Της Αθανασίας Γκοντέβα,
Σε ρυθμούς που τείνουν να μειώσουν, αν όχι να εξαλείψουν, τη χρήση των μετρητών κινούνται ολοένα και περισσότερο οι κυβερνήσεις. Νομοθετήματα και κίνητρα είναι τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται, ώστε να αποφευχθεί το μείζον και χρόνιο πρόβλημα της φοροδιαφυγής.
Σταδιακά και μεθοδικά ξεκίνησαν όλα, με την εγκατάσταση των τερματικών μηχανημάτων, (ν.4446/2016 αρ.62-67, Μέτρα για την προώθηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών), γνωστά ως POS. Η συνέχεια ήταν δύσκολη και με ποικίλες αντιδράσεις, αφού αυξάνονταν συνεχώς οι κατηγορίες επαγγελμάτων, που υποχρεούνταν να διαθέτουν τερματικό μηχάνημα. Από την άλλη πλευρά της οικονομίας, τα παρεχόμενα προς τους καταναλωτές κίνητρα δεν έλειπαν, ώστε εκείνοι να προτιμούν αυτόν τον τρόπο πληρωμής, και να αφήσουν πίσω τον πατροπαράδοτο τρόπο πληρωμής, με τη χρήση μετρητών, και φυσικά ό,τι άλλο αυτή η συναλλαγματική σχέση (τυχόν) συνεπαγόταν.
Πέρα όμως από τα κίνητρα, οι καταναλωτές έχουν την υποχρέωση, σε ένα συγκεκριμένο ποσοστό, να συναλλάσσονται μέσω ηλεκτρονικού χρήματος. Τα όρια μεταξύ των συναλλαγών με πιστωτικές κάρτες ή μέσω e-banking, που διαμορφώνονται ανάλογα και με το εισόδημα (βασικό παράγοντα ενός καταναλωτή), κυμαίνονταν:
- για εισόδημα έως 10.000€, δαπάνες τουλάχιστον ύψους 10%,
- για εισόδημα από 10.000,01€ έως 30.000€, αγορές με κάρτες τουλάχιστον 15%, και
- για εισόδημα από 30.000,01€ και πάνω, πρέπει να πραγματοποιούνται αγορές ύψους 20% με κάρτες ή μέσω e-banking.
Ο παρελθοντικός χρόνος χρησιμοποιήθηκε, διότι από το τρέχον έτος, το ελάχιστο όριο που απαιτείται να ξοδεύεται με την χρήση “πλαστικού χρήματος” αυξάνεται, και διαμορφώνεται στις αντίστοιχες κατηγορίες εισοδημάτων ως εξής:
- 15% απαιτούμενες δαπάνες με ηλεκτρονικό χρήμα,
- 20%, και
- 25% αντίστοιχα.
Με λίγα λόγια, δηλαδή, ο καταναλωτής θα πρέπει να υπολογίζει, ανάλογα με το εισόδημά του, μια αύξηση ύψους 5% από ότι όφειλε να αγοράζει με την χρήση πιστωτικών καρτών ή μέσω e – banking.
Στον αγώνα του αφορολόγητου, μέσω αυτής της διόδου, εξαιρούνται οι εξής ομάδες:
- όσοι φορολογούμενοι είναι εβδομήντα ετών και άνω,
- άτομα με ποσοστό αναπηρίας ογδόντα τις εκατό και πάνω,
- δημόσιοι λειτουργοί και υπάλληλοι στην αλλοδαπή,
- οι υπηρετούντες τη στρατιωτική τους θητεία,
- οι δικαιούχοι του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης,
- όσοι νοσηλεύονται για διάστημα άνω των έξι μηνών,
- οι ενεργοί στο μητρώο του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού,
- οι ανήλικοι, που υποχρεούνται σε υποβολή φορολογικής δήλωσης εισοδήματος,
- μόνιμοι κάτοικοι σε χωριά που έχουν έως 500 άτομα πληθυσμό και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, εκτός εάν πρόκειται για τουριστικό προορισμό,
- νέες εκχωρήσεις θεωρούνται αναφορικά με τους υπηκόους τρίτων χωρών και τους φορολογούμενους με εισόδημα που δεν υπερβαίνει τα 6.000,00€.
