Του Κωνσταντίνου Λίκα,
Τον Δεκέμβριο του 2015, η ελληνική κυβέρνηση υπέγραψε μια σύμβαση ιδιωτικοποίησης αξίας 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ για 14 περιφερειακά αεροδρόμια με την Fraport AG, η οποία αρχής γενομένης, από τις 11 Απριλίου 2017 και για 40 έτη, θα διαχειριστεί εφεξής τα αεροδρόμια Ακτίου, Κεφαλονιάς, Χανιών, Κέρκυρας, Καβάλας, Κω, Μυτιλήνης, Μυκόνου, Ρόδου, Σάμου, Σαντορίνης, Σκιάθου, Θεσσαλονίκης και Ζακύνθου.
Η σύμβαση αυτή είναι αποτέλεσμα του τρίτου μνημονίου, που υπέγραψε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ το 2015, καθώς η εν λόγω ιδιωτικοποίηση συμπεριλαμβανόταν στους όρους και τις προϋποθέσεις αυτού. Σύμφωνα με το Πρώτο Θέμα, πέραν ενός εφάπαξ τιμήματος 1,2 δισ. ευρώ, η Fraport υποχρεούται να καταβάλει προς το Δημόσιο ετήσιο μίσθωμα 22,9 εκατ. ευρώ κατ’ έτος, ποσοστό 25% από τα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων έσοδα και τέλη υπέρ ΥΠΑ, που φτάνουν τα 1,2 δισ. ευρώ για όλη την περίοδο της παραχώρησης. Στη σύμβαση συγκαταλέγεται και η δέσμευση για επενδύσεις 330 εκατ. στην πρώτη τετραετία και συνολικά 1,4 δισ. ευρώ για τα σαράντα έτη της παραχώρησης.
Τονίζεται ότι δεν πρόκειται για εσαεί και μόνιμη πώληση, αλλά για μια σύμβαση παραχώρησης (leasing), βάσει της οποίας η εταιρεία διαχειρίζεται τα 14 αεροδρόμια για 40 έτη και μόνο. Αυτό σημαίνει, ότι μετά το πέρας αυτών των σαράντα ετών, τα αεροδρόμια επιστρέφουν στη διαχείρηση του Δημοσίου. Ωστόσο, ο χρονικός ορίζοντας είναι σημαντικός, όπως και τα κεφάλαια που επενδύονται σε όλα τα αεροδρόμια συνολικά. Εκεί, λοιπόν, γεννιέται το ερώτημα: Τι οφέλη αποκομίζουμε ως χώρα από την εξαγορά αυτή;
Ποια είναι η Fraport;
Αρχικά, ας λάβουμε μνεία στην εταιρεία, που διαχειρίζεται τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια. Στο πλαίσιο της επένδυσης αυτής, συστάθηκε η Fraport Greece, το 2015, με αντικείμενο τη συντήρηση, λειτουργία, διαχείριση, βελτίωση και ανάπτυξη των εν λόγω αεροδρομίων. Αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα της εταιρείας ότι το ελληνικό κράτος διαχώρισε τα 14 αεροδρόμια σε δύο ομάδες παραχωρήσεων, στις οποίες η κάθε μία περιελάμβανε 7 αεροδρόμια (Ομάδα Α και Ομάδα Β).
Η Fraport Greece αποτελείται, επομένως, από δύο εταιρείες παραχωρήσεων, που έχουν την εταιρική έδρα τους στην Αθήνα. Βάσει της ιστοσελίδας της Fraport Greece, η μία εταιρεία για την Ομάδα Α ονομάζεται Fraport Regional Airports of Greece A S.A. (Fraport Greece A) και η άλλη εταιρεία για την Ομάδα Β ονομάζεται Fraport Regional Airports of Greece B S.A. (Fraport Greece B). Επιπλέον, ιδρύθηκε μία τρίτη εταιρεία (Management Company), με έδρα στην Αθήνα και με αντικείμενο την ανάληψη και διαχείριση κεντρικών λειτουργιών, εκ μέρους της Fraport Greece Α και της Fraport Greece Β, όπως την απασχόληση του προσωπικού και τη σύναψη συμφωνιών με συμβούλους και προμηθευτές.
Οι μέτοχοι της Fraport Greece είναι η Fraport AG Frankfurt Airport Services Worldwide, κατά πλειοψηφικό μερίδιο 73,4% (σύμφωνα με την Handelsblatt), ο Όμιλος Κοπελούζου και το Ευρωπαϊκό Ταμείο 2020 Marguerite.
