίδιες αφιέρωσαν τον βραχώδη λόφο στον Θεό του πολέμου Άρη όταν ολοκλήρωσαν την κατάληψή του, για να πολεμήσουν τους Αθηναίους και να εκδικηθούν τον Θησέα που είχε κλέψει μια Αμαζόνα. Υπήρξαν πολλοί μύθοι γύρω από το πρόσωπό τους, όπως το ότι σκότωναν άντρες και αρσενικά παιδιά τα οποία γεννούσαν ή πως έκοβαν τον έναν μαστό τους για καλύτερη τοποθέτηση του τόξου, οι οποίοι καταρρίφθηκαν.
Βιβλιογραφία
- Ηρόδοτος, Ιστορία, Επιστημονική εταιρεία των ελληνικών γραμμάτων, Αθήνα 1975
- Όμηρος, Ιλιάδα, Σοκόλης, Αθήνα 2008
- Αγγελική Στεργίου, Αμαζόνες, Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1985
Γεννημένη το 1997 στη Θεσσαλονίκη. Προπτυχιακή φοιτήτρια του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου με κατεύθυνση Ιστορίας. Έχει επιλέξει να ασχοληθεί με Βυζαντινές σπουδές και ξενάγηση. Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκε με το Θέατρο και συμμετείχε σε διαγωνισμούς εκφραστικής ανάγνωσης στους οποίους και διακρίθηκε. Στόχος της να χρησιμοποιήσει το Θέατρο ως μέσο διδασκαλίας της Ιστορίας.
