Της Αθηνάς Σωτηρίου,
Φτάνοντας στο τέλος της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, όλοι μας έχουμε σίγουρα ακούσει τη λέξη «φεμινισμός». Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για μία πολυσυζητημένη και πολύπλοκη θεωρία που αρκετές φορές, λόγω κάποιων ακραίων συμπεριφορών και εκδηλώσεων, έχει στηλιτευτεί. Έτσι, οφείλουμε να αναζητήσουμε τι πραγματικά πρεσβεύει ο φεμινισμός και ποια είναι η ιστορία του.
Οι φεμινιστικές ιδέες εκφράστηκαν για πρώτη φορά σε κοινωνίες που χρονολογούνται από την αρχαία Κίνα. Εντούτοις, η πρώτη πλήρως ανεπτυγμένη και συγκροτημένη φεμινιστική θεωρία εντοπίζεται στο έργο της Mary Wollstonecraft «A Vindication of the Rights of Women» (1792). Oι φεμινιστικές ιδέες άρχισαν να αγγίζουν το ευρύτερο κοινό τις δεκαετίες 1840 – 1850, τότε δηλαδή που έκανε την εμφάνισή του το κίνημα υπέρ της ψήφου των γυναικών. Έτσι, γίνεται λόγος για «το πρώτο κύμα φεμινισμού». Βέβαια, ο αγώνας για την κατοχύρωση του δικαιώματος ψήφου στις περισσότερες κοινωνίες κατά τις αρχές του 20ού αιώνα, μπορούμε να πούμε ότι καθυστέρησε την πολύπλευρη ανάπτυξη της θεωρίας.
Το δεύτερο κύμα φεμινισμού εντοπίζεται κατά τη δεκαετία του 1960. Κατά την περίοδο αυτή εκφράστηκαν οι πιο επαναστατικές και αρκετές φορές ριζοσπαστικές απόψεις. Για να γίνουμε πιο σαφείς, οι μορφές και τα δόγματα του φεμινισμού ποικίλουν, ωστόσο μπορούμε να τα διαχωρίσουμε σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: τον φιλελεύθερο, τον σοσιαλιστικό και τον ριζοσπαστικό φεμινισμό. Ο φιλελεύθερος φεμινισμός επικεντρώνεται στην άνιση κατανομή των δικαιωμάτων. Αποσκοπεί στην παροχή ίσων ευκαιριών, προκειμένου οι γυναίκες αξιοκρατικά και ισότιμα να αγωνιστούν, ώστε να αποκτήσουν θέσεις στον πολιτικό, νομικό και όχι μόνο τομέα. Με λίγα λόγια, έχει ως στόχο τη βελτίωση της προοπτικής μόρφωσης των γυναικών, αλλά και την ενίσχυση της επαγγελματικής σταδιοδρομίας αυτών.
Ο σοσιαλιστικός φεμινισμός, αντιθέτως, επικεντρώνεται στη σχέση γυναικείας υποταγής και καπιταλιστικού – πατριαρχικού συστήματος. Εν ολίγοις, επιδιώκει την αλλαγή της οικονομικής ζωής, ώστε η γυναίκα αφενός να συμμετέχει στην αγορά εργασίας, αλλά ταυτόχρονα και ο άντρας να συνεισφέρει στις οικιακές εργασίες. Εν τέλει, ιδιαίτερα γνωστός είναι ο ριζοσπαστικός φεμινισμός. Οι ριζοσπαστικές φεμινίστριες στοχεύουν στην ανατροπή της πατριαρχίας μέσω μιας σεξουαλικής επανάστασης που θα αναδομήσει την προσωπική, οικιακή και οικογενειακή ζωή. Βέβαια, όπως και σε όλες τις θεωρίες, υπάρχει και η ακραία μορφή: o ακραίος ριζοσπαστικός φεμινισμός, σύμφωνα με τον οποίο οι άνδρες παρουσιάζονται ως «εχθρός», ως η ριζική αιτία των κοινωνικών προβλημάτων.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να σταθώ, γιατί η αλήθεια είναι ότι ίσως αρκετοί έχουν παρασυρθεί και εμμείνει σε κάποια ακραία μορφή, με αποτέλεσμα να κατακρίνουν και να απορρίπτουν τη θεωρία εν γένει. Είναι, εξάλλου, γνωστό ότι συνήθως μια ακραία θεωρία κάνει μεγαλύτερη αίσθηση. Κάνει μεγαλύτερο «κρότο», με αποτέλεσμα να επικαλύπτει μια μετριοπάθεια λόγω του έντονου χαρακτήρα της. Έτσι, πολλές φορές, όχι μόνο άνδρες αλλά και γυναίκες πλανημένοι από ακραίες συμπεριφορές και ημιμάθεια, κατακρίνουν και είναι αρνητικοί απέναντι στη θεωρία του φεμινισμού γενικά.
Εντούτοις, πρέπει να τονίσουμε ιδιαίτερα ότι, ως κοινωνικό κίνημα, ο φεμινισμός αποσκοπεί στον περιορισμό και την εξάλειψη της φυλετικής ανισότητας. Ως όρος δεν πρέπει να συνδέεται με το σεξισμό, καθώς αποτελεί μια εκ διαμέτρου αντίθετη και διαφορετική έννοια, αφού ο σεξισμός έχει ως στόχο την υποβάθμιση του ενός φύλου έναντι του άλλου.
Εν κατακλείδι, για να το θέσουμε απλά, το να είσαι φεμινιστής-ρια δε σημαίνει ότι «μισείς» τους άνδρες. Σημαίνει αποδοχή των επιλογών κάθε γυναίκας και πίστη στην ισότητα. Σημαίνει να αποδέχεσαι την επιλογή μιας γυναίκας να θέλει να ασχοληθεί με τα οικιακά και να αναθρέψει αποκλειστικά η ίδια τα παιδιά της, αλλά σημαίνει να αποδέχεσαι εξίσου την επιλογή μιας άλλης, η οποία δε θέλει να κάνει οικογένεια και έχει όνειρο ζωής να αφοσιωθεί στην καριέρα της. Για να μη μακρηγορώ, ο φεμινισμός ως κίνημα αποβλέπει στη φυλετική ισότητα και από εκεί και πέρα, η κάθε γυναίκα είναι πραγματικά ελεύθερη να διαμορφώσει τη ζωή της όπως εκείνη πραγματικά θέλει, δίχως περιορισμούς και κοινωνικές επιταγές. Συνεπώς, ο φεμινισμός είναι μια θεωρία που αφορά τις γυναίκες αλλά και τους άνδρες, αφού ως βάση και ως στόχο έχει αποκλειστικά την ισότητα και όχι την κυριαρχία του ενός έναντι του άλλου. Εξάλλου, είναι γνωστό ότι οι πραγματικοί άνδρες είναι υπέρμαχοι της θεωρίας, αφού δε φοβούνται την ισότητα.
Γεννήθηκε το 2000 και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπουδάζει στο τμήμα Νομικής του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Από μικρή ηλικία ασχολείται ερασιτεχνικά με το κλασσικό μπαλέτο και τώρα με λατινοευρωπαϊκούς χορούς. Μιλάει αγγλικά και γαλλικά, ενώ στον ελεύθερό της χρόνο μελετάει ιστορικά γεγονότα.