Η Fraport Greece, με τη σειρά της, είναι θυγατρική της Fraport AG Frankfurt Airport Services Worldwide, η οποία είναι μια γερμανική ανώνυμη εταιρεία (Aktiengesellschaft) με έδρα τη Φρανκφούρτη. Γνωστή ως Fraport AG, η τελευταία διαχειρίζεται, κατά κύριο λόγο τα δύο αεροδρόμια της Φρανκφούρτης, ήτοι τον Διεθνή Αερολιμένα της Φρανκφούρτης και το μικρότερο Αεροδρόμιο Frankfurt-Hahn, που βρίσκεται 130 χιλιόμετρα δυτικά της πόλης. Το 2018 είχε 21.961 υπαλλήλους και έσοδα €3,5 δισ. Διαχειρίζεται επίσης:
- Το 10% του Διεθνούς Αερολιμένα Indira Gandhi του Δελχί, στην Ινδία,
- Το 51% του Αερολιμένα Αττάλειας στην Τουρκία,
- Το 60% του Αερολιμένα Burgas και Βάρνας στην Βουλγαρία,
- Το 70,01% του Διεθνούς Αερολιμένα Jorge Chávez της Λίμας, στο Περού,
- Το 100% του Αερολιμένα Λιουμπλιάνας, στη Σλοβενία,
- Το 25% του Αερολιμένα Pulkovo, στη Ρωσία,
- Το 100% της AirMall, που διαχειρίζεται πωλήσεις λιανικής στους διεθνείς αερολιμένες Baltimore-Washington International Airport (BWI), Boston Logan International Airport (BOS), Pittsburgh International Airport (PIT) και Cleveland Hopkins International Airport (CLE), στις ΗΠΑ,
- Το 24,5% του Διεθνούς Αερολιμένα Xi’an Xianyang στην Κίνα,
- Το 100% των Διεθνών Αερολιμένων της Fortaleza και του Porto Alegre στη Βραζιλία.
Είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης (DAX). Το πλειοψηφικό μερίδιο της Fraport AG το κατέχει το κρατίδιο του Hessen (31,31%) και ο δήμος της Φρανκφούρτης, μέσω της εταιρείας Stadtwerke Frankfurt am Main Holding GmbH (20,16%). Ακολουθείται από την Deutsche Lufthansa AG (8,44%) και τις χρηματοοικονομικές εταιρείες Lazard (5,02%) και BlackRock, Inc. (3,03%).
Τι οφέλη αποκομίζονται;
Για τη Fraport η επένδυση αποδείχτηκε ιδιαιτέρως κερδοφόρα. Στην πιο πρόσφατη αναφορά για τους μετόχους, αναφέρεται ότι η Fraport Greece συνεισφέρει στην κερδοφορία της μητρικής εταιρείας. Όπως αναφέρεται στην Die Welt, η τεσσαρακονταετής διαχείριση των ελληνικών αεροδρομίων θεωρούνται ως το πιο σημαντικό πρόγραμμα εξωτερικού της εταιρείας.
Στην έκθεση διαχειρίσεως του Δ.Σ. της Fraport Greece αναφέρεται, σχετικά με την κερδοφορία της επιχείρησης, ότι τα λειτουργικά έσοδα ανήλθαν στο ποσό των 35,01 εκατ. ευρώ το 2018, έναντι 27,58 εκατ. ευρώ το 2017, σημειώνοντας αύξηση 26,96%, πιθανότατα λόγω της αυξημένης τουριστικής κίνησης.
Τα λειτουργικά έξοδα, σύμφωνα με την έκθεση, ανήλθαν στο ποσό των 32,97 εκατ. ευρώ το 2018 (συμπεριλαμβανομένων των αποσβέσεων χρήσεως), έναντι 26,11 εκατ. ευρώ το 2017, σημειώνοντας αύξηση 26,28%. Η αύξηση αυτή, σύμφωνα με την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης για το 2018, επαφίεται στη σημαντική αύξηση στο κόστος αναλωσίμων και παροχής υπηρεσιών (14.733.493€ το 2018 έναντι 9.599.086€ το 2017), όσο και στη μικρή αύξηση στα έξοδα προσωπικού (13.495.603€ το 2018 έναντι 11.935.249€ το 2017).
Τέλος, αναφέρεται και πάλι στην έκθεση ότι η εταιρεία για τη χρήση που έληξε την 31η Δεκεμβρίου, εμφάνισε καθαρά κέρδη προ φόρων 2,03 εκατ. ευρώ, έναντι καθαρών κερδών προ φόρων 1,43 εκατ. ευρώ για τη χρήση που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2017, σημειώνοντας αύξηση 42,38%. Τουτέστιν, παρά την αύξηση των εξόδων το 2018 έναντι του 2017, η αύξηση εξόδων ήταν μεγαλύτερη κατά τέτοιο μέγεθος, ούτως ώστε η εταιρεία να σημειώνει αύξηση στα κέρδη της. Σημειώνεται, ακόμα, στην έκθεση ότι η εταιρεία αναμένει θετική πορεία και για το 2019.
Από τα θετικά αποτελέσματα, είναι λογικό να επωφεληθεί και η μητρική εταιρεία. Σύμφωνα με άρθρο της Ναυτεμπορικής, στο οποίο αναλύονται τα οικονομικά αποτελέσματα της Fraport AG, ο κλάδος των διεθνών δραστηριοτήτων και υπηρεσιών αντιστοιχεί στο 36% των κερδών προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBIDTA), ύψους 1,1 δισ. ευρώ (12,5%). Τα 14 ελληνικά περιφερειακά αεροδρόμια αποτελούν, σύμφωνα με την ίδια πηγή, τη μεγαλύτερη επένδυση της Fraport εκτός Γερμανίας, με την κατασκευή πέντε νέων τερματικών σταθμών να βρίσκεται σε εξέλιξη.
