Της Μαριάννας Χαμντάνη,
Είναι κοινωνικά παραδεκτό πως οι τρομοκρατικές επιθέσεις συγκλονίζουν ολόκληρη την ανθρωπότητα και μας θυμίζουν με δραματικό τρόπο, πώς μπορεί να μας βυθίσει στην άβυσσο η συμπεριφορά των ανθρώπων. Με τον όρο «τρομοκρατία», εννοούμε τη χρήση εκφοβισμού, είτε από οργανωμένες ομάδες, είτε από κρατικούς οργανισμούς, εις βάρος άλλων ανθρώπων, για λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς, κοινωνικούς, πολιτικούς και άλλους ιδεολογικούς. Κάθε τέτοια βίαιη πράξη χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική ενέργεια, και αυτοί που τη φέρουν εις πέρας, τρομοκράτες.
Ακριβής ορισμός δεν υπάρχει για την έννοια αυτή, καθώς η σημασία της ποικίλει ανάλογα με τη μορφή που λαμβάνει και με το σκοπό που καλείται να ολοκληρώσει. Οι αποδεκτοί ορισμοί, όμως, είναι τρεις και αφορούν τη θεωρία του State Department (1983), η οποία αναφέρεται στη βία με πολιτικά κίνητρα που στόχο έχει άμαχους πολίτες και επιδιώκει να επηρεάσει ένα κοινό. Επιπλέον, τη θεωρία του General Assembly των Ηνωμένων Εθνών, όπου συνδέει τις τρομοκρατικές πράξεις με εγκληματικές ενέργειες. Στόχος αυτών είναι να σκορπίσουν το φόβο και την αβεβαιότητα, για να καταφέρουν τις πολιτικές αλλαγές που επιθυμούν. Η τρίτη και τελευταία απόπειρα ορισμού του φαινομένου της τρομοκρατίας έγινε το 1988 από τους Schmid και Jongman, οι οποίοι επισήμαιναν ότι οι επιθέσεις αυτές γίνονται συνήθως από κρυφές ομάδες ή κρατικούς δρώντες και τα θύματά τους επιλέγονται τυχαία ή μέσω συμβολικής στοχοποίησης, ως μέρος ενός ευρύτερου πληθυσμού στον οποίο αποσκοπεί η πράξη.
Η τρομοκρατία αποτελεί μορφή ενεργητικής προπαγάνδας που χρησιμοποιεί τη βία προκειμένου να επιτύχει το διττό στόχο της, ο οποίος είναι να σκορπίσει το φόβο ενάντια σε κάθε μορφή εκμετάλλευσης και καταπίεσης, αλλά και να αποκτήσει υποστηρικτές γι’ αυτόν της τον αγώνα. Η πράξη αυτή, όταν καταφεύγει σε χτυπήματα αθώων ανθρώπων, αυτομάτως αποτελεί μια κατάφωρη παραβίαση του δικαιώματος να ζουν ελεύθεροι, έχοντας ως συνέπεια την καταστρατήγηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Κλονίζεται, έτσι, η ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, αφού οι άνθρωποι αδυνατούν να απολαύσουν μια ήρεμη ζωή και χάνουν την εμπιστοσύνη στην ασφάλεια που τους παρέχει η πολιτεία. Η τρομοκρατία δεν είναι μία μορφή, όμως, επίθεσης που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια, αλλά, αντίθετα, έχει τις ρίζες της στο παρελθόν.
Η πρώτη φορά που παρατηρήθηκε τρομοκρατική πράξη ήταν από τη Γαλλική Επανάσταση το 1793 – 1794, από τους Ιακωβίνους, οι οποίοι δε δίσταζαν να χρησιμοποιήσουν ακραίες μορφές βίας ενάντια στην αριστοκρατία, προκειμένου να συγκροτήσουν τη νέα κοινωνική τάξη. Ένα άλλο χαρακτηριστικό ιστορικό παράδειγμα εξέλιξης τρομοκρατίας είναι το 1818 – 1881, από την οργάνωση «Ναρόντναγια Βόλια», κατά του αυταρχικού τσαρικού καθεστώτος, αλλά και η IMRO (Inner Macedonian Revolutionary Organization) που έδρασε κατά της οθωμανικής αυτοκρατορίας στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας. Τέλος, είναι η επίθεση στο καφέ Terminus στο Παρίσι το 1894, η οποία λέγεται ότι έγινε κατά της αστικής κοινωνίας. Όμως, το παράδειγμα που συγκλονίζει τον κόσμο ακόμα και σήμερα, έλαβε χώρα στη Νέα Υόρκη στις 11 Σεπτεμβρίου 2001. Επρόκειτο για αεροπειρατεία που προκάλεσε το θάνατο χιλιάδων ανθρώπων, 2.973 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους και 24 έμειναν αγνοούμενοι. Την επίθεση οργάνωσαν ισλαμιστές τρομοκράτες, από την οργάνωση Αλ Κάιντα και με αρχηγό τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, έχοντας ως στόχο να πλήξουν την Αμερική, την οποία και αντιμετώπιζαν ως μεγαλύτερο εχθρό τους.
