Της Ελένης Σιαπικούδη,
Ιστορικά, το Ηνωμένο Βασίλειο προσχώρησε στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) την 1η Ιανουαρίου 1973. Από την περίοδο εκείνη το Συντηρητικό και Εργατικό Κόμμα βρίσκονταν σε διαρκή αντιπαράθεση για τη θέση που θα κατείχε η χώρα στο εσωτερικό της Ένωσης. Πιο συγκεκριμένα, την απόφαση για την ένταξη έλαβε η τότε Συντηρητική Κυβέρνηση του Έντουαρτ Χιθ, ενώ η αντιπολίτευση των Εργατικών με τον Χάρολντ Ουίλσον, δεσμευόταν για διαπραγματεύσεις των όρων συμμετοχής της χωράς στην ΕΟΚ και τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την παραμονή της υπό νέους όρους. Πράγματι, το δημοψήφισμα του 1975, πραγματευόταν το αν η χώρα θα συνεχίσει να είναι μέλος της κοινότητάς, με επικράτηση υπέρ της παραμονής κατά 67,2%. Στο πλαίσιο αυτό συνέχισαν να δρουν τα πολιτικά κόμματα στη Βρετανία και κατά τα επόμενα χρόνια, με την επαναφορά του ζητήματος επαναδιαπραγμάτευσης ή ακόμη και αποχώρησης να χρησιμοποιείται σε περιόδους προεκλογικής εκστρατείας.
Έτσι φτάνουμε και στο δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2016. Σε αντιπαραβολή με τα αποτελέσματα του 1975, στο εν λόγω δημοψήφισμα επικράτησε η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασίλειου από την ΕΕ με 51.89%, έναντι 48.11%, που ψήφισαν υπέρ της παραμονής. Το γεγονός αυτό ήταν πρωτοφανές και αναπάντεχο για το μέλλον τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και της ίδιας της χώρας. Οι Ευρωπαίοι ήρθαν αντιμέτωποι με μια νέα πραγματικότητα, για την οποία έπρεπε να δράσουν άμεσα και δραστικά, καθώς μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να προξενήσει διαδοχικά προβλήματα και ανησυχίες στα κράτη-μέλη. Ξεκίνησε, λοιπόν, μια περίοδος διαπραγματεύσεων, καθώς δεν υπήρχε προηγούμενο, ούτε προετοιμασία για ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Παράλληλα, στο εσωτερικό της χώρας υπήρξαν μεγάλες αλλαγές. Μετά τις εκλογές του 2015 και τη νίκη των Συντηρητικών, το δημοψήφισμα και η παραίτηση του Ντέιβιντ Κάμερον προώθησαν την αβεβαιότητα. Η Τερέζα Μέι, αναλαμβάνοντας την πρωθυπουργία, προχώρησε σε ένα σαρωτικό ανασχηματισμό της κυβέρνησης, με σημαντικές ανακατάταξης στα υπουργεία. Ωστόσο, το βασικότερο μέλημά της ήταν η δημιουργία μιας διπλωματικής ομάδας, που θα διαπραγματευόταν την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασίλειου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αδυνατώντας να διαπραγματευτεί μια ευνοϊκή συμφωνία που θα γινόταν αποδεκτή και από τις δυο πλευρές και θα της παρείχε τη στήριξη της κυβέρνησής της, οδηγήθηκε τελικά στην παραίτησή της τον Μάιο του 2019. Γενικότερα, η περίοδος της πρωθυπουργίας της χαρακτηρίζεται από πολλούς πολιτικούς αναλυτές και αρθρογράφους ως μια από τις χειρότερες περιόδους στη βρετανική πολιτική σκηνή.
Σήμερα, τρία χρόνια και πλέον αφότου οι ψηφοφόροι ενέκριναν την αποχώρηση της χώρας, η αδυναμία του Μπόρις Τζόνσον να πείσει τη Βουλή, διατηρεί τον γόρδιο δεσμό του Brexit άλυτο. Ειδικότερα, η προσπάθεια του πρωθυπουργού να προωθήσει το σχέδιο νόμου για την αποτροπή της αποχώρησης χωρίς συμφωνία, αλλά και η διαβεβαίωση αποχώρησης μέχρι τις 31 Οκτωβρίου ακόμα και χωρίς συμφωνία, έφερε διαφωνίες στο εσωτερικό της Βουλής των Λόρδων. Μια τέτοια περίπτωση ανησυχεί ιδιαίτερα πολλούς πολιτικούς και επιχειρηματίες, καθώς μια αποχώρηση χωρίς συμφωνία θα σήμαινε την άμεση «φυγή» από τις εμπορικές συμφωνίες και τις συμφωνίες περί της Ενιαίας Αγοράς. Η ανησυχία αυτή καθρεφτίστηκε στις ψήφους της βουλής, που για άλλη μια φορά έδειξε τη διαφωνία της για μια άτακτη αποχώρηση. Ο φόβος για πρόωρες εκλογές ήρθε ξανά στην επιφάνεια με αβέβαια αποτελέσματα. Από τη μεριά της η Κυβέρνηση ελπίζει να εξασφαλίσει μια νέα συμφωνία με την ΕΕ ή μια τροποποίηση της ήδη υπάρχουσας εκδοχής, χωρίς το κομμάτι που αφορά την Ιρλανδία. Οι περαιτέρω προσπάθειες όμως για καθυστέρηση της αποχώρησης δεν εξαρτώνται αποκλειστικά από το Ηνωμένο Βασίλειο, διότι ομόφωνα θα έπρεπε να συμφωνήσουν τα κράτη μέλη. Τέλος, η επιλογή για παραμονή δεν φαίνεται να απασχολεί την κυβέρνηση. Μένει να περιμένουμε τις επόμενες εξελίξεις.
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1996. Είναι απόφοιτη του τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών και μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο αγγλόφωνο πρόγραμμα Politics and Economics of Contemporary Eastern and Southeastern Europe του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Έχει συμμετάσχει σε επιστημονικά συνέδρια πολιτικής, ιστορίας και διεθνών σχέσεων.
