Του Άγγελου Μεταλλίδη,
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Ο ντε Γκώλ γεννήθηκε στο Λίλ της Γαλλίας το 1890. Από μικρή ηλικία είχε εκδηλώσει την επιθυμία να ακολουθήσει μια στρατιωτική ζωή, γι’ αυτό αποφάσισε να φοιτήσει στη στρατιωτική ακαδημία του Σαιν Στρ. Το 1913, θα οριστεί ως ανθυπολοχαγός σε σύνταγμα πεζικό, όταν συνταγματάρχης ήταν ο Φίλιπ Πεταίν. Το 1914, θα ξεσπάσει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, στη διάρκεια του οποίου παραλίγο να χάσει τη ζωή του, αφού είχε τραυματιστεί σοβαρά τρεις φορές. Ο στρατηγός Πεταίν θα τον τοποθετήσει, το 1925, αξιωματικό συμβουλίου του ανώτερου πολεμικού συμβουλίου. Στη διάρκεια της κατοχής της Ρηνανίας, θα γράψει αρκετά βιβλία, με μερικά εξ αυτών να είναι «Η διχόνοια στους κόλπους του εχθρού» και «Προς έναν επαγγελματικό στρατό». Το πρώτο βιβλίο είναι σκέψεις και εμπειρίες του ντε Γκώλ από το μέτωπο και το δεύτερο μια μελέτη στην οποία παρουσιάζει τις αλλαγές που θεωρούσε αναγκαίες, ώστε ο γαλλικός στρατός να γίνει πιο δυνατός. Οι προτάσεις του για αρκετό καιρό θα μείνουν στην αφάνεια. Όμως, οι ιδέες του θα φανούν πολύ χρήσιμες όταν ο γερμανικός στρατός θα εισβάλει στη Γαλλία.
Ο ντε Γκώλ θα τιμηθεί και θα λάβει τον τίτλο του ταξίαρχου. Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, θα δημιουργήσει το αντιστασιακό κίνημα «Ελεύθερη Γαλλία». Όταν η χώρα του φτάνει ένα βήμα πριν παραδοθεί στις δυνάμεις του άξονα, ο ντε Γκώλ θα καταφύγει στο Λονδίνο, όπου μέσω ραδιοφωνικής ομιλίας στο BBC θα παροτρύνει τους συμπατριώτες του να συνεχίσουν τον πόλεμο, καταδικάζοντας την ανακωχή που είχε υπογράψει η γαλλική κυβέρνηση με τη Γερμανία. Εξαιτίας της ομιλίας του στον αγγλικό ραδιοφωνικό σταθμό, το γαλλικό στρατοδικείο θα τον καταδικάσει σε θάνατο. Η ποινή, όμως, δεν θα εκτελεστεί ποτέ. Τον Σεπτέμβριο του 1940, το αντιστασιακό κίνημα απέκτησε κρατική υπόσταση και μετατράπηκε σε εξόριστη κυβέρνηση. Το σύμβολο της ήταν η γαλλική σημαία, η οποία έχει στο κέντρο τον χρυσό σταυρό της Λωρραίνης (ή ερυθρό), ως σύμβολο αντίστασης στην σβάστικα. Έδρες του κινήματος ήταν διαδοχικά το Λονδίνο, η Μπραζαβίλ και τέλος, το Αλγέρι. Σε αντίθεση με την επίσημη πολιτική της Γαλλίας, οι δυνάμεις της ελεύθερης Γαλλίας θα συμμετέχουν σε πολλές πολεμικές επιχειρήσεις.
Πολιτική σταδιοδρομία
Το καλοκαίρι του 1944, μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, συμμετέχει σε μια πορεία θριάμβου που έγινε στα Ηλύσια Πεδία, με τον κόσμο να τον αποκαλεί εθνικό ήρωα. Από το 1944 έως και το 1946, έγινε επικεφαλής της προσωρινής κυβέρνησης, η οποία δημιουργήθηκε με στόχο την ομαλή μετάβαση στη νέα γαλλική δημοκρατία. Από το 1946 έως και 1958, θα μείνει στην αδράνεια μακριά από το πολιτικό σκηνικό. Το 1947 θα δημιουργήσει το δικό του κίνημα, ένα κίνημα που σε πρώτο στάδιο εκφράζει καθαρά τις δικές του απόψεις πριν εξελιχθεί το 1951 σε κόμμα (Συναγερμός του Γαλλικού Λαού). Το 1958, έτος μεγάλης αναταραχής στη Γαλλία, ο κίνδυνος ενός εμφυλίου πολέμου είναι πολύ μεγάλος. Ο ντε Γκώλ θα επανέλθει από την εθνοσυνέλευση ως πρόεδρος της γαλλικής δημοκρατίας, με σκοπό να σταματήσουν οι αναταράξεις. Προκειμένου να αντιμετωπίσει το άσχημο κλίμα της εποχής, θα σχεδιάσει ένα νέο σύνταγμα και θα ιδρύσει την Πέμπτη γαλλική δημοκρατία, η οποία ισχύει μέχρι και σήμερα.
