Της Δέσποινας Κάντα,
Μέχρι τώρα, η γενική εικόνα που μεταδίδεται τόσο από βρετανικά όσο και από διεθνή ΜΜΕ είναι αυτή της -κατά τα λεγόμενα- ανεπιθύμητης “σκληρής” εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, κατά τα μη-λεγόμενα, εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως τα ΜΜΕ, εν όψει ενός σεναρίου Hard Brexit, ασχολούνται περισσότερο με την κοινωνική ζωή του παλατιού και όχι με κάποια επίσημη δήλωση στήριξης ή μη στήριξής του προς τον Βρετανό Πρωθυπουργό, Boris Johnson. Αξίζει να θυμηθούμε πως ο λόγος διατήρησης του ρόλου του Μονάρχη στην πολιτική και κοινωνική σκηνή της Αγγλίας, δεν είναι κανένας άλλος παρά η παρουσία ενός υπαρκτού προτύπου ενότητας και κοινωνικού προφίλ ως χώρα. Στην πραγματικότητα, η συμμετοχή του παλατιού στα πολιτικά δρώμενα ήταν πάντα -μα ακόμα πιο έντονα τώρα- συμβολικού χαρακτήρα και οι αποφάσεις λαμβάνονταν από την εκλεγμένη Κυβέρνηση, τη Βουλή των Λόρδων και τη Βουλή των Κοινοτήτων. Παρόλα αυτά, ενώ κατά διαστήματα, όταν προέκυπτε κάποιο ιδιαίτερο ζήτημα, το παλάτι έκανε μια στοιχειώδη τοποθέτηση, κυρίως για λόγους διαμόρφωσης της κοινής γνώμης, έχει αποφύγει να σχολιάσει την επερχόμενη απειλή του Brexit.
Η έξοδος του ΗΒ από την ΕΕ αποτελεί το πιο “χειροπιαστό” παράδειγμα ευρωσκεπτικισμού και κανείς πέρα από την ΕΕ δεν έχει θίξει τους λόγους που θα έπρεπε να σταματήσει. Μέχρι πριν λίγο καιρό υπήρχαν εναλλακτικές, που όμως η τέως Πρωθυπουργός, Theresa May, απέτυχε να εφαρμόσει/υιοθετήσει. Έτσι, πεπεισμένη για τη μη-αναστρεψιμότητα της κατάστασης, αρνήθηκε να πάει σε δεύτερο δημοψήφισμα, έφερε μια (αρκετά καλή) συμφωνία -που όμως καταψηφίστηκε- και παραιτήθηκε, μένοντας στην ιστορία στιγματισμένη με την αποτυχία παράδοσης του Brexit. Σε αντίθεση με την προκάτοχό του, ο νέος Πρωθυπουργός είναι υπέρμαχος της εξόδου, στρέφει την προσοχή του προς τις ΗΠΑ, κλείνει το βρετανικό κοινοβούλιο και αγνοεί το αίτημα του Εργατικού Κόμματος και του Jeremy Corbyn για πρόωρες εκλογές, προς αποφυγή μιας άτακτης εξόδου. Απειλούσε, μάλιστα, με εκλογές σε περίπτωση που τα μέλη του κοινοβουλίου έρχονταν σε σύγκρουση με τη στρατηγική του. Ήδη το βράδυ της Τρίτης 3.9.2019 στη Βουλή των Κοινοτήτων 328 βουλευτές (έναντι 301) τάχθηκαν εναντίον της αποχώρησης του ΗΒ από την ΕΕ χωρίς συμφωνία και πιθανότατα όχι μόνο θα δοθεί νέα αναβολή, αλλά θα επιδιωχθεί και συμφωνία. Μένει να δούμε αν όντως η Βρετανία θα προχωρήσει σε εκλογές στα μέσα Οκτωβρίου ή αν όλα αυτά είναι λεονταρισμοί του Πρωθυπουργού. Για πρώτη φορά μετά την ένταξη του ΗΒ στην ΕΕ το 1973, η Αγγλία φαίνεται να ζει κυριολεκτικά