Ωστόσο, δεν ωφελείται μόνο η Fraport. Υπενθυμίζονται οι αρχικοί όροι και προϋποθέσεις της σύμβασης: το εφάπαξ τίμημα των 1,2 δισ. ευρώ, το ετήσιο μίσθωμα 22,9 εκατ. ευρώ προς το Δημόσιο, η απόδοση 1 ευρώ ανά αναχωρούντα επιβάτη στο Ελληνικό Δημόσιο για τη χρηματοδότηση της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας και των αεροδρομίων, που διαχειρίζεται το κράτος (έφτασαν τα 14 εκατ. ευρώ το 2018), οι ετήσιες καταβολές περίπου 13 εκατ. για παροχή υπηρεσιών από το Πυροσβεστικό Σώμα και την Πολεμική Αεροπορία και οι δεσμεύσεις της εταιρείας για επενδύσεις. Παράλληλα, σύμφωνα με τη Ναυτεμπορική, η Fraport Greece έχει αποδώσει ασφαλιστικές εισφορές και φόρους μισθωτών υπηρεσιών ύψους 21,2 εκατ. ευρώ, φόρο εισοδήματος και λοιπούς φόρους ύψους 21,34 εκατ. ευρώ, ενώ 15,3 εκατ. θα καταβληθούν εντός του 2019.
Στην ίδια πηγή, αναφέρεται ότι το επενδυτικό πλάνο της εταιρείας προβλέπει έργα 415 εκατ. ευρώ, τα οποία έχει αναλάβει και εκτελεί η Intrakat, ΙΝΚΑΤ, με ορίζοντα ολοκλήρωσης έως το 2021. Σε αυτό περιλαμβάνονται πέντε νέοι αεροσταθμοί σε Θεσσαλονίκη, Κέρκυρα, Κεφαλλονιά, Κω και Μυτιλήνη, πέντε επεκτάσεις σε Άκτιο, Μύκονο, Σάμο, Σαντορίνη και Σκιάθο και τέσσερις αναδιαμορφώσεις σε Ζάκυνθο, Καβάλα, Ρόδο και Χανιά. Έτσι, αναφέρεται ότι από τα 200.000 τ.μ., που ήταν οι εγκαταστάσεις σε όλα τα αεροδρόμια, μόλις ολοκληρωθούν οι εργασίες οι εκτάσεις των αεροσταθμών θα αυξηθούν κατά 120.000 τ.μ., με έμφαση στους εμπορικούς χώρους, που διπλασιάζονται. Ήδη, έχουν ολοκληρωθεί τα έργα στα αεροδρόμια Ζακύνθου, Καβάλας και Χανίων και μέχρι το τέλος της χρονιάς θα ολοκληρώνονται σταδιακά τα έργα στα αεροδρόμια Σάμου, Μυτιλήνης, Ρόδου, Σκιάθου, Ακτίου και Κεφαλλονιάς. Εν κατακλείδι, σημειώνεται ότι το πρόγραμμα αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού των υποδομών θα ολοκληρωθεί μέχρι το 2021, με την παράδοση των νέων αεροδρομίων σε Κω, Σαντορίνη, Μύκονο, Κέρκυρα και της Θεσσαλονίκης.
Συνοπτικά, μπορεί να ειπωθεί ότι η παραχώρηση των 14 αεροδρομίων προς τη Fraport συνιστά, προς το παρόν, ένα επιτυχημένο παράδειγμα ιδιωτικοποίησης με πολύ θετικές προοπτικές για το μέλλον. Η διαχείριση των εν λόγω αεροδρομίων είναι κερδοφόρα για τη Fraport και το Ελληνικό Δημόσιο, που αποκομίζει και άμεσα χρηματικά οφέλη, πέρα από τις θετικές επιδράσεις του προγράμματος στον τουρισμό από τις ενισχυμένες υποδομές.
Γεννήθηκε το 1995 στον Πειραιά. Είναι απόφοιτος του τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς και μεταπτυχιακός φοιτητής στο ΠΜΣ Εφαρμοσμένα Οικονομικά και Χρηματοοικονομικά του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Master of Finance της Frankfurt School of Finance and Management. Ενδιαφέρεται κυρίως για διεθνή χρηματοοικονομικά, τραπεζικά, φορολογικά και εμπορικά ζητήματα, όπως και για γερμανικά, αλβανικά, ιαπωνικά και διεθνή πολιτικά ζητήματα. Ενδιαφέρεται επίσης για ζητήματα άμυνας και ασφάλειας. Είναι υπότροφος της διεθνούς ακαδημαϊκής υποτροφίας (IPS) του Γερμανικού Κοινοβουλίου και της DAAD. Μιλάει αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά, τουρκικά, αλβανικά και ελληνικά.