Λίγα χρόνια αργότερα, ο ντε Γκώλ υπήρξε ένα από τους πρωτεργάτες της συμφωνίας των Ηλυσίων (1963), της συμφωνίας δηλαδή για καλές σχέσεις ανάμεσα σε Γαλλία και Γερμανία. Φυσικά, η ενέργεια αυτή για τον ντε Γκώλ απέβλεπε στο γαλλικό συμφέρον. Ήδη, λίγα χρόνια πιο πριν, είχε προτείνει μέσω του υπουργού οικονομικών του την ενοποίηση της Γαλλίας και της Γερμανίας σε ένα κοινό νόμισμα! Γιατί το έκανε αυτό; Επειδή βλέποντας όχι μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η επιθυμία της Ουάσιγκτον ήταν να επιτρέψουν την ανακατασκευή της γερμανικής βιομηχανίας (εξυπηρετούσε τα συμφέροντα του συστήματος Μπρέττον Γουντς) σε βάρος της Γαλλίας, η οποία γινόταν μια χώρα ελλειμματική. Δεν μπορούσε να δεχθεί ότι η ηττημένη Γερμανία θα αναπτυσσόταν σε βάρος της δικιάς του οικονομίας. Με το κοινό νόμισμα, λοιπόν, προσπάθησε αφενός να τραβήξει τη χώρα του σε τροχιά ανάπτυξης και αφετέρου να περιορίσει την γερμανική ανάπτυξη. Φυσικά, το σχέδιο του δε θα γίνει πραγματικότητα πριν την κατάρρευση του Μπρέττον Γουντς. Το 1965, θα εκλεγεί ξανά πρόεδρος. Οι εκλογές θα είναι εξαιρετικά δύσκολες. Στις εκλογές αυτές, υιοθετήθηκε για πρώτη φορά το νέο σύστημα απευθείας εκλογής προέδρου. Ήταν, επίσης, οι πρώτες γαλλικές εκλογές στις οποίες τα ΜΜΕ είχαν τόσο μεγάλη συμβολή στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Την επόμενη μέρα των εκλογών, ο ντε Γκώλ έμαθε ότι δεν είχε πάρει την απόλυτη πλειοψηφία. Ακολούθησε δεύτερος γύρος στον οποίο συγκέντρωσε 55,2%. Νικητής μεν, αλλά όχι με τα ποσοστά που ο ίδιος περίμενε. Το 1966, προσπάθησε να κάνει μια νέα αρχή στις σχέσεις της Γαλλίας και γενικότερα της δύσης με την ΕΣΣΔ. Απέσυρε τη Γαλλία από το ΝΑΤΟ, ενέργεια που ξεσήκωσε πραγματικό ενθουσιασμό στη Μόσχα. Το 1968 θα αρχίσει η διαδικασία που κατέληξε στην πτώση αυτού του μεγάλου πολιτικού. Τον Μάιο του 1968, θα ξεσπάσουν μεγάλες διαδηλώσεις και απεργίες κατά της κυβέρνησης, οδηγώντας σε πολιτική αναταραχή. Ο ντε Γκώλ θα προκηρύξει νέες εκλογές, τις οποίες θα κερδίσει. Επηρεασμένος, όμως, από τα γεγονότα του Μαρτίου, θέλησε να προχωρήσει σε συνταγματική αναθεώρηση, αποφασίζοντας να προκηρύξει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Μια από τις πιο κύριες προτάσεις του δημοψηφίσματος ήταν ο περιορισμός των εξουσιών της γερουσίας. Μάλιστα, σε συνέντευξη του στα μέσα της εποχής, είχε πει ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα έκρινε και την παραμονή του στην πολιτική. Η επικράτηση του «όχι» με 52,4%, τον οδήγησε στην παραίτησή του. Πέθανε στις 9 Νοεμβρίου 1970, σε ηλικία 80 ετών.
Βιβλιογραφία
- Γιάννης Βαρουφάκης, Η αρπαγή της Ευρώπης, 2014
- Οριακή νίκη του ντε Γκολ, Ιστορικό Λεύκωμα 1965, σελ. 100-101, Καθημερινή (1997)
- Η Γαλλία αποχωρεί από το ΝΑΤΟ, Ιστορικό Λεύκωμα, 1966, σελ. 65, Καθημερινή (1997)
- Burns Edward M., Ευρωπαϊκή ιστορία Ο δυτικός πολιτισμός: Νεότεροι χρόνοι, 2006
- Το πολιτικό τέλος του Ντε Γκολ, Ιστορικό Λεύκωμα 1969, σελ. 98-99, Καθημερινή (1998)
Είμαι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Γεννήθηκα στις 12 Φεβρουαρίου 1998 και μεγάλωσα στην Καλαμαριά του νομού Θεσσαλονίκης. Τα επιστημονικά μου ενδιαφέροντα εντάσσονται στο χώρο της πολιτικής ιστορίας του νέου ελληνικού κράτους και στην διαμόρφωση των πολιτικών θεσμών και ιδεολογιών της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας.