Κρίνεται κρίσιμο να υποθέσουμε πως δεν είναι λίγες οι χώρες που δέχτηκαν τρομοκρατικά χτυπήματα. Συγκλονιστικό χαρακτηρίζεται το τρομοκρατικό χτύπημα στο Μάντσεστερ, στις 23 Μαΐου 2017, στην τοποθεσία Manchester Arena, στο τέλος της συναυλίας της διάσημης τραγουδίστριας και ηθοποιού Ariana Grande. Φαίνεται ότι σημειώθηκε έκρηξη στην οποία πετάχτηκαν καρφιά, για να τραυματιστεί όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμος. Σύμφωνα με τις αρχές, οι νεκροί σημειώνονται περίπου 22, ενώ 50 άνθρωποι βρίσκονται σε δεινή κατάσταση από τους τραυματισμούς. Οι άνθρωποι βγήκαν πανικόβλητοι στους δρόμους, αναζητώντας τα αγαπημένα τους πρόσωπα με τα οποία είχαν χωριστεί, λόγω του πανικού που επικρατούσε. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό γεγονός τρομοκρατικής ενέργειας είναι η επίθεση που διεξήχθη στη Νίκαια της Γαλλίας, την ημέρα του εορτασμού της πτώσης της Βασίλης, στις 14 Ιουλίου 2016. Ένα ανεξέλεγκτο άσπρο φορτηγάκι γεμάτο με εκρηκτικά έπεσε πάνω στους πολίτες, σκοτώνοντας 84 και τραυματίζοντας 65, εκ των οποίων οι 18 τραυματίστηκαν σοβαρά. Το φορτηγό έτρεχε με 70 χιλιόμετρα την ώρα, προκειμένου να σκοτώσει περισσότερο κόσμο. Θεωρείται, πράγματι, μια αποτρόπαια εικόνα και είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς την ψυχολογία των θυμάτων που βρίσκονταν εκεί. Ποιος άνθρωπος έχει τη δύναμη να σκοτώνει ξανά και ξανά συνανθρώπους του;
Στην περιοχή των Βρυξελλών, γύρω στις 8 το πρωί της Τρίτης 22 Μαρτίου 2016, στο τοπικό αεροδρόμιο σημειώθηκαν δύο εκρήξεις με διαφορά δεκαπέντε λεπτών, όπου η δεύτερη έλαβε χώρα στο σταθμό Μετρό Σουμάν. Οι αρχές του Βελγίου σημείωσαν ότι 34 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 230 τραυματίστηκαν. Τέλος, μία ακόμα συγκλονιστική απόπειρα διεξήχθη στο Παρίσι, στις 13 Νοεμβρίου το 2015, ώρα 21:16, όπου σημειώθηκαν τρεις εκρήξεις και έξι μαζικοί πυροβολισμοί στο τοπικό θέατρο Μπατακλάν, όπου πλήθος ανθρώπων βρισκόταν εκεί. Σκοτώθηκαν 129 άνθρωποι και πάνω από 200 τραυματίστηκαν. Σε όλες αυτές τις επιθέσεις, το Ισλαμικό κράτος ανέλαβε την ευθύνη. Το κλίμα που επικρατεί μετά από μια τέτοια επίθεση είναι πάντοτε ψυχοφθόρο και εκφοβιστική, καθώς η αστυνόμευση και ο στρατός κάνουν την εμφάνισή τους σε όλους τους ανοιχτούς χώρους.
Όπως είναι λογικό, μια τρομοκρατική επίθεση αφήνει στο διάβα της χιλιάδες θύματα, σοβαρά τραυματισμένους ανθρώπους – πολλές φορές νεκρούς -, ξεκληρισμένες οικογένειες και σκορπά το φόβο και την αβεβαιότητα. Αυτός ο φόβος είναι, λοιπόν, πολύ δύσκολο να αποβληθεί και συνεχώς διαδίδεται σε όλο και περισσότερες χώρες, καθώς καραδοκεί η ανησυχία της επόμενης τρομοκρατικής ενέργειας. Το πρόβλημα αυτό έχει ευαισθητοποιήσει την πλειοψηφία των ανθρώπων και δεν είναι λίγες οι αντιτρομοκρατικές οργανώσεις που έχουν ιδρυθεί, προκειμένου να εξαλειφθεί ολοκληρωτικά. Το φαινόμενο της τρομοκρατίας, σταδιακά λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις. Ξεκίνησε από παλαιότερα και συνεχίζει με καλπάζουσα ταχύτητα να παίρνει διαφορετικές μορφές και να «χτυπάει» κράτη. Τίθεται αφενός σε κίνδυνο η ειρήνη και αφετέρου, ενισχύεται ο φανατισμός των τρομοκρατών, ξεκινώντας έναν φαύλο κύκλο βιαιότητας, με θύματα ακόμα πιο πολλούς πολίτες.
Άραγε, είμαστε οι επόμενοι;
Είναι γεννημένη το 1999 σπουδάζει στις Πολιτικές Επιστήμες και Διεθνείς Σχέσεις στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και βρίσκεται στο 3ο έτος των σπουδών της. Ως κατεύθυνση θέλει να επιλέξει τις διεθνείς σχέσεις αλλά δε γνωρίζει ακόμα το επάγγελμα που επιθυμεί να ακολουθήσει στο μέλλον. Έχει παρακολουθήσει αρκετά συνέδρια, ημερίδες και πλέον συμμετέχει σε προσομοιώσεις. Της αρέσουν οι ξένες γλώσσες και ο χορός.
