Του Θάνου Κουλουβάκη,
Το βράδυ της Πέμπτης, έφυγε από τη ζωή ένας ξεχωριστός άνθρωπος, ο οποίος αποτελεί σταθμό για την ελληνική -και παγκόσμια- λογοτεχνία. Αναφέρομαι στον Νάνο Βαλαωρίτη, έναν εκπληκτικό συγγραφέα, του οποίου τα έργα μας έχουν χαρίσει ώρες γεμάτες με όμορφα ταξίδια στο χωροχρόνο και απίστευτες εσωτερικές αναζητήσεις. Η απώλειά του προκαλεί ήδη θλίψη· όμως τα έργα του θα μείνουν για πάντα να μας συντροφεύουν και θα επαναφέρουν στη μνήμη μας τη μορφή του.
Ο εκδότης και ποιητής Ντίνος Σιώτης, έγραψε μια άκρως συγκινητική δημοσίευση στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook:
«Χθες βράδυ χάσαμε τον Νάνο, τον Νάνο τον Βαλαωρίτη, τον Νάνο όλων μας, τον Νάνο που σημάδεψε όσο λίγοι, με τις πολλές του ιδιότητες, τα ελληνικά γράμματα. Έφυγε πλήρης ποίησης και ημερών στα 98 του χρόνια, αφού έζησε μια πλούσια σε πολλά αγαθά ζωή. Γενναίος, αιρετικός, απρόβλεπτος, όπως αρμόζει στους γνήσιους σουρεαλιστές, άφησε τα ίχνη του να τα ακολουθούμε όσο μπορούμε».
Ο Νάνος Βαλαωρίτης γεννήθηκε στις 5 Ιουλίου του 1921, στη Λωζάνη. Σπούδασε Νομικά, αγγλική και γαλλική φιλολογία στην Αθήνα, στο Λονδίνο και στη Σορβόνη. Καθότι από πολύ μικρή ηλικία ανακάλυψε την αγάπη και το ταλέντο του στη λογοτεχνία, έργο του δημοσιεύθηκε το 1939 στα Νέα Γράμματα (Lettere Nuove) -λογοτεχνικό περιοδικό εκείνης της περιόδου. Λόγω της εμπόλεμης κατάστασης που επικρατούσε στην Ελλάδα και κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, κατορθώνει να δραπετεύσει από την Ελλάδα και μετακινείται στην Τουρκία -μέσω του Αιγαίου· από εκεί καταλήγει στην Αίγυπτο, όπου πρόκειται να συναντήσει τον Γιώργο Σεφέρη. Αυτός τον προτρέπει να ταξιδέψει ως το Λονδίνο, όπου και εν τέλει αποφασίζει να πάει. Εκεί θα γνωρίσει αρκετούς ομότεχνούς του, όπως ο T.S. Eliot και ο Dylan Thomas.
Εκτός από τη συγγραφή αυτή καθ’ αυτή, ασχολήθηκε και με τις μεταφράσεις σπουδαίων έργων. Πιο συγκεκριμένα, μετάφρασε από τα ελληνικά στα αγγλικά έργα του Ελύτη και του Εμπειρίκου· ενώ, παράλληλα, δε σταμάτησε να γράφει. Το 1947 εκδίδεται η πρώτη του ποιητική συλλογή στο Λονδίνο, με τίτλο Η τιμωρία των μάγων.
Έπειτα από ένα χρονικό διάστημα που παραμένει στην Ελλάδα, αποφασίζει να φύγει για την Αμερική, όπου διδάσκει στο πανεπιστήμιο του San Francisco δημιουργική γραφή και συγκριτική λογοτεχνία. Η απόφασή του αυτή σίγουρα ήταν απορία της κατάστασης που επικρατούσε εκείνη τη χρονική συγκυρία στην Ελλάδα· διότι μιλάμε για τα ταραγμένα χρόνια της χούντας.
Θα ήθελα, εν τούτοις, να αναφερθώ σε ορισμένα πράγματα, πέραν της βιογραφίας αυτού του συγγραφέα που έχει μιλήσει στην ψυχή μου και στην ψυχή χιλιάδων ανθρώπων. Ο Νάνος Βαλαωρίτης, για εμένα αποτελούσε και αποτελεί ένα τεράστιο κεφάλαιο· ένα ιστορικό, πολιτισμικό και λογοτεχνικό κεφάλαιο που είναι ανυπέρβλητο. Αυτός ο άνθρωπος, του οποίου τα έργα έχουν διαβαστεί και βραβευτεί από αναγνώστες παγκοσμίως, αποτέλεσε ένα από τα σύμβολα μιας ολόκληρης γενιάς λογοτεχνών· αποτελεί για σύγχρονους λογοτέχνες πηγή έμπνευσης και δημιουργίας. Στα δικά μου μάτια, αυτός ο γλυκός και ανατρεπτικός καλλιτέχνης αποτελεί ένα πρότυπο που θα με ακολουθεί σε ολόκληρη τη ζωή μου.
Κλείνοντας, νιώθω την ανάγκη να παραθέσω ορισμένους στίχους από το ποίημα του ίδιου, «Μικρός Θρήνος»:
«Γράμματα που έγραψε στο βλέμμα τους η αγάπη
όνειρα που κέντησαν στον ύπνο τους οι αράχνες.
Ο θάνατος σαν ύφασμα σύρθηκε ανάμεσά τους.»
Γεννήθηκε το 1997 στην Αθήνα. Σπουδάζει στο τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης, στο Ρέθυμνο. Αφοσιώθηκε από μικρή ηλικία στη λογοτεχνία – τόσο ως αναγνώστης όσο και ως δημιουργός. Στα εφηβικά του χρόνια ξεκίνησε την ενασχόλησή του με την αρθρογραφία, η οποία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται με τον χώρο των εκδόσεων και δύο βιβλία του έχουν εκδοθεί.
