Της Βαλέντιας Γιαννακοπούλου,
Η έννοια του Πολιτισμού είναι μια λέξη με πολυποίκιλα νοήματα. Περικλείει μέσα της το σύνολο των υλικών, πνευματικών, τεχνολογικών επιτευγμάτων και επιδόσεων του ανθρώπινου γένους στο σύνολό του. Είναι το αποτέλεσμα της σχέσης που δημιουργείται ανάμεσα στην ατομική και κοινωνική πλευρά του ανθρώπου, αυτό που ο Αριστοτέλης ονόμασε «κοινωνικό ον».
Η Δυτική κοινωνία έκτοτε, με την αναγνώριση της συλλογικότητας, ως εφαλτήριο εξέλιξης του ανθρώπινου γένους, άρχισε να αποτελεί ένα παράδειγμα Πολιτισμού, μέσα από την οργάνωση των κοινωνιών της, τις προοδευτικές ιδέες και την εξέλιξη των Τεχνών και των Επιστημών της για όλο το κόσμο. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια αναδύθηκε ως το ύψιστο αγαθό προς υπεράσπιση. Έτσι ένα κύμα επαναστάσεων από όλους τους τομείς της ζωής απελευθερώθηκε, ώστε να διακηρύξει τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και την προστασία αυτών.
Πόσο μακρινά φαντάζουν όλα αυτά από τη σημερινή πραγματικότητα; Αν και ο άνθρωπος διαρκώς φαίνεται να πολεμάει για τα δικαιώματα του, για την ελευθερία του και το ποιοτικό επίπεδο ζωής του, αν και έχει καταγράψει αιώνες πολιτισμικού χαρακτήρα, δημιουργώντας ακροπόλεις του Πνεύματος, σήμερα φωνάζει σαν τον ανθρωπάκο του Βίλχελμ Ράιχ… αβοήθητος για τα δεινά που του συμβαίνουν, αμέτοχος στη ζωή του… να τη ζουν κάποιοι άλλοι.
Αν κοιτάξουμε γύρω μας, στη χώρα μας, στην πόλη μας, στη δουλειά μας, στην παρέα μας ή ακόμα και στον καθρέφτη μας, μπορούμε να δούμε πρόσωπα νωθρά, ταλαιπωρημένα, σκοτεινά. Κι αυτό όχι τόσο από τη σωματική κούραση, αλλά από την ψυχική, από την έλλειψη εκείνη της σπίθας να ενωθούμε, να νιώσουμε, να ονειρευτούμε, να πραγματοποιήσουμε όνειρα κι αυτό είναι ένα δείγμα θανάτου ενός ανθρώπου, μιας κοινωνίας, ενός πολιτισμού.
Η ευτυχία, είπε κάποτε ένας σοφός, κρύβεται στα μικρά πράγματα, τις μικρές πράξεις, τα λίγα λόγια. Οι άνθρωποι τείνουμε να ξεχνάμε εύκολα τι θέλουμε, τι ζητάμε, τι ονειρευόμαστε. Ξεχνάμε να κοιτάμε ψηλά, να πορευόμαστε προς τα υψηλά, να θέλουμε να χτίσουμε Παρθενώνες, ιδεώδη, πνευματικές περιουσίες. Έτσι μαθαίνουμε να ζούμε συγκαταβατικά, απομονωμένα, κατευθυνόμενα, από το τί θα φάμε, τί θα ψηφίσουμε, τι θα σκεφτούμε και για ποιόν. Αυτό είναι η αποσύνθεση ενός Πολιτισμού, γιατί δεν μάθαμε ότι ο Πολιτισμός είμαστε εμείς.
Ο κάθε ένας από εμάς κάνει τον Πολιτισμό, τις μεγάλες Ιδέες και τα μεγάλα Όνειρα να ανασταίνονται. Με μια μικρή πράξη ευγένειας στο διπλανό, χωρίς ταμπέλες χρώματος, φυλής και θρησκείας. Με τη στάση σου απέναντι στον Α.μ.ε.Α., που δε θα παρκάρεις στη ράμπα του, με τη γυναίκα υπάλληλο που θα βρεις στη δημόσια υπηρεσία και δε θα ξεσπάσεις πάνω της, με το μετανάστη που παλεύει να ζήσει, με το δάσκαλο των παιδιών σου, με το σύντροφό σου, με το αδέσποτο στη γειτονιά.
Όλα αυτά είναι ο πραγματικός Πολιτισμός, όλα αυτά είναι που αποτελούν την ανθρώπινη ιδιότητά σου. Κάθε μέρα έχεις εσύ την ευθύνη για όλα αυτά, για τον εαυτό σου, για τον κόσμο σου, για τον Πολιτισμό σου. Γιατί πρέπει πια να μάθεις πως εσύ είσαι ο Πολιτισμός, την κάθε μέρα, σε κάθε πράγμα, παντού.
Είναι τελειόφοιτη σπουδάστρια στο τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Δραστηριοποιείται σε πολιτιστικές, κοινωνικές και εθελοντικές ομάδες, ενώ επίσης παρακολουθεί συνέδρια και συμμετέχει σε ακαδημαϊκά σεμινάρια. Στον ελεύθερο της χρόνο απολαμβάνει την ανάγνωση εγχειριδίων περί τεχνών και φιλοσοφίας.
