Του Ιάσονα Χαλκίδη,
Πριν από έξι χρόνια περίπου, το 2013, έλαβε χώρα η τελευταία μέχρι πρότινος προσθήκη χώρας στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την Κροατία να γίνεται αισίως το νεότερο και 28ο (27ο σε περίπτωση υλοποίησης του BREXIT) μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Έκτοτε, η Ένωση πέρασε, και περνάει για την ακρίβεια, μια μεταβατική περίοδο η οποία έχει σημαδευτεί από αξιοσημείωτα ζητήματα, όπως η όλο και μεγαλύτερη αύξηση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών από τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη (από το 2015), η πιθανότητα εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ και η άνοδος της ακροδεξιάς στο εσωτερικό των κρατών μελών της Ένωσης. Τα γεγονότα αυτά λειτουργούν ανασταλτικά ως προς την πραγμάτωση συγκεκριμένων διαδικασιών που έχει θέσει διαχρονικά σε εφαρμογή η ΕΕ. Μια από αυτές είναι η αργή για πολλά χρόνια, αλλά προσφάτως αναζωπυρωμένη, σειρά διαπραγματεύσεων για την ενταξιακή διαδικασία στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων, τα οποία είναι κατά σειρά τα εξής: η Αλβανία, η Βόρειος Μακεδονία, η Βοσνία και Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, η Σερβία και το Κόσοβο.
Συγκεκριμένα, η διαδικασία ένταξης των εν λόγω χωρών, συμβαίνει κατά περίπτωση σε διαφορετικά μήκη κύματος και περιστάσεις. Από τα 6 προαναφερθέντα κράτη, εκτός της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και του Κοσόβου, τα άλλα 4 έχουν το στάτους της υποψήφιας προς ένταξη χώρας, με τη Σερβία και το Μαυροβούνιο να προηγούνται στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής, σε σχέση με την Αλβανία και τη Βόρειο Μακεδονία. Ειδικότερα, η προοπτική της Σερβίας και του Μαυροβουνίου να γίνουν μέλη της Ένωσης μέχρι το 2025 αναζωπυρώθηκε την τρέχουσα χρονική περίοδο εντός των ευρωπαϊκών θεσμών, αλλά αυτό δε σημαίνει πως το έργο αυτό δε θα φέρει δυσκολίες. Και στις δυο χώρες, η ρωσική επιρροή είναι έντονη, με τη Σερβία πιο συγκεκριμένα να έχει διάφορες ενεργές εμπορικές, ενεργειακές και οικονομικές συμφωνίες με τη Ρωσία, γεγονός, που σε συνδυασμό με τη μη εύρεση λύσης στο ζήτημα του κρατικού στάτους του Κοσόβου, καθυστερεί την πρόοδο των ενταξιακών διαπραγματεύσεών τους με την ΕΕ.
Ακόμη, όσον αφορά τις ενταξιακές υποψηφιότητες της Αλβανίας και της Βορείου Μακεδονίας, βρίσκονται ακόμα σε ένα μεταβατικό στάδιο, ούτως ώστε να ξεκινήσουν οι ουσιαστικές διαπραγματεύσεις για την πιθανή ένταξή τους στην Ένωση. Αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω της έκρυθμης πολιτικής κατάστασης που επικρατεί τους τελευταίους μήνες στην πρώτη και λόγω της μεταβατικής περιόδου που περνάει γενικότερα η Βόρειος Μακεδονία, μετά και τη λήξη του ζητήματος της ονομασίας της και των διαπραγματεύσεών της επί τους θέματος με την Ελλάδα. Σε γενικές γραμμές, η διαδικασία της ένταξης και των δύο βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο.
Τέλος, όσον αφορά τις περιπτώσεις της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και του Κοσόβου, αυτές είναι ακόμη πιο περίπλοκες. Έχοντας την προοπτική βέβαια να ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ στο μέλλον, τα δύο αυτά κράτη έχουν ακόμη αρκετό δρόμο να διανύσουν, ούτως ώστε να είναι σε θέση να θεωρούνται υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Και αυτό συμβαίνει καθώς η πρώτη βρίσκεται σχεδόν σε μία μόνιμη πολιτική κρίση και η δεύτερη, εκτός του ότι δεν αναγνωρίζεται ως κράτος από πέντε μέλη της ΕΕ (την Ελλάδα, την Κύπρο, την Ισπανία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία) δεν είναι ακόμα μέλος των Ηνωμένων Εθνών και δε διαθέτει το στάτους μιας ολοκληρωμένης κρατικής οντότητας.
Εν κατακλείδι, όπως γίνεται κατανοητό από τα παραπάνω, το ζήτημα της ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στο πλαίσιο την Ηνωμένης Ευρώπης, είναι ένα θέμα που τα επόμενα χρόνια θα έχει έναν κυριότερο ρόλο στην ατζέντα της ΕΕ. Το αν βέβαια η επιπλέον διεύρυνση της Ένωσης είναι κάτι που θα επιφέρει θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα για αυτήν, είναι ακόμα προς συζήτηση και θα φανεί μόνο εν καιρώ.
Είναι βαλκανιολόγος, 25 χρονών και κατάγεται από την Θεσσαλονίκη. Κάνει το μεταπτυχιακό του στις Ευρωπαϊκές Σπουδές, με ιδιότητα τις Δημόσιες Σχέσεις και τη Διοίκηση, στο Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ στην Ολλανδία. Έχει διατελέσει ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ, έχει αρθρογραφήσει σε ιστοσελίδες και ηλεκτρονικά περιοδικά και ομιλεί 5 ξένες γλώσσες.