σε απόλυτη εξάρτηση από τις αποφάσεις ενός και μόνο ανθρώπου. Με την 31η Οκτωβρίου να είναι μέχρι στιγμής η καταληκτική ημερομηνία του “μεγάλου φινάλε” τόσο ο Πρωθυπουργός, όσο και το παλάτι δεν δείχνουν καν διάθεση συζήτησης και φαίνεται να είναι αποφασισμένοι πως η έξοδος είναι μοναδική λύση, δίνοντας πάτημα σε ακραία κόμματα σε όλη την γηραιά ήπειρο, όπως αυτό της Εθνικής Συσπείρωσης υπό την ηγεσία της Marine Le Pen, στη Γαλλία, να αμφισβητούν τις επιπτώσεις της εξόδου και τη σημασία της ΕΕ στο σύνολό της. Το πρόβλημα που θα προκύψει με την έξοδο του ΗΒ, δεν είναι τόσο η ίδια η έξοδος του ΗΒ, όσο το τι μήνυμα θα στείλουν οι συνθήκες υπό τις οποίες θα γίνει αυτή η έξοδος. Δεν μπορεί οι συνθήκες ενός ευρωπαϊκού “διαζυγίου” να αφήνουν ανοιχτά τα σενάρια για πιθανή έξοδο άλλων χωρών, αν εξακολουθούμε να θέλουμε να υφίσταται ΕΕ.
Ως φαίνεται, παρά το ότι το ΗΒ είχε διατηρήσει τις αποστάσεις του από την ΕΕ με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της άρνησης υιοθέτησης του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος και της συνέχισης της χρήσης της στερλίνας, στην οποία απεικονίζεται παντού η Βασίλισσα, η Μοναρχία διανύει μια περίοδο έντονης κρίσης για τα δεδομένα της. Μπορεί η Βασίλισσα Ελισάβετ στα πρώτα της βήματα να έκανε προσπάθειες εκσυγχρονισμού του παλατιού, όπως η πρώτη στην πρώτη στην ιστορία απευθείας τηλεοπτική μετάδοση της στέψης της, ωστόσο η στροφή του προφίλ της Βασίλισσας, από αυτό που κάποτε ο Άγγλος πολίτης είχε στο μυαλό του ως ιδέα, προς το πιο οικείο -αλλά παράλληλα το ίδιο σεβαστό- προφίλ ήταν κάτι που απαιτούσαν οι καιροί, αλλά δεν ήρθε υπό την απουσία επιπτώσεων. Η πραγματικότητα είναι πως η μοναρχία έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές και τις αξίες που προβάλλει η ΕΕ. Τίθεται ζήτημα, λοιπόν, αποδυνάμωσης και αμφισβήτησης του ρόλου του παλατιού. Ήδη μέλη της βασιλικής οικογένειας είχαν αφήσει το παλάτι πριν ακόμα έρθει στο θρόνο η Βασίλισσα Ελισάβετ. Με το πέρασμα των χρόνων, όμως, φαίνεται να υπάρχει μια -χειρότερη από την παλαιά- εσωτερική αμφισβήτηση από τα μέλη της οικογένειας. Το μήνυμα της ενότητας εκπέμπεται πλέον στα κράτη-μέλη από την ίδια την ΕΕ και αυτό δίνει πάτημα στους ευρωσκεπτικιστές να εκθέσουν ζητήματα αυτόνομης εθνικής κυριαρχίας και αλλοίωσης των πολιτισμικών/κοινωνικών στοιχείων της εκάστοτε χώρας. Η απουσία της τοποθέτησης του παλατιού εκφράζει ουσιαστικά τον ενδόμυχο πόθο του ίδιου του παλατιού και της αγγλικής ελίτ για έξοδο του ΗΒ από την ΕΕ, ως τρόπο επαναφοράς του prestige και των περασμένων μεγαλείων μιας άλλης εποχής.