Οι προαναφερθέντες προχωρούν για το αφορολόγητο με τον πατροπαράδοτο τρόπο, με την συγκέντρωση αποδείξεων. Ωστόσο, επισημαίνονται οι εξής κατηγορίες:
- οι φυλακισμένοι,
- όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας ή ψυχιατρικό κατάστημα,
- οι υπάλληλοι του Υπουργείου Εξωτερικών,
- οι υπηρετούντες στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία, και
- οι στρατιωτικοί που υπηρετούν στην αλλοδαπή.
Η επισήμανση σε αυτές τις κατηγορίες γίνεται, διότι απαλλάσσονται όχι μόνο από τη χρήση «πλαστικού» χρήματος, αλλά και από τη συγκέντρωση αποδείξεων.
Μια νέα παράμετρος, που προστίθεται στο “τραπέζι” της οικονομίας και έρχεται να φέρει μια καινούρια εικόνα στις σχέσεις της αγοράς, είναι τα ηλεκτρονικά τιμολόγια. Πρόκειται για ένα ακόμη μέτρο προς την ίδια κατεύθυνση, τη μείωση της φοροδιαφυγής (αν όχι την οριστική της πάταξη).
Αν και πρόκειται για ένα πιλοτικό εγχείρημα για το τρέχον έτος και εικάζεται ότι η πλήρης εφαρμογή του θα αρχίσει από το επόμενο έτος, οι προδιαγραφές της λειτουργίας του έχουν καθοριστεί μαζί με την απόφαση. Ειδικότερα, τα ηλεκτρονικά τιμολόγια θα κατοχυρώνονται αυτόματα ως έσοδο του επιχειρηματία και ως δαπάνη του λήπτη, στα ηλεκτρονικά τους βιβλία, αντίστοιχα. Σημειώνεται δε πως κατά τη διάρκεια καταγραφής εσόδων και εξόδων, θα υπάρχει άμεση σύνδεση με το taxisnet.
Με αυτόν τον τρόπο προσδοκάται ότι θα αποφευχθούν φαινόμενα, όπως για παράδειγμα η διακίνηση πλαστών και εικονικών τιμολογίων. Μάλιστα, με γνώμονα αυτόν το σκοπό, προβλέπονται τριών ειδών διασταυρώσεις ως προς την ορθότητα των όσων υποβάλλονται ηλεκτρονικά. Αρχικά, δηλαδή, θα πρέπει η αρμόδια υπηρεσία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων να κάνει έλεγχο ορθότητας ως προς τα στοιχεία της συναλλαγής, έπειτα οι αντισυμβαλλόμενοι να αποδεχτούν τη συναλλαγή που καταγράφθηκε, και τέλος η πληρωμή της συναλλαγής που έγινε, να πραγματοποιείται μέσω τραπέζης που χρησιμοποιούν τα μέρη.
Συνεπώς, μολονότι το «πλαστικό» χρήμα θεωρείται μια ουσιαστική λύση για τη φοροδιαφυγή και προσδοκά την εύρυθμη λειτουργία των αγορών και ευρύτερα της οικονομίας, δεν παύουν οι αποκλίσεις, όπως οι διπλοί τιμοκατάλογοι από τους επιχειρηματίες (άλλη τιμή στο προϊόν με απόδειξη, άλλη χωρίς). Το σίγουρο, ωστόσο, είναι πως αποτελεί ένα πρώτο βήμα, που χρήζει πραγματικής στήριξης, ενώ ως προς τα ηλεκτρονικά τιμολόγια, υπάρχει μια γλυκόπικρη αναμονή (ανάλογα με τη σκοπιά και τη θέση).
Εξ Αμαρουσίου Αττικής ορμώμενη, 1996, απόφοιτη του Τμήματος: Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, και μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο ίδιο Πανεπιστήμιο στο πρόγραμμα: Δημόσιο Δίκαιο και Δημόσια Πολιτική. Αυτόν τον καιρό απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα. Αγαπά τον εθελοντισμό, και ενδιαφέρεται για την επικαιρότητα εξού και γράφει για το OffLine Post.
