Του Στέφανου Σταγάκη,
Τις τελευταίες μέρες, όπως κάθε χρόνο τέτοια εποχή, παρακολουθούμε ανήσυχοι τις μικρές και μεγάλες πυρκαγιές που ξεσπούν στην Ελλάδα. Σαν ένα περίεργο ετήσιο έθιμο, η έναρξη του καλοκαιριού σηματοδοτεί μια περίοδο διαρκούς απειλής για τα δάση μας. Φυσικά, η ίδια κατάσταση επικρατεί παντού στον κόσμο και η ανησυχία μας δεν μπορεί παρά να αυξάνεται.
Είτε προκληθούν από ατύχημα, είτε από πρόθεση, το αποτέλεσμα είναι ίδιο. Οι πυρκαγιές κατακαίουν ό,τι βρεθεί στο δρόμο τους και μαίνονται ανεξέλεγκτα για ώρες ή μέρες. Ο απολογισμός, τραγικός: στρέμματα με δέντρα αφανισμένα, άνθρωποι με αναπνευστικά προβλήματα, σπίτια ή περιουσίες που έγιναν στάχτη και, δυστυχώς, ακόμη και απώλειες ανθρώπινων ζωών.
Όμως, υπάρχουν και άλλα θύματα, αυτά που δεν αναφέρει κανείς. Είναι τα χιλιάδες ζώα που πεθαίνουν στις φωτιές, άλλα από ασφυξία, άλλα που καίγονται ζωντανά. Επομένως, όταν ακούμε ότι «ευτυχώς δεν υπήρξαν απώλειες» από μια πυρκαγιά, καλό είναι να θυμόμαστε ότι δεν υπήρξαν ανθρώπινες απώλειες.
Για να μειώσουμε τέτοια φαινόμενα χρειάζεται αποτελεσματική ανάληψη πρωτοβουλιών από τον κρατικό μηχανισμό και άμεση αλλαγή συμπεριφοράς από εμάς, τους πολίτες. Τα δάση πρέπει να προστατευθούν: Πρέπει να δημιουργηθούν παρατηρητήρια εκεί όπου δεν υπάρχουν, πρέπει να στελεχωθούν και, βέβαια, πρέπει να υπάρξει φροντίδα για καλή και αποτελεσματική επικοινωνία σε περίπτωση που χρειαστεί.
Ακόμα, κάτι που γίνεται θέμα συζήτησης κάθε καλοκαίρι είναι η απομάκρυνση ξερών χόρτων και άλλων υλικών που μπορούν να βοηθήσουν στην έναρξη ή εξάπλωση μιας πυρκαγιάς. Όταν μιλάμε για ένα τέτοιο σχέδιο, εννοούμε να έχουν απομακρυνθεί τα υλικά, όχι στη μέση του καλοκαιριού, αλλά πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου. Παράλληλα με αυτό, είναι αναγκαία η διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών στα βουνά και τα δάση, έτσι ώστε, ακόμη και αν ξεσπάσει πυρκαγιά, να σταματήσει σε ένα σημείο και να μην μπορέσει να εξαπλωθεί παραπάνω.
Μπορούμε να αναφέρουμε πολλά παραπάνω, όπως η ανάγκη για επενδύσεις σε πυροσβεστικά αεροπλάνα και εξοπλισμό, αλλά είναι δεδομένες ορισμένες αντικειμενικές δυσκολίες εύρεσης πόρων. Ωστόσο, όλα τα παραπάνω, καθώς και τα παρακάτω, δεν απαιτούν τόσο οικονομικούς πόρους, όσο πραγματική βούληση και οργανωμένο σχεδιασμό.
Ίσως θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητο ότι σε δασικές εκτάσεις υπάρχει υποδομή κατάσβεσης, όπως πυροσβεστικές φωλιές και δεξαμενές με νερό, ωστόσο, συχνά είτε δεν υπάρχουν, είτε έχουν φθαρεί με τα χρόνια. Χρειάζεται, λοιπόν, μια συστηματική συντήρηση της υπάρχουσας υποδομής και μια σταδιακή εγκατάσταση νέας, όπου δεν υπάρχει. Όσον αφορά τους εμπρησμούς, χρειάζεται οπωσδήποτε αυστηροποίηση των ποινών, αύξηση των περιπολιών γύρω από τις επικίνδυνες ζώνες, καθώς και ενεργοποίηση των περιοίκων για περισσότερη προσοχή σε ύποπτες κινήσεις.
Ως πολίτες, οφείλουμε να παρακολουθούμε τις εξελίξεις και να συμπεριφερόμαστε υπεύθυνα. Όσο και αν ακούγεται κλισέ, δεν πετάμε τη γόπα έξω απ’ το αυτοκίνητο. Ναι, μπορεί να προκαλέσει φωτιά αν πέσει σε ξερά χόρτα. Δεν πετάμε μπουκάλια και συσκευασίες όπου να’ ναι. Ναι, μπορούν να προκαλέσουν πυρκαγιά. Δεν ψήνουμε σε μέρες με πολύ αέρα. Ναι, μπορεί να προκληθεί πυρκαγιά. Και βέβαια δεν χρειάζεται να περιμένουμε το Δήμο μας να μαζέψει τα ξερά χόρτα από το οικόπεδό μας. Μπορούμε να το κάνουμε και μόνοι μας. Γιατί έτσι προστατεύουμε πρωτίστως τον εαυτό μας. Μπορούμε, λοιπόν, να βρούμε οδηγίες και συμβουλές σωστής συμπεριφοράς. Χρειάζεται να έχουμε την ευσυνειδησία και την προνοητικότητα, ώστε να μη βοηθήσουμε άθελά μας να ξεκινήσει ή να εξαπλωθεί μια πυρκαγιά.
Με αφορμή την παραπάνω σκέψη, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε τις προσπάθειες της Πολιτείας για ενημέρωση των πολιτών για τους κινδύνους πυρκαγιάς και την έγκαιρη προειδοποίηση με χάρτες πρόβλεψης επικινδυνότητας ή ακόμα και με μηνύματα στο κινητό. Όμως, η μεγαλύτερη ευγνωμοσύνη μας νομίζω ότι ανήκει δικαιωματικά στους χιλιάδες πυροσβέστες που κάθε καλοκαίρι ρίχνονται μέρα – νύχτα στις μάχες εναντίον των πυρκαγιών, είτε από αέρος, είτε από ξηράς. Έχοντας στο πλευρό τους εθελοντές πυροσβέστες, επιχειρούν να περισώσουν φύση, περιουσίες και πάνω απ’ όλα ζωές.
