Της Μάγδας Τσόχα,
Το καλοκαίρι του 2019 αποφάσισα να συμμετάσχω σε ένα πρόγραμμα νέων στην πόλη Άγκυρα της Τουρκίας. Εκεί, γνώρισα πολλούς ανθρώπους, ο καθένας από διαφορετική γωνιά του πλανήτη. Αγαπημένη μου φίλη, η Γιαν, από τη Βόρεια Κίνα. Με τη Γιαν περνούσαμε πολλές ώρες της ημέρας μαζί και όταν κάποια στιγμή ανταλλάξαμε τα προφίλ μας στο instagram, συνειδητοποίησα ότι η ίδια, στη χώρα της δεν έχει πρόσβαση στη συγκεκριμένη πλατφόρμα, μια εκ των πολλών, αφού η κυβέρνησή της επιτρέπει μόνον περιορισμένη περιήγηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μετά από αναταραχές σε επαρχία της Δυτικής Κίνας το 2009.
Ξεπερνώντας το πρώτο, όχι τόσο μεγάλο σοκ, ξεκίνησα μια διαδικτυακή αναζήτηση επί του θέματος, εφόσον δε γνώριζα τίποτε γι’αυτό προηγουμένως. Στην προσπάθειά μου να συλλέξω πληροφορίες, έπεφτα διαρκώς πάνω σε παρόμοια περιστατικά, όπως το περιοδικό Condé Nast και η Ρωσία. Σε ένα συγκεκριμένο τεύχος του 2009, στο εν λόγω περιοδικό, υπήρχε άρθρο με τίτλο «Η σκοτεινή αναρρίχηση του Βλαντιμίρ Πούτιν στην εξουσία» (Vladimir Putin’s Dark Rise to Power) του Scott Anderson. Το άρθρο, το οποίο αποτελεί αποκύημα εκτενούς έρευνας, «ξεσκεπάζει» τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες πίσω από βομβιστικές επιθέσεις στη Μόσχα και φυσικά, συνωμοσιολογεί ως προς την εξουσία του Βλαντιμίρ Πούτιν. Φυσικά, το άρθρο δεν υπάρχει καν στην αντίστοιχη ρωσική έκδοση, ούτε καν διαδικτυακά, ενώ παράλληλα η εταιρεία Condé Nast έδωσε ρητή οδηγία παγκοσμίως στα ΜΜΕ της, το άρθρο να μην προωθηθεί ούτε αναδημοσιευτεί…
Τέλος από την μικρή, καθ’ όλα αποτελεσματική, έρευνά μου δε θα μπορούσε να παραλειφθεί το περιστατικό στη Δανία του 2005. Όταν ο σκιτσογράφος Κερτ Βέστεργκααρντ ανέλαβε την ευθύνη, κατόπιν επιθυμίας του Κάρεν Γιούστε, τότε αρχισυντάκτη της εφημερίδας Jyllands-Posten, να φτιάξει κάποια σκίτσα, τα οποία απεικόνιζαν τον προφήτη Μωάμεθ. Μέχρι το 2006 καταγράφηκαν πάνω από 200 θάνατοι και διαδηλώσεις ενάντια των σκίτσων σε όλον τον κόσμο, καθώς οι ίδιοι οι Μουσουλμάνοι θεωρούν την απεικόνιση του προφήτη μέγιστη προσβολή. Ο Γιούστε, ο οποίος εργαζόταν στην Jyllands-Posten από το 1979, παραιτήθηκε και ζει έως σήμερα υπό αστυνομική παρακολούθηση και προστασία. Ο Βέστεργκααρντ διάγει επίσης μια ζωή φάντασμα, αφού έχει απειληθεί πολλάκις μέσα και στο ίδιο του το σπίτι και το 2013 το διαδικτυακό περιοδικό της οργάνωσης Al Qaeda “Inspire” κυκλοφόρησε τη λίστα με τους δέκα πιο καταζητούμενους ανθρώπους, οι οποίοι προσέβαλαν το Ισλάμ και τον Μεγάλο Προφήτη και αξίζουν τιμωρία θανάτου, με πρώτους πρώτους φυσικά τους προαναφερθέντες…
Και η λίστα δεν τελειώνει εδώ. Αυτά κι ακόμη δεκάδες παρόμοια περιστατικά, σε παγκόσμια πάντα κλίμακα, πέρασαν από τα χέρια μου εκείνο το βράδυ, σκεπτόμενη πώς είναι άραγε να ζεις χωρίς να απολαμβάνεις την πιο θεμελιώδη ελευθερία όλων. Αυτή της έκφρασης. Και η λίστα δεν τελειώνει ποτέ…
Στην εποχή, λοιπόν, της Παγκοσμιοποίησης υπάρχουν δυνάμεις τόσο ισχυρές, όσο η Κινεζική και η Ρωσική κυβέρνηση, ο ακραίος Ισλαμισμός -ή και οποιαδήποτε θρησκεία στη θέση του- οι οποίες έχουν κατορθώσει να «φιμώσουν» την ελευθερία του λόγου, να επιβάλουν τη λογοκρισία. Κι ενώ, λοιπόν, ο όρος αυτός ταυτιζόταν άλλοτε με τα Κομμουνιστικά καθεστώτα ή τη Χούντα, σήμερα η πλεονεξία και ο φόβος τον καθιστά παντός καιρού και τόπου.
Είναι τελικά, λοιπόν, η ελευθερία του λόγου μια αξία που οφείλουμε να υπερασπιστούμε; Όπως είπε και ο Edward Snowden (παρότρυνση για μια δική σας προσωπική έρευνα), «Το επιχείρημα πως δεν ενδιαφέρεσαι για την ιδιωτικότητά σου, επειδή δεν έχεις τίποτε να κρύψεις, είναι το ίδιο ηλίθιο με το επιχείρημα πως δεν ενδιαφέρεσαι για την ελευθερία του λόγου, επειδή δεν έχεις τίποτε να πεις».
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη αλλά πλέον σπουδάζει στην Αθήνα, στο τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών. Απολαμβάνει τη συμμετοχή σε συνέδρια προσομοίωσης του ΟΗΕ, τον εθελοντισμό και τα προγράμματα εκμάθησης σε χώρες εξωτερικού.